Ολοκληρώθηκε έπειτα από οκτώ και πλέον ώρες, το Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο.
Τελικά, έπειτα από έντονες διαβουλέυσεις και διακυμάνσεις, διατυπώθηκε ένα κείμενο το οποίο υπογράφεται από τα κόμματα της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕλ, καθώς και από τη ΝΔ, το ΠΑΣΟΚ και Το Ποτάμι. ΚΚΕ και Ενωση Κεντρώων δεν υπέγραψαν για τους δικούς τους λόγους.
Η κοινή ανακοίνωση (δείτε εδώ αναλυτικά το κείμενο) των αρχηγών που εξεδόθη από την Προεδρία της Δημοκρατίας περιλαμβάνει μόνο τα σημεία στα οποία συμφώνησαν οι πολιτικοί αρχηγοί.
– Η Ελλάδα θα τηρήσει τις δεσμεύσεις της.
– Αναλογική κατανομή προσφυγικών ροών στις χώρες της ΕΕ.
– Τήρηση της Σύμβασης της Γενεύης του 1960.
– Επισημαίνεται το θεσμικό κενό που θα υπάρχει στην ΕΕ σχετικά με κυρώσεις που θα έπρεπε να προβλέπονται για τέτοια θέματα – όπως συμβαίνει με τις παραβιάσεις των κριτηρίων σχετικά με την οικονομική σταθερότητα.
– Συμφωνία για επιχειρησιακές πρωτοβουλίες του ΝΑΤΟ.
– Συμφωνία για επιστροφή στην Τουρκία όσων μεταναστών ξεκινούν από τα τουρκικά παράλια
– Εδραίωση μιας ευρωπαϊκής ακτοφυλακής
Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας δεν έκανε δηλώσεις εξερχόμενος, αλλά λίγο αργότερο το Μέγαρο Μαξίμου εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία περιέγραφε την «ικανοποίησή του»για όσα έγιναν στο Συμβούλιο των Πολιτικών Αρχηγών:
«Παρά τις επιμέρους διαφωνίες υπήρξε συμφωνία σε μία ενιαία στρατηγική», σημείωνεται στην ανακοίνωση. Ο στόχος, τώρα, της κυβέρνησης είναι «να ληφθούν οι απαραίτητες αποφάσεις για τη διαχείριση του Προσφυγικού», ενόψει της Συνόδου Κορυφής ΕΕ – Τουρκίας που θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα.
Λίγο αργότερα ο κ. Τσίπρας με διαδοχικές αναρτήσεις στο twitter από τον πρωθυπουργικό λογαριασμό, έκανε λόγο για κοινή εθνική στρατηγική στη βάση του κυβερνητικού σχεδίου.
«Δίκαιη κατανομή ευθύνης εντός Ε.Ε., συνέπειες για όσους δεν τηρούν κοινές αποφάσεις. Στη Σύνοδο κορυφής η Ελλάδα εκπροσωπεί αξίες» σημειώνει περαιτέρω ο Αλέξης Τσίπρας που ανέφερε επίσης:
«Στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στη Σμύρνη την Τρίτη, αναζητούμε λύσεις για τον τερματισμό της εκμετάλλευσης στο Αιγαίο από διακινητές».
Οι πολιτικοί αρχηγοί έκαναν δηλώσεις κατά την έξοδό τους από το Προεδρικό Μέγαρο (σ.σ. Η καταγραφή των δηλώσεων είναι με χρονική σειρά).
Καμμένος: «Στις Βρυξέλλες με εθνική γραμμή»
Με το τέλος της διαδικασίας, πρώτος εξήλθε ο Πάνος Καμμένος ο οποίος σημείωσε πως «Ο Πρωθυπουργός θα πάει στις Βρυξέλλες έχοντας μία κοινή, εθνική γραμμή». Ο κ. Καμμένος έκανε λόγο για διαφωνίες σε ό,τι αφορά κυβερνητικά θέματα, αλλά χαρακτήρισε σημαντικό ότι «ο ελληνικός λαός ο οποίος έχει υποστεί τη μεγαλύτερη πίεση, έρχεται στις Βρυξέλλες ζητώντας να εφαρμοστούν οι συνθήκες».
Παράλληλα, αφού τόνισε ότι η ακτοφυλακή της FRONTEX πρέπει να γίνει ευρωπαϊκή ακτοφυλακή, αποκάλυψε ότι η Αθήνα ζήτησε η έδρα της ακτοφυλακής της ΕΕ να είναι στην Ελλάδα και στάθηκε στην ανάγκη να δοθεί ευρωπαϊκή λύση. Μάλιστα υπογράμμισε ότι πρέπει να ισχύσουν οι συμφωνίες επαναπροώθησης στην Τουρκία μεταναστών οι οποίοι ξεκινούν από τα παράλιά της. Ο κ. Καμμένος τόνισε ότι η κυρία Γεννηματά δέχθηκε τελικά «να μη συμπεριληφθεί η διατύπωση που απαιτούσε περί κυβέρνησης εθνικής συνεννόησης».
Λεβέντης: «Φιάσκο η συζήτηση»
Αυτό, το επιβεβαίωσε και ο Βασίλης Λεβέντης αμέσως μετά: «Ο ελληνικός κόσμος δυστυχεί και εμείς μέσα συζητούσαμε για τους πρόσφυγες. Είναι η ώρα του λαού να καταλάβει ο ελληνικός λαός τι ψήφισε», δήλωσε ο πρόεδρος της Ενωσης Κεντρώων. Χαρακτήρισε κατώτερο των περιστάσεων το πολιτικό σύστημα και περιέγραψε ως «φιάσκο» τη συζήτηση. Τόνισε ότι δεν υπέγραψε το κοινό ανακοινωθέν καθώς δεν συμφωνήθηκε να συζητηθεί και το οικονομικό ζήτημα. «Εξαρχής η Ενωση Κεντρώων ζήτησε η συζήτηση να μην κινηθεί μόνο γύρω από το μεταναστευτικό αλλά και την οικονομία». Τόνισε ότι «δεν συζητήσαμε ότι ο κ. Τσίπρας πάει μέσω του Προσφυγικού να κερδίσει χρόνο και να μείνει στην εξουσία. Θα συνεχίσω στη Βουλή και θα εξηγήσω τι έγινε μέσα. Λυπούμαι».
Θεοδωράκης: «Ο Τσίπρας δεν έχει έγκριση για βέτο»
«Ο Τσίπρας δεν έχει έγκριση από τους αρχηγούς για βέτο», δήλωσε εξερχόμενος ο Σταύρος Θεοδωράκης. Ο επικεφαλής του Ποταμιού υπογράμμισε: «Νομίζω ότι μετά κόπων και βασάνων χαράχθηκε μία μίνιμουμ εθνική γραμμή. Τρεις άξονες, αλληλεγγύη στους πρόσφυγες, ασφάλεια για τους κατοίκους των νησιών και των συνόρων και επαναπροώθηση των υπολοίπων στις χώρες προέλευσης τους. Αισθανόμαστε νικητές ως προς την ουσία του κοινού ανακοινωθέντος καθώς η χώρα αναλαμβάνει να δώσει ένα σήμα στον υπόλοιπο κόσμο πως δεν μπορεί να φιλοξενήσει τους πρόσφυγες όλου του κόσμου. Κάλεσα τον κύριο Τσίπρα να μην προκαλεί υπεραμυνόμενος της πολιτικής το 2015, εάν εξακολουθεί να θέλει εθνική συνεννόηση. Οι χώρες που δεν συμμορφώνονται με τις ευρωπαϊκές αποφάσεις θα έχουν κυρώσεις . Ο Τσίπρας δεν έχει έγκριση από τους αρχηγούς για βέτο, αλλά αυτό είναι ένα ενδεχόμενο το οποίο βρίσκεται πάντοτε στο τραπέζι. Δεν συνδέεται το πρόγραμμα με το μεταναστευτικό».
Γεννηματά: «Χρειάζεται κυβέρνηση εθνικής ενότητας»
«Η κυβέρνηση δεν μπορεί να διαχειριστεί την κατάσταση», κατά τη Φώφη Γεννηματά «Ο Μάρτιος 2016 δεν είναι Ιούλιος 2015», διεμήνυσε η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Πρόσθεσε ότι «δεν δίνουμε λευκή επιταγή», ενώ επανέλαβε το αίτημά της για κυβέρνηση εθνικής ενότητας. «Η διάθεση για συνεννόηση δεν σημαίνει και ανοχή στα λάθη», προειδοποίησε η ίδια και υπογράμμισε ότι «υποστηρίζουμε την άμεση μετεγκατάσταση, επιστροφή παράτυπων και άμεση οικονομική ενίσχυση της χώρας». Αναγνώρισε τις ευθύνες της Ευρώπης «όμως η χώρα δεν πρέπει να απομονωθεί. Χρειάζεται συμμαχίες. Αποδεικνύεται ότι η κυβέρνηση δεν μπορεί να διαχειριστεί την κατάσταση. Χρειάζεται κυβέρνηση εθνικής ενότητας».
Μητσοτάκης: «Η κυβέρνηση προσαρμόζεται στην τρέχουσα κατάσταση»
«Η κυβέρνηση, επιτέλους, προσαρμόζεται στην τρέχουσα κατάσταση. Εστω και με καθυστέρηση η κυβέρνηση προσαρμόζει την πολιτική της στην τρέχουσα κατάσταση», ανέφερε ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, εξερχόμενος του Μεγάρου Μαξίμου. Ο κ. Μητσοτάκης έκανε λόγο για ένα ελάχιστα κοινά αποδεκτό πλαίσιο εθνικής στρατηγικής το οποίο συμφωνήθηκε μεταξύ των πολιτικών αρχηγών, ωστόσο υπογράμμισε ότι «η ΝΔ άσκησε δριμύτατη κριτική στην κυβέρνηση για τους χειρισμούς της». Οπως είπε, «διατηρεί τις έντονες επιφυλάξεις του». Ερωτηθείς για την πρόταση της ΝΔ για κλειστά κέντρα, σημείωσε ότι «υπάρχει ρητή αναφορά στο κοινό ανακοινωθέν. Αυτό συνιστά προσαρμογή της κυβέρνησης στην τρέχουσα κατάσταση», συμπλήρωσε.
Από τις 12.00 μέχρι το απόγευμα
Η σύσκεψη άρχισε λίγα λεπτά μετά τις 12:00 το μεσημέρι, αν και στο Προεδρικό Μέγαρο επικρατούσε κινητικότητα από νωρίς το πρωί. Στις 17.20 αποχώρησε ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας ο οποίος είχε ξεκαθαρίσει ότι δεν θα μετείχε σε ενδεχόμενη διαμόρφωση κοινού κειμένου. Ο κ. Κουτσούμπας είπε στους δημοσιογράφους ότι έληξε το πρώτο μέρος της διαδικασίας και θα ακολουθούσε η διαβούλευση για κοινό ανακοινωθέν. «Δεν βρισκόμαστε σε καλό δρόμο. Η διαδικασία τέλειωσε σε ό,τι αφορά εμάς. Το συμβούλιο συνεχίζεται με εκείνους που είναι πρόθυμοι να συμφωνήσουν σε μια κοινή δήλωση», τόνισε χαρακτηριστικά.
Στην έναρξη του δεύτερου γύρου της συνάντησης, ο Πρωθυπουργός τελικά συμφώνησε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Σταύρο Θεοδωράκη ότι θα πρέπει να εφαρμοστεί και μια πολιτική αποτροπής της ανεξέλεγκτης εισόδου μεταναστών, ενώ το ΠΑΣΟΚ πίεζε έντονα να υπάρξει ρητή αναφορά στο κείμενο που θα τονίζει την αδυναμία της κυβέρνησης να διαχειριστεί την κατάσταση, αλλά και το ότι την προηγούμενη φορά δεν είχε υλοποιηθεί το συμφωνηθέν πλαίσιο (το περασμένο καλοκαίρι, δηλαδή).
Το πλαίσιο του ανακοινωθέντος θα συνέκλινε στις παρακάτω επιδιώξεις:
- Θα πρέπει το πρόβλημα να αντιμετωπιστεί στη ρίζα του, στον πόλεμο στη Συρία και στις γύρω περιοχές
- Θα πρέπει να εφαρμοστούν οι Διεθνείς Συνθήκες (π.χ. Γενεύης)
- Θα πρέπει να μπει ο όρος της αναλογικής κατανομής των βαρών στην ΕΕ
- Θα πρέπει να σταματήσει να υπάρχει το έλλειμμα κυρώσεων στις χώρες που δεν εφαρμόζουν τις αποφάσεις των κρατών-μελών της ΕΕ.
Η κυβέρνηση και η ΝΔ
Για συμφωνία σε όλα καθώς έγιναν πλήρως αποδεκτές οι θέσεις και το σχέδιο της κυβέρνησης για το Προσφυγικό κάνουν λόγο πληροφορίες από κυβερνητικές πηγές που επικαλείται το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΑΠΕ). Πληροφορίες αναφέρουν ότι η καθυστέρηση για την ολοκλήρωση του ανακοινωθέντος οφειλόταν σε επιμονή της επικεφαλής της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και προέδρου του ΠΑΣΟΚ, Φώφης Γεννηματά, να καταγραφεί η επιφύλαξη της ότι όλα αυτά μπορούν να γίνουν μόνο με κυβέρνηση εθνικής συνεννόησης των φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων. Στάση με την οποία, συμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, διαφώνησαν οι άλλοι πολιτικοί αρχηγοί, οι οποίοι δεν θα υπέγραφαν σε μια τέτοια περίπτωση.
Από την πλευρά της, η Νέα Δημοκρατία τόνιζε πως στη σύσκεψη υπήρξε κλίμα σύγκλισης καθώς, όπως σημείωναν, ο Πρωθυπουργός αποδέχτηκε αρκετές από τις πάγιες θέσεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Κυριάκου Μητσοτάκη. Συγκεκριμένα, οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι ο Πρωθυπουργός αποδέχτηκε μεταξύ άλλων την ανάγκη λειτουργίας κλειστού τύπου προαναχωρησιακών κέντρων για τους παράνομους μετανάστες, τον αυστηρό και αποτελεσματικό διαχωρισμό μεταξύ προσφύγων και μεταναστών καθώς και την αποτελεσματική φύλαξη των συνόρων.
Τι είχε γίνει νωρίτερα
Οσον αφορά τα όσα διεμείφθησαν έως το απόγευμα της Παρασκευής, αν και δεν υπάρχουν ακόμη επίσημες τοποθετήσεις, ούτε από κόμματα, ούτε από την Προεδρία, αυτό που έχει γίνει γνωστό είναι πως με το «καλημέρα» οι Αλέξης Τσίπρας και Κυριάκος Μητσοτάκης είχαν την πρώτη τους μεγάλη κόντρα.
Ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας πρότεινε τη δημιουργία κλειστών χώρων φύλαξης μεταναστών, ωστόσο ο Πρωθυπουργός απάντησε αρνητικά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. «Ακολουθούμε τη Συνθήκη της Γενεύης, σεβόμαστε το διεθνές δίκαιο και ζητούμε να κλείσει η συμφωνία επανεισδοχής στην Τουρκία», τόνισε από την πλευρά του ο κ. Τσίπρας.
Την ίδια στιγμή, οι άλλοι πολιτικοί αρχηγοί έδειχναν να εμμένουν στην στάση που είχαν κρατήσει όλο το προηγούμενο διάστημα.
Ο Βασίλης Λεβέντης ξεκαθάρισε πως δεν έχει καμία πρόθεση να υπογράψει το κοινό ανακοινωθέν και ζήτησε να μπουν στην ατζέντα της συζήτησης και άλλα θέματα εκτός του Προσφυγικού. Μάλιστα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έθεσε το αίτημα σε ψηφοφορία, αλλά καταψηφίστηκε από τους υπόλοιπους αρχηγούς. «Αν δεν γίνει σήμερα οικουμενική δεν προχωρά καμία συζήτηση για το Προσφυγικό», ανταπάντησε ο Βασίλης Λεβέντης, ρίχνοντας κι άλλο λάδι στη φωτιά.
Τότε, παρενέβη η Φώφη Γεννηματά, η οποία απάντησε στον πρόεδρο της Ενωσης Κεντρώων πως δεν μπορεί να μπλοκαριστεί η συζήτηση. «Κι εγώ θέλω κυβέρνηση εθνικής ενότητας, αλλά δεν μπορούμε να μπλοκάρουμε τη συζήτηση», ήταν η ακριβής ατάκα της προέδρου της Δημοκρατικής Συμπαράταξης.
Από την πλευρά του, ο Σταύρος Θεοδωράκης ζήτησε και πάλι να διοριστεί ένας υπερυπουργός με διακομματική αποδοχή, ο οποίος θα έχει και ευρύτατες αρμοδιότητες στον έλεγχο των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών.
Ο περίεργος καφέ φάκελος
Κατά την έναρξη της σύσκεψης στο Προεδρικό Μέγαρο, ο Πρωθυπουργός παρέδωσε στους πολιτικούς αρχηγούς φακέλους με στοιχεία για την κατάσταση σχετικά με το Προσφυγικό και το έργο των εμπλεκομένων φορέων στη διαχείρισή του. Τα στοιχεία αφορούσαν τον αριθμό των προσφύγων που φιλοξενούνται, την πρόοδο στη δημιουργία δομών υποδοχής, καταγραφής και φιλοξενίας, την παρεχόμενη σίτιση, την ιατρική μέριμνα, τη φιλοξενία των ασυνόδευτων παιδιών, καθώς και τα χρονοδιαγράμματα για τη δημιουργία νέων υποδομών. Επίσης, συμπεριλαμβανόντουσαν πίνακες για την πορεία των καταγραφών και των ταυτοποιήσεων. Τα στοιχεία ήταν εξειδικευμένα ανά περιοχή και τομέα δραστηριοποίησης, ενώ για τα έργα υποδομής που βρίσκονται σε εξέλιξη υπήρχαν και αναλυτικοί πίνακες εργασιών.
Τι έγινε πριν από τη σύσκεψη
Πρώτος στο Προεδρικό Μέγαρο έφτασε ο Βασίλης Λεβέντης έχοντας στο πλευρό του, μεταξύ άλλων, τον γιο του και βουλευτή της Ενωσης Κεντρώων, Μάριο Γεωργιάδη.
Αμέσως μετά στο κτίριο μπήκε ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, τον οποίο συνόδευε, μεταξύ άλλων, ο εκπρόσωπος τύπου του κόμματος Γιώργος Κουμουτσάκος. Τρίτος στο Προεδρικό Μέγαρο μπήκε ο επικεφαλής του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωράκης και τέταρτος ο γγ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, ο οποίος ήταν και ο μόνος που έφτασε στο Προεδρικό Μέγαρο με αυτοκίνητο. Ακολούθησαν μετά από λίγα λεπτά η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Φώφη Γεννηματά, και ο πρόεδρος των Ανεξαρτήτων Ελλήνων, Πάνος Καμμένος, οι οποίοι συναντήθηκαν στην Ηρώδου Αττικού και είχαν θερμή χειραψία. Τελευταίος έφτασε ο Πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, τον οποίο συνόδευαν η κυβερνητική εκπρόσωπος Ολγα Γεροβασίλη και ο διευθυντής του γραφείου Τύπου του Πρωθυπουργού, Δημήτρης Τζανακόπουλος.
Σημειώνεται ότι στη σύσκεψη συμμετείχαν επτά πολιτικοί αρχηγοί, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και έξι πρακτικογράφοι.
Στις 14:00 διεκόπη η συνεδρίαση, για να κάνουν οι αρχηγοί ένα μικρό διάλειμμα. Στις 14:20 ξεκίνησε και πάλι η συνεδρίαση του συμβουλίου.