Λέξεις όπως «μαζούτ» και «ντίζελ» και εκφράσεις όπως «κινητήρας εσωτερικής καύσεως» και «θερμοηλεκτρικός σταθμός» θα απαντώνται μονάχα στα λεξικά ενός όχι πολύ μακρινού μέλλοντος. Τα ελληνόπουλα που θα γεννηθούν τα επόμενα χρόνια θα μεγαλώσουν χωρίς να δουν τους γονείς τους να παραγγέλνουν πετρέλαιο για τον καυστήρα, ούτε να «φουλάρουν» το αυτοκίνητο της οικογένειας στο βενζινάδικο της γειτονιάς.
Η απαγόρευση της χρήσης καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης και της πώλησης αυτοκινήτων με κινητήρες βενζίνης ή πετρελαίου από το 2030, είναι δύο μόνο από τις διατάξεις του νέου κλιματικού νόμου που θα έρθει σύντομα για ψήφιση στη Βουλή και θα καθορίζει το νομικό πλαίσιο μιας φιλόδοξης όσο και αναγκαίας για τον τόπο και το περιβάλλον ενεργειακής μεταρρύθμισης. Εκτός των προαναφερθέντων, το νομοσχέδιο το οποίο θα παρουσιαστεί τις επόμενες ημέρες πρόκειται να περιλαμβάνει την κατάργηση των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής από πετρέλαιο που λειτουργούν στα νησιά, την υποχρεωτική ασφάλιση των κτιρίων σε περιοχές υψηλού κλιματικού κινδύνου, τη διεύρυνση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που συνοδεύει τις επενδύσεις προκειμένου να εξετάζονται και οι κλιματικές επιπτώσεις κ.ά. καθώς θα υλοποιεί το σύνολο των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η χώρα μας για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Την ψήφιση του κλιματικού νόμου ανήγγειλε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την ομιλία του στη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή COP26 στη Γλασκώβη.
«Ο κλιματικός νόμος που θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση είναι εξαιρετικά φιλόδοξος. Βάζει τον πήχη ψηλά, καθώς δεν μεταφέρει απλά στην εθνική νομοθεσία τους ευρωπαϊκούς στόχους αλλά τους συμπληρώνει, τούς επικαιροποιεί και πολλές φορές τους υπερβαίνει. Είναι ένα πολύ σύγχρονο νομοθέτημα που δείχνει ότι η Ελλάδα πρωτοπορεί στα θέματα της κλιματικής αλλαγής», ανέφερε σε δηλώσεις του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιώργος Κρεμλής, σύμβουλος του πρωθυπουργού για θέματα ενέργειας, κλίματος, περιβάλλοντος και κυκλικής οικονομίας.
Ο νόμος θα θέσει ποσοτικούς στόχους για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% το 2030 σε σχέση με το 1990, κατά 80% το 2040, με απώτερο στόχο την κλιματική ουδετερότητα το 2050, που προβλέπεται και από την Κοινοτική νομοθεσία. Οι στόχοι θα επανεξετάζονται κάθε πέντε χρόνια ανάλογα με την εξέλιξη των ρύπων και των Κοινοτικών κανονισμών.
Για την επίτευξη των στόχων θα καταρτιστεί Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, Περιφερειακά αλλά και Δημοτικά Σχέδια για τη μείωση των εκπομπών. Επίσης θα καταρτιστούν τομεακοί «προϋπολογισμοί άνθρακα» για επτά κλάδους / τομείς δραστηριοτήτων που είναι: Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας, Μεταφορές, Βιομηχανία, Κτίρια, Γεωργία και κτηνοτροφία, Απόβλητα, Χρήσεις γης, αλλαγές χρήσεων γης και δασοπονία.
Αναλυτικά, οι βασικές ρυθμίσεις του νόμου ανά τομέα προβλέπουν τα εξής:
Ηλεκτρική ενέργεια: αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ σε ποσοστό 70% στην τελική κατανάλωση ενέργειας έως το 2030, με μέτρα που περιλαμβάνουν διευκόλυνση της αδειοδότησης, ενίσχυση των δικτύων, προώθηση της αποθήκευσης ενέργειας κ.α.
Μεταφορές: από το 2025 υποχρεωτικά όλα τα νέα ταξί στην Αττική και την Θεσσαλονίκη, καθώς και το ένα τρίτο των νέων ενοικιαζόμενων οχημάτων θα είναι οχήματα μηδενικών εκπομπών. Από το 2023 τουλάχιστον το ένα τέταρτο των νέων εταιρικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης θα είναι αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα ή υβριδικά ηλεκτρικά οχήματα.
Ως προς τα ΙΧ και ελαφρά επαγγελματικά, από το 2030 θα επιτρέπεται η πώληση μόνον οχημάτων μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Νησιά: έως το 2030 απαγορεύεται η χρήση μαζούτ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Αυτό σημαίνει ότι τα νησιά θα πρέπει να στραφούν σε σύγχρονες λύσεις όπως αυτές που εφαρμόζονται στη Χάλκη, την Τήλο κ.α. με ανανεώσιμες πηγές, αποθήκευση ενέργειας, συστήματα διαχείρισης της ενέργειας κ.α.
Κτίρια: από το 2023, απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης όπου υπάρχει επαρκές διαθέσιμο δίκτυο φυσικού αερίου. Από το 2025, απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης και από το 2030, απαγορεύεται σε όλα τα κτίρια η χρήση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης. Αυτό σημαίνει ότι οι κεντρικές θερμάνσεις θα πρέπει να μετατραπούν είτε σε φυσικό αέριο είτε σε νέες φιλικότερες προς το περιβάλλον μορφές (π.χ. αντλίες θερμότητας). Επιπλέον, από το 2025 όλα τα νέα κτίρια που βρίσκονται σε ζώνες υψηλής τρωτότητας θα πρέπει να ασφαλίζονται υποχρεωτικά. Η ασφάλιση θα αποτελεί προϋπόθεση για την ηλεκτροδότηση του κτιρίου.
Βιομηχανία: επεκτείνονται οι μελέτες περιβαλοντικών επιπτώσεων και οι Αποφάσεις Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων, προκειμένου να καλύπτονται οι επιπτώσεις των επενδύσεων στο κλίμα. Επιπλέον οι ρυπογόνες επιχειρήσεις υποχρεούνται να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 30% έως το 2030 σε σχέση με το 2022. Ολες οι επιχειρήσεις με περισσότερους από 500 εργαζόμενους θα δημοσιεύουν κάθε χρόνο εκθέσεις με το ανθρακικό τους αποτύπωμα.
Τέλος, με τον νόμο συστήνεται Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, το οποίο σε συνεργασία με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία και άλλους δημόσιους φορείς θα παρακολουθεί τα κλιματικά δεδομένα και θα παρέχει προγνώσεις για την εξέλιξη του φαινομένου οι οποίες θα παρέχουν τη δυνατότητα για έγκαιρη λήψη πρόσθετων μέτρων εάν αυτό κριθεί απαραίτητο κατά περίπτωση.