Οι δυο τους αποτελούν ένα αταίριαστο ζευγάρι: ένας έλληνας συντηρητικός με σπουδές στο Χάρβαρντ και μια ισπανίδα οικολόγος σοσιαλίστρια.
Ομως, τον Κυριάκο Μητσοτάκη και την Τερέθα Ριμπέρα ενώνει η βαθιά ανησυχία καθώς φαίνεται να μεγαλώνει το χάσμα ανάμεσα στον πληγωμένο από την κλιματική αλλαγή ευρωπαϊκό Νότο και τον Βορρά που φαίνεται να μην έχει επηρεαστεί ακόμα στον ίδιο βαθμό, σημειώνει σε άρθρο του το Politico.
Ο έλληνας Πρωθυπουργός και η αντιπρόεδρος της ισπανικής κυβέρνησης, η οποία είναι η επικρατέστερη για να αναλάβει επικεφαλής της πράσινης πολιτικής στην επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έκρουσαν ξεχωριστά τον κώδωνα του κινδύνου για την οικονομική καταστροφή που προκαλεί η κλιματική κρίση στη νότια Ευρώπη. Και οι δύο θέλουν να αναλάβουν δράση οι Βρυξέλλες.
«Εχω εστιάσει πολύ σε αυτό το θέμα», είπε ο κ. Μητσοτάκης, μιλώντας στο Politico από το γραφείο του στην Αθήνα τον Ιούλιο. «Πιστεύω πολύ στην πράσινη μετάβαση. [Αλλά] αυτό δεν μπορεί να γίνει εις βάρος εκείνων που πραγματικά υποφέρουν σήμερα από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής».
Οι προετοιμασίες για τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής ονομάζονται «κλιματική προσαρμογή».
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεσμεύτηκε για ένα ευρωπαϊκό σχέδιο προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή στο πρόγραμμά της για τη δεύτερη θητεία της. Αυτό παρουσιάστηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Ιούλιο.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι φίλος της προέδρου της Κομισιόν και ισχυρός παράγων του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Ο Πρωθυπουργός τόνισε ότι είναι «εξαιρετικά ευπρόσδεκτη» η σημασία που δίνει η Φον ντερ Λάιεν στην κλιματική προσαρμογή.
Ομως, όπως και με άλλα μεγάλα ζητήματα που αντιμετωπίζει η ΕΕ, ένα από τα προβλήματα είναι το πόσα -πολλά- χρήματα πρέπει να δαπανηθούν για ένα ζήτημα που αφορά περισσότερο τα μισά κράτη-μέλη.
Ο Βορράς φυσικά, δεν πρόκειται να μείνει αλώβητος από την κλιματική αλλαγή. Θα αντιμετωπίσει και αυτός -και ήδη έχει ξεκινήσει- θανατηφόρα ζέστη, πλημμύρες, πυρκαγιές και εξάπλωση μεταδοτικών ασθενειών. Ομως, όλα αυτά τα θέματα είναι πολύ πιο εμφανή στον Νότο.
Καθώς τα κράτη-μέλη του ευρωπαϊκού Νότου θα ζητήσουν μεγάλα ποσά από την ΕΕ για να βοηθήσουν τις πληγείσες περιοχές τους, θα φανεί πόσο οι πλούσιοι αλλά σφιχτοχέρηδες Βορειοευρωπαίοι θέλουν πραγματικά να βοηθήσουν τους γείτονές τους, σημειώνει το Politico.
«Θέλουμε να επενδύσουμε το συντομότερο δυνατό, διότι αυτό μειώνει το κόστος και παρέχει έγκαιρη πρόσβαση στα οφέλη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι σημαντική η συζήτηση για τη χρηματοδότηση», δήλωσε η Ριμπέρα, όταν ρωτήθηκε αν οραματίζεται ένα ειδικό ταμείο της ΕΕ για την αντιμετώπιση του ζητήματος.
Αλλά αυτό θα μπορούσε να δοκιμάσει την αλληλεγγύη ανάμεσα στα κράτη-μέλη. «Πόσο πιστεύουμε στην Ευρώπη;», διερωτήθηκε χαρακτηριστικά.
Τεράστιες επιπτώσεις
Η κλιματική κρίση μεγαλώνει ένα ήδη βαθύ χάσμα ανάμεσα στον Βορρά και στον Νότο καθώς, οι περιοχές που βρέχονται από τη Μεσόγειο υποφέρουν δυσανάλογα από την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Μια πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος που περιγράφει λεπτομερώς την τεράστια κλίμακα της καταστροφής που καταφθάνει στην Ευρώπη ήταν «σοκαριστική», δήλωσε η Ριμπέρα, μιλώντας στο Politico τον Μάιο. «Δεν καταλαβαίνω γιατί οι άνθρωποι δεν μιλούν συχνότερα για αυτό».
Όπως σημειώνει το δημοσίευμα, ο κ. Μητσοτάκης ηγείται της Ελλάδας, σε μία περίοδο που η χώρα έχει αντιμετωπίσει μεγάλες καταστροφές από πλημμύρες και πυρκαγιές.
Το καλοκαίρι του 2023 σημαδεύτηκε από πυρκαγιές που σκότωσαν 28 ανθρώπους, κατέκαψαν 1,8 εκατ. στρέμματα και έκλεισαν σημαντικούς τουριστικούς προορισμούς στην περίοδο αιχμής. Η σεζόν έκλεισε με τον χειρότερο τρόπο: τις τρομακτικές πλημμύρες που εξαφάνισαν την αγροτική παραγωγή στην περιοχή της Θεσσαλίας.
«Αν πάω να μιλήσω στους αγρότες μου για γεωργία φιλική προς το κλίμα, πρέπει πρώτα να τους πω ότι -αν συμβεί κάτι όπως η καταιγίδα που συνέβη πέρυσι- θα είμαι εδώ για να σας στηρίξω», είπε ο Πρωθυπουργός στο Politico.
Η Φον ντερ Λάιεν δήλωσε τον Ιούνιο ότι θα εκπονήσει ένα συγκεκριμένο σχέδιο για να βοηθήσει τους αγρότες να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή που επηρεάζει την επισιτιστική ασφάλεια της Ευρώπης.
Όμως το φάσμα των πιθανών επιπτώσεων είναι τόσο μεγάλο και πολύπλοκο που η αναμενόμενη αντίδραση της ΕΕ θα μπορούσε να καλύψει τα πάντα, από τη διασφάλιση ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες δεν θα εγκαταλείψουν τους ιδιοκτήτες σπιτιών σε νέες ζώνες πλημμυρών έως την προστασία των αποθεμάτων νερού που απαιτούνται για την ψύξη των πυρηνικών αντιδραστήρων.
Η ΕΕ μπορεί να χρειαστεί να προτρέψει τις πόλεις να αναπτύξουν σχέδια αντιμετώπισης των κυμάτων καύσωνα για τα σχολεία και τα ιδρύματα φροντίδας ηλικιωμένων, ενώ παράλληλα θα πρέπει να διαχειριστεί και την απειλή από την άνοδο της στάθμης των θαλασσών.
Σύμφωνα με το Politico, ο κ. Μητσοτάκης πιέζει έντονα από το περασμένο καλοκαίρι την ΕΕ να ενισχύσει τις δυνατότητες αντιμετώπισης έκτακτων αναγκών.
Η πρόεδρος της Κομισιόν εξυμνεί την βοήθεια από άλλες χώρες σε περίπτωση πυρκαγιάς, πρόσφατα στη Βουλγαρία, τη Βόρεια Μακεδονία και την Ελλάδα, ως παράδειγμα ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, αλλά ο έλληνας πρωθυπουργός και άλλοι υποστηρίζουν ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα.
Δεν πρόκειται μόνο για χρήματα, επισήμανε η Ριμπέρα. Η χάραξη της ευρωπαϊκής πολιτικής θα πρέπει να επαναπροσδιοριστεί έτσι ώστε οι αποφάσεις να λαμβάνουν υπόψη τις ολοένα και πιο έντονες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
«Πώς είναι δυνατόν να θέτουμε στόχους για τη δασική παραγωγή και τη διατήρηση των δασών χωρίς να λάβουμε υπόψη τις μελλοντικές προβλέψεις για ξηρασία και πυρκαγιές;», διερωτήθηκε.
Η ιδιάζουσα περίπτωση της Μελόνι
Μία άλλη αρχηγός κράτους του Νότου, η ακροδεξιά Τζόρτζια Μελόνι, αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση, καθώς στο εξωτερικό φαίνεται να προωθεί τα μέτρα για την κλιματική αλλαγή, αλλά στο εσωτερικό της Ιταλίας, που επίσης πλήττεται άμεσα, δεν δείχνει τον ίδιο ζήλο.
«Η κλιματική προσαρμογή αποτελεί προτεραιότητα για την Ιταλία», δήλωσε σε μια συνάντηση στη σύνοδο του ΟΗΕ για το κλίμα τον περασμένο Νοέμβριο, σημειώνοντας ότι η χώρα της είναι ένα «καυτό σημείο» της κλιματικής αλλαγής.
Στη φετινή σύνοδο της G7, η Ιταλία μεσολάβησε για τη δημιουργία ενός κόμβου που θα προωθεί τη συνεργασία πλούσιων και φτωχότερων χωρών για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
Υπό τη Μελόνι, η Ιταλία έχει στρέψει το ενδιαφέρον της στην Αφρική και την πιθανότητα να εκτοπιστούν ακόμα περισσότεροι άνθρωποι στην ΕΕ λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων.
Επιπλέον, η ιταλική κυβέρνηση δεσμεύτηκε για την κατασκευή υποδομών ανθεκτικών στην κλιματική αλλαγή στο πλαίσιο επενδυτικού σχεδίου που παρουσιάστηκε λεπτομερώς τον Ιανουάριο.
Ωστόσο, μέχρι στιγμής η Ρώμη έχει επιδείξει λιγότερο επείγουσα δράση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής στο εσωτερικό της και στην Ευρώπη -παρά το γεγονός ότι έχει ζήσει διαδοχικές ξηρασίες όπως αυτές που έπληξαν την κοιλάδα του Πόου στα βόρεια και στέγνωσαν λίμνες και ρέματα στη Σικελία και τη Σαρδηνία αυτό το καλοκαίρι. αλλά και μεγάλες πλημμύρες με νεκρούς.
«Η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή δεν φαίνεται να είναι εθνική προτεραιότητα. Θεωρείται απλά ανθρωπιστική δράση για τον μετριασμό των μεταναστευτικών ροών από την Αφρική», επισήμανε ο Λούκα Μπεργκαμάσκι, διευθυντής της ιταλικής δεξαμενής σκέψης ECCO.