Οι πιο δημοφιλείς ταινίες και οι ταινίες που αγαπάμε περισσότερο δεν είναι απαραίτητα αυτές που διαμορφώνουν τη βιομηχανία του κινηματογράφου, αντανακλούν την εποχή τους ή αλλάζουν προς το καλύτερο (ή προς το χειρότερο) τους όρους του διαλόγου σε επίπεδο κουλτούρας.
Η λίστα, που ακολουθεί, φτιάχτηκε από τους κριτικούς κινηματογράφου των New York Times, και περιλαμβάνει ταινίες οι οποίες, ανεξάρτητα από το πόσο άρεσαν ή όχι, έκαναν τη διαφορά στον κόσμο της ψυχαγωγίας αλλά και πέραν αυτής.
Στην πολιτικοποιημένη εποχή μας, ο αντίκτυπός τους μετρήθηκε συχνά με ιδεολογικούς όρους, με βάση τις αντιπαραθέσεις που προκάλεσαν, και τα πάθη που φούντωσαν. Στην εποχή της ηγεμονίας του blockbuster, εξάλλου, αντιπροσωπεύουν επίσης μια κινηματογραφική βιομηχανία και ένα κοινό που αλλάζουν συνεχώς και μερικές φορές βρίσκονται σε κατάσταση σύγχυσης.
«Ελεύθερος σκοπευτής» (American Sniper, 2014)
Η δραματική ταινία του Κλιντ Ιστγουντ σχετικά με τη ζωή και τον θάνατο του θρυλικού πεζοναύτη Κρις Κάιλ, που επισήμως σκότωσε 150 ανθρώπους και κατατάχτηκε στην πρώτη θέση των ελεύθερων σκοπευτών στην ιστορία των ΗΠΑ, έκανε πρεμιέρα τα Χριστούγεννα του 2014, και μέσα στην επόμενη χρονιά κατέκτησε την κορυφή του box office στις ΗΠΑ. Ήταν η μόνη ταινία της δεκαετίας που το πέτυχε χωρίς να είναι franchise moovie, ταινία της Disney ή και τα δύο. Αποδεικνύοντας την κυριαρχία του Ιστγουντ, η δημοτικότητα της ταινίας αμφισβήτησε τη μυθοπλασία ενός μονολιθικά φιλελεύθερου Χόλιγουντ, ακόμα και όταν αποκάλυψε την πόλωση του αμερικανικού κοινού. Με έμφαση στον στρατό και τα όπλα και πρωταγωνιστή έναν πεσόντα πολεμιστή, ο «Ελεύθερος σκοπευτής» έδειξε προς ποια κατεύθυνση λυσσομανούσαν οι άνεμοι της πολιτικής.
«Οι εκδικητές» (The Avengers, 2012)
Τα σίκουελ δεν ήταν καινούργια, ούτε όμως, και μεγάλα, πολυπληθή, θορυβώδη θεάματα με υπέρ-ήρωες, μέχρι που προσγειώθηκε στις οθόνες μας αυτό το «θηρίο». Η ταινία «Οι Eκδικητές», που κυκλοφόρησε όταν η Disney απέκτησε τα Marvel Studios, προκάλεσε μια μεγάλη έκρηξη στη βιομηχανία του κινηματογράφου: ανέδειξε την κυριαρχία του Marvel Cinematic Universe, όπου όλοι ζούμε τώρα πια είτε μας αρέσει είτε όχι.
«Μαύρο Κήτος», (Blackfish, 2013)
Το ντοκιμαντέρ της Γκαμπριέλα Καουπερθγουέτ δείχνει τις καταστροφικές συνέπειες της διατήρησης έξυπνων και ευαίσθητων όντων όπως η φάλαινα όρκα σε κατάσταση αιχμαλωσίας. Επιστρατεύοντας το σασπένς ψυχολογικού θρίλερ το ντοκιμαντέρ κατάφερε ένα ισχυρό χτύπημα στο θαλάσσιο πάρκο SeaWorld και άλλαξε την αντίληψη του κοινού για την εταιρική συμπεριφορά και τον νόμο.
«Φιλενάδες» (Bridesmaids, 2011)
Η σοκαριστική εικόνα της νύφης (την υποδύεται η Μάγια Ρούντολφ), που λερώνει το νυφικό της, κατέστησε σαφές ότι η κωμωδία του σκηνοθέτη Πολ Φιγκ σε σενάριο των Ανι Μούμολο και Κρίστεν Γουίνγκ (πρωταγωνιστεί επίσης), δεν ήταν απλά άλλη μια χαριτωμένη και γλυκερή εικόνα γάμου. Το «θορυβώδες» γαστρεντερικό πρόβλημα που ακούστηκε σε όλο τον κόσμο βοήθησε να κατεδαφιστεί το σεξιστικό κλισέ ότι οι γυναίκες δεν μπορούν να είναι αστείες. Ναι, μπορούν να το κάνουν με ξεκαρδιστικό τρόπο οργανώνοντας ένα ξέφρενο bachelorette πάρτι τηρώντας όλα τα… προγαμήλια έθιμα. Απλά θαυμάστε τη Μελίσα ΜακΚάρθι, η οποία αναδείχθηκε σε μία από τις λίγες αυθεντικές νέες σταρ της δεκαετίας.
«Ψυχρά κι ανάποδα» (Frozen, 2013)
Εμπνευσμένη από το παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Αντερσεν «Η Βασίλισσα του Χιονιού», η πολυβραβευμένη ταινία -η 53η ταινία κινουμένων σχεδίων μεγάλου μήκους της Disney- κέρδισε, μεταξύ άλλων βραβείων, δύο Οσκαρ στις κατηγορίες «Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων» και «Καλύτερο Πρωτότυπο Τραγούδι» για το «Let It Go». Η δύναμη του γυναικείου σινεφίλ κοινού, εξάλλου, ανέδειξε το «Frozen» σε μία από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της βιομηχανίας του θεάματος της τελευταίας δεκαετίας αναζωογονώντας επίσης την παράδοση της Disney και δίνοντας μια νέα οπτική στα παραμύθια για τη νέα γενιά.
«Τρέξε» (Get Out, 2017)
Με ένα ντεμπούτο πραγματικό δυναμίτη, μείγμα σάτιρας και τρόμου, ο Τζόρνταν Πιλ φέρνει τα πάνω κάτω σε ένα είδος τυπικά λευκό και, πέρα από την επιφάνεια της εύκολης φρίκης, λέει πολλά χωρίς να τα κατονομάζει. Και δίνει ένα εκπληκτικό δείγμα του νέου κύματος ταινιών τρόμου αποτίοντας φόρο τιμής σε κλασικές ταινίες τρόμου όπως «Το Μωρό της Ρόζμαρι». Στο «Τρέξε», μια πολιτική αλληγορία που μεταφέρει το απογοητευτικό μήνυμα της εποχής, οι κακοί δεν είναι οι συνηθισμένοι ρατσιστές του Νότου αλλά μια ήσυχη ελίτ που υποψιάζεσαι ότι ψήφισε Ομπάμα. Ωστόσο με το αιματοβαμμένο του θρίλερ που, σημειωτέον γυρίστηκε πριν από την εκλογή του Τραμπ, ο Πιλ παίρνει την εκδίκησή του.
«The Hunger Games: Φωτιά» (The Hunger Games: Catching Fire, 2013)
Αμερικανική περιπετειώδης ταινία επιστημονικής φαντασίας, της κατηγορίας franchise movie, αποτελεί συνέχεια των «Αγώνων Πείνας» του 2012, βασισμένη στο μυθιστόρημα «Φωτιά» της Σούζαν Κόλινς από την τριλογία της «Αγώνες Πείνας». Η σειρά ανέδειξε την Τζένιφερ Λόρενς σε κινηματογραφική σταρ μεγάλου βεληνεκούς και μαζί με το «Frozen», άλλη μια επιτυχία της ίδιας χρονιάς, επιβεβαίωσε τη δύναμη των γυναικών στο box office. Η «Φωτιά» ήταν επίσης η πρώτη ταινία σκηνοθετημένη από γυναίκα που κρατήθηκε στην κορυφή του box office των ΗΠΑ για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. Δημοφιλής τόσο ανάμεσα στα αγόρια όσο και στα κορίτσια, η Κάτνις Έβερντιν, την οποία υποδύεται η Λόρενς, υπήρξε ένα νέο είδος αρχέτυπου της ποπ κουλτούρας, επαναστάτρια και πολεμίστρια μάλλον παρά πριγκίπισσα.
«Moonlight» (2016)
Στην 89η τελετή απονομής των Βραβείων Οσκαρ, το «Moonlight» του Μπάρι Τζένκινς έγραψε ιστορία: έργο ιδιαίτερα προσωπικό, χαμηλού προϋπολογισμού, επηρεασμένο από τον ευρωπαϊκό και τον ασιατικό κινηματογράφο τέχνης, κέρδισε τρία Οσκαρ, Καλύτερης Ταινίας 2017, Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου (Μπάρι Τζένκινς, Τάρελ Άλβιν ΜακΚρέινι) και Β΄ Ανδρικού Ρόλου (Μαχερσάλα Αλι), καθώς και Χρυσή Σφαίρα (Καλύτερης Ταινίας 2017). Κυρίως, όμως, ήταν η πρώτη φορά που βραβεύτηκε ένας αφροαμερικανός σκηνοθέτης και ο θρίαμβός του σηματοδότησε μια στροφή στον κλάδο μετά από δεκαετίες συστημικού ρατσισμού.
«Οκτζα» (Okja, 2017)
Το έργο του Μπονγκ Τζουν Χο, για ένα κορίτσι και το γενετικά μεταλλαγμένο υπέρ-γουρούνι της, ήταν η πρώτη ταινία της ψηφιακής πλατφόρμας Netflix που ταρακούνησε τη βιομηχανία, θολώνοντας ακόμη περισσότερο το χάσμα ανάμεσα στις μεγάλες και τις μικρές οθόνες. Κατάφερε μάλιστα να μπει στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του 70ου Φεστιβάλ των Καννών του 2017, το οποίο ξεκίνησε μια συζήτηση για τη θέση του Netflix στον κινηματογράφο, που συνεχίζει να εξοργίζει, αφού η πλατφόρμα σνομπάρει τις κινηματογραφικές αίθουσες και προτιμά τα λεφτά των συνδρομητών της που θέλουν να απολαμβάνουν την πρώτη προβολή από την άνεση του καναπέ τους. Αντίθετα, η κινηματογραφική στάση του Μπονγκ, έγινε ακόμα πιο αδιαμφισβήτητη: δύο χρόνια αργότερα επέστρεψε στις Κάννες με τη μαύρη κωμωδία «Παράσιτα», που αναδείχτηκε σε μια από τις καλύτερες ταινίες του 2019 και κέρδισε, μάλιστα, το κορυφαίο βραβείο.
«Ο πόλεμος των άστρων: Επεισόδιο 7 – Η δύναμη ξυπνάει» (Star Wars: The Force Awakens, 2015)
Το franchise, τώρα μέρος της αυτοκρατορίας Disney, επανήλθε αυτή τη φορά με τον Τζέι Τζέι Αμπρααμς στο τιμόνι. Πρώτο μέρος της νέας τριλογίας, αυτή η διαστημική όπερα προσπάθησε να επανακτήσει την ποπ ενέργεια των τριών πρωτότυπων ταινιών, δίνοντας παράλληλα περισσότερο χώρο στις γυναίκες και τους έγχρωμους χαρακτήρες. Το αποτέλεσμα άρεσε σε όλο τον κόσμο, αλλά υποδαύλισε επίσης μια αντίδραση που έδειξε – όχι για πρώτη ή τελευταία φορά – ότι υπάρχει ένα άσχημο, αντιδραστικό υπόγειο ρεύμα στην σύγχρονη κουλτούρα των φαν.