Η ταφή των νεκρών στην Ελλάδα αποτελεί παράδοση που συνδέεται άμεσα με την θρησκευτική πίστη. Ομως, κάτι που στην χώρα μας θεωρείται δεδομένο, δεν αποτελεί απαραίτητα κανόνα σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Στην Σουηδία, το ποσοστό των ανθρώπων που θάβονται χωρίς επίσημη τελετή, πόσω μάλλον θρησκευτική, αυξάνεται ραγδαία τα τελευταία χρόνια, από περίπου 2% πριν από μία δεκαετία σε 8% φέτος.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι σοροί μεταφέρονται απευθείας από το νοσοκομείο στο κρεματόριο, με τις στάχτες να διασκορπίζονται ή να θάβονται από το προσωπικό των μονάδων αυτών σε ανώνυμα μνημεία. Σύμφωνα με τη Σουηδικό Σύνδεσμο Γραφείων Τελετών, τέτοιες ταφές σπανίζουν σε άλλες χώρες. Μια από εκείνες που φαίνεται να ακολουθεί την τάση αυτή είναι η Βρετανία όπου μία στις 25 κηδείες είναι με αποτέφρωση, αντλώντας πιθανότατα έμπνευση από τον θρύλο της ροκ Ντέιβιντ Μπάουι που πέρασε στην αιωνιότητα το 2016.
Γιατί στην Σουηδία;
Μια εξήγηση για τη δημοτικότητα των κηδειών άνευ τελετής στη Σουηδία θα μπορούσε να είναι ότι πρόκειται για μια χώρα που αντιστέκεται στην παράδοση.
Πολλές φορές η επιθυμία ταφής δίχως τελετή είναι κάτι που έχει ζητήσει ο ίδιος ο νεκρός. Σε άλλες περιπτώσεις, είναι μια απόφαση που παίρνουν οι συγγενείς και αφορά τα έξοδα της κηδείας. Οταν δεν υπάρχουν συγγενείς την απόφαση αυτή την παίρνει το κράτος. Δεν είναι τυχαίο ότι η Σουηδία έχει τον υψηλότερο αριθμό ανθρώπων που ζουν μόνοι στον κόσμο. Οπως επίσης δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο αριθμός των Σουηδών που πηγαίνουν στην εκκλησία μειώνεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια.
Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στους γάμους. Οι παραδοσιακές εκκλησιαστικές τελετές συχνά αντιμετωπίζονται ως επίσημες πρακτικές που στερούνται τις προσωπικές πινελιές του ζευγαριού. Ενώ ορισμένοι Σουηδοί παντρεύονται στην εκκλησία, η πλειονότητα σήμερα επιλέγει μη θρησκευτικούς γάμους.
Επίσης, εξαιρετικά δημοφιλείς γίνονται και οι μη θρησκευτικές τελετές βάφτισης. Το 2000, το 72% των μωρών στην Σουηδία βαφτίστηκαν σε εκκλησία ενώ το 2010 το ποσοστό αυτό κατρακύλησε στο 42%!
Συμβολισμοί
Σήμερα, τα σύμβολα που χρησιμοποιούνται στις νεκρολογίες είναι συχνά «δείκτες» από τη ζωή του θανόντα και όχι ο παραδοσιακός σταυρός, που συμβολίζει την μετέπειτα αιώνια ζωή. Αν για παράδειγμα πεθάνει ένα παιδί, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα αρκουδάκι, αν πεθάνει ένας ναύτης ένα κομμάτι πανί από ιστιοφόρο, για τους λάτρεις της φύσης λουλούδια κοκ.
Ενώ η πλειονότητα των κηδειών εκτελείται ακόμη από την Εκκλησία, ορισμένοι επιλέγουν μη θρησκευτικές τελετές. Σε πολλές δυτικές χώρες σήμερα, λαϊκά τραγούδια ή μπαλάντες που αγαπούσε ο νεκρός αντικαθιστούν παραδοσιακούς, θρησκευτικούς ύμνους.
Η αιωνιότητα του Διαδικτύου
Η έρευνα του Conversation έχει επίσης δείξει ότι το Διαδίκτυο προσφέρει έναν νέο τρόπο πένθους, δίνοντας για παράδειγμα αιώνια ζωή στους νεκρούς μέσω του Facebook. Είναι σαφές ότι, παρά τον εκσυγχρονισμό και τις σημαντικές αλλαγές στα πιστεύω, τα τελετουργικά δεν εξαφανίζονται, αλλάζουν μόνο μορφές και προσαρμόζονται σε νέα πλαίσια.
Τι συμβαίνει στην χώρα μας
Στις 12 Μαρτίου 2019 υπογράφηκε στην Αθήνα η υπουργική απόφαση για την δημιουργία κέντρου αποτέφρωσης νεκρών. Mόνο στην Σόφια, στον πλησιέστερο αποτεφρωτήρα, μεταφέρονται από τα ελληνικά γραφεία τελετών 4000 σοροί ετησίως. Η μέση τιμή μόνο για τη διαδικασία της αποτέφρωσης στην Βουλγαρία κυμαίνεται στα 600 ευρώ. Στην Αθήνα το κόστος ανέρχεται στα 1500 ευρώ.