Στο Κέιπ Τάουν, οι υποστηρικτές της νέας τάσης των «ψηφιακών νομάδων» βλέπουν τη διεθνή εισροή τους ως ένα οικονομικό όφελος και κάτι που χρήζει ενθάρρυνσης, αλλά οι επικριτές τους διαφωνούν. Ισχυρίζονται ότι η πόλη αντιμετωπίζει μια «ψηφιακή επιδημία» που αυξάνει το κόστος στέγασης και άλλα καθημερινά έξοδα.
Από την εποχή της πανδημίας, ο αριθμός των απομακρυσμένων εργαζομένων στη νοτιοαφρικανική μεγαλούπολη, κυρίως από τη Δύση, έχει αυξηθεί σημαντικά, αναφέρει ρεπορτάζ του BBC. Με δεδομένο ότι το μόνο που απαιτείται είναι μια καλή σύνδεση στο διαδίκτυο, ολλανδοί, γάλλοι, γερμανοί και άλλοι ευρωπαίοι εργαζόμενοι επιλέγουν να ζήσουν στην πόλη, που είναι μια από τις πιο γραφικές στον κόσμο.
Με φόντο το βουνό Τέιμπλ, θέα στον ωκεανό και τέλειο καλοκαιρινό κλίμα, η έλξη είναι προφανής, ειδικά αν συγκριθεί με έναν απλό, γκρίζο θάλαμο γραφείου. Πολλοί από τους ξένους επισκέπτες-εργαζόμενους είναι κειμενογράφοι ή δημιουργοί ψηφιακού περιεχομένου και έχουν τη δυνατότητα να μείνουν στη χώρα εργαζόμενοι για ξένες εταιρείες έως και για 90 ημέρες, ανάλογα με την εθνικότητά τους.
Σύμφωνα με τη δημοτική αρχή, το Κέιπ Τάουν είναι ιδανικός προορισμός για ψηφιακούς νομάδες που θέλουν να συνδυάσουν πτυχές του τουρισμού και της εργασίας στις καθημερινές τους δραστηριότητες. Δημοσιευμένες έρευνες δείχνουν ότι αυτοί οι απομακρυσμένοι εργαζόμενοι αποδίδουν σημαντικά ποσά στην τοπική οικονομία – με μέσο όρο 2.500 ευρώ ο καθένας.
Η νοτιοαφρικανική κυβέρνηση επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει την τάση. Τον περασμένο Φεβρουάριο, ο πρόεδρος της χώρας Σίριλ Ραμαφόζα ανακοίνωσε την κατάθεση μιας πρότασης νόμου για απονομή βίζας στους «αποκαλούμενους ψηφιακούς νομάδες, που μπορούν να εργάζονται σχεδόν από οποιαδήποτε τοποθεσία στον κόσμο» και απασχολούνται σε ξένους οργανισμούς.
Οι απομακρυσμένοι εργαζόμενοι, ειδικά από χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά, όπως η Γερμανία, ελπίζουν ότι το νομοσχέδιο, λεπτομέρειες του οποίου δεν έχει ακόμα διευκρινίσει η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής, θα βοηθήσει και άλλους συμπατριώτες τους να επιλέξουν να δουλέψουν στην πόλη. Η ζωή στο Κέιπ Τάουν για εργαζόμενους που αμείβονται σε ευρώ είναι πολύ πιο άνετη, καθώς συνδυάζει το χαμηλό κόστος ζωής με τους ρυθμούς μιας σύγχρονης μεγαλούπολης.
Η αγγλική γλώσσα που χρησιμοποιείται στη χώρα κάνει τη διαμονή των ψηφιακών νομάδων πιο εύκολη, καθώς μπορούν εύκολα να πιάσουν κουβέντα και να καλλιεργήσουν φιλίες στην πόλη. Ωστόσο, πολλοί κάτοικοι του Κέιπ Τάουν αντιδρούν στην αύξηση των ξένων εργαζομένων, καθώς το κόστος ζωής τούς εξωθεί από την πόλη που γεννήθηκαν. Τα σχόλια των ντόπιων στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης γίνονται όλο και πιο οργισμένα.
Η 25χρονη νοτιοαφρικανή δημιουργός περιεχομένου μέσων κοινωνικής δικτύωσης Αζεμάλε Ντιουμπένι αποκαλύπτει στο BBC τον φόβο της ότι με αυτές τις συνθήκες δεν θα καταφέρει να αντέξει οικονομικά να φύγει από το σπίτι των γονέων της και να ζήσει μόνη, όπως ήταν το όνειρό της.
Η τεράστια ζήτηση και η πολύ χαμηλή προσφορά στα ελάχιστα διαθέσιμα ακίνητα του Κέιπ Τάουν έχουν ανεβάσει το κόστος ενοικίασης σε δυσθεώρητα επίπεδα – τα υψηλότερα σε ολόκληρη τη χώρα. Το μέσο μηνιαίο ενοίκιο κινείται στα 500 ευρώ, με τις τιμές να έχουν αυξηθεί λίγο κάτω από το 4% από το 2022 ως το 2023, σύμφωνα με τον ιστότοπο ακινήτων της Νότιας Αφρικής, PayProp.
Το ποσό είναι σχεδόν αστείο για τους ευρωπαίους εργαζόμενους επισκέπτες της πόλης, αλλά αβάσταχτο για τους ντόπιους. Τα πρακτορεία ενοικίασης καταγράφουν σημαντική αύξηση των αλλοδαπών που αναζητούν χώρους διαμονής για τρεις έως έξι μήνες, προκαλώντας πονοκεφάλους στους ντόπιους, οι οποίοι βλέπουν καθημερινά το όνειρο της αγοράς κατοικίας να απομακρύνεται, καθώς οι τιμές των σπιτιών συμπαρασύρονται από τα αυξανόμενα ενοίκια.
Παράλληλα, οι ξένοι έχουν περισσότερη ισχύ από τους ντόπιους, καθώς είναι σε θέση να προσφέρουν στους ιδιοκτήτες υψηλότερα ενοίκια από τις τιμές ζήτησης ή να πληρώνουν για μερικούς μήνες προκαταβολικά – κάτι που πολλοί Νοτιοαφρικανοί δεν έχουν την πολυτέλεια να κάνουν. Η πιθανή εισαγωγή της προτεινόμενης βίζας για τους «ψηφιακούς νομάδες» θα επιδεινώσει τη στεγαστική κρίση στην πόλη.
Η δημοτική αρχή έχει δεσμευθεί να προστατεύσει τις τοπικές κοινότητες, επιχειρώντας να συγκεράσει τα οικονομικά οφέλη των ξένων απομακρυσμένων εργαζομένων στην οικονομία της πόλης, με τη διασφάλιση προσιτών κατοικιών με χαμηλές τιμές ενοικίασης για τους ντόπιους. Ακτιβιστές στο Κέιπ Τάουν πιέζουν τον δήμο να επιβάλει μέτρα ελέγχου των ενοικίων για τις ανάγκες των μόνιμων κατοίκων του.
Παράλληλα, πολλοί κάτοικοι επισημαίνουν την ανισοβαρή πολιτική της πόλης απέναντι στους «ψηφιακούς νομάδες», καθώς η συζήτηση για τη «νομαδική βίζα» απευθύνεται κυρίως σε Ευρωπαίους και Αμερικανούς. Οι μετανάστες από την υπόλοιπη αφρικανική ήπειρο αντιμετωπίζονται με καχυποψία, και το θέμα της μετανάστευσης θα είναι ένα από τα κυρίαρχα ζητούμενα στις γενικές εκλογές του προσεχούς Μαΐου.