Οταν δουλεύεις στο Χόλιγουντ πρέπει να παίζεις με τους κανόνες του. Το Χόλιγουντ είναι βιομηχανία, αυτό οφείλεις να μην το ξεχνάς. Οι ηρωισμοί, οι ιδεαλισμοί, οι ακτιβισμοί, μπορεί να γίνονται αποδεκτοί, μόνο όμως, αν φέρνουν λεφτά στα ταμεία. Ξεκάθαρο.
Ο Ρίτσαρντ Γκιρ αυτό το θέμα δεν το χειρίστηκε όπως έπρεπε. Το κακό έγινε για πρώτη φορά, δημοσίως, το 1993, όταν εμφανίστηκε απαστράπτων στα Οσκαρ με την τότε σύζυγό του, Σίντι Κρόφορντ. Δεν ήταν υποψήφιος, όπως δεν υπήρξε υποψήφιος ποτέ. Είχε πάει εκεί για να απονείμει το βραβείο Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης. Oταν εμφανίστηκε στο βήμα, δεν είπε τα χαριτωμένα λόγια που του είχαν δώσει γραπτώς οι παραγωγοί της εκδήλωσης. Αποφάσισε να πει τα δικά του. Τα οποία ήταν άσχετα, άκαιρα και δυσάρεστα. Ηταν ένα «κατηγορώ» απέναντι στην κινεζική κατοχή του Θιβέτ από το 1951.
Εκεί, από το βήμα των Οσκαρ ο Ρίτσαρντ Γκιρ μίλησε για «τρομακτική, τρομακτική καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Στην ίδια εκδήλωση, η Σούζαν Σαράντον και ο Τιμ Ρόμπινς είχαν επίσης εκφωνήσει λόγο για κάτι δυσάρεστο: για τους αϊτινούς πρόσφυγες. Εκείνα τα χρόνια δεν ήταν της μόδας οι διαμαρτυρίες στα Οσκαρ. Ως «κακόγουστη και ανέντιμη» χαρακτήρισε την πρωτοβουλία των τριών σούπερ σταρ ο παραγωγός της εκδήλωσης, Τζιλ Κέιτς. Και ορκίστηκε να μην τους ξανακαλέσει εφεξής σε καμία άλλη απονομή Οσκαρ. Ο Κέιτς πέθανε το 2011. Από τότε η πόρτα του Kodak Theatre είναι ανοιχτή και πάλι για τους «επαναστάτες».
Τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει. «Τώρα το Χόλιγουντ λατρεύει να μισεί τον Τραμπ, οπότε όλοι μπορούν να μιλήσουν εναντίον του. Το πρόβλημα με τον Ρίτσαρντ Γκιρ είναι πως μιλάει για ένα θέμα που δεν θέλει να ακούσει κανένας. Αυτή είναι η αμαρτία του», έχει δηλώσει η Σούζαν Σαράντον σχετικά.
Γιατί όμως δεν θέλει κανένας να ακούσει για το Θιβέτ; Αν μη τι άλλο, το να κάνεις γιόγκα και να είσαι οπαδός του Δαλάι Λάμα στο Χόλιγουντ είναι πάρα πολύ της μόδας…
Ναι, είναι, αλλά και η Κίνα είναι υπερδύναμη σήμερα. Και εκτός του ότι χρηματοδοτεί το Χόλιγουντ αποτελεί και τη δεύτερη μεγαλύτερη αγορά box office παγκοσμίως. Η πρώτη τέτοια αγορά είναι οι ΗΠΑ. Η τρίτη είναι η Ινδία.
«Δεν παίζω εδώ και δέκα χρόνια τουλάχιστον σε ταινίες διότι οι παραγωγοί ξέρουν πως οι κινέζοι χρηματοδότες θα πουν “Όχι μ’ αυτόν”», λέει σήμερα ο Ρίτσαρντ Γκιρ. «Προσφάτως μάλιστα είχα και μία άλλη εμπειρία απόρριψης. Αμερικανική εταιρεία παραγωγής δεν μου έδωσε τελικά ρόλο σε ταινία, με το επιχείρημα ότι θα εκνευρίσω τους Κινέζους».
Οι Κινέζοι από τη μεριά τους έχουν λόγους να αρνούνται τον Ρίτσαρντ Γκιρ. Μετά από την περιβόητη εκείνη βραδιά στα Οσκαρ, ο ηθοποιός «στρατεύθηκε» στον αγώνα υπέρ της ανεξαρτησίας του Θιβέτ. Το 2008 είχε καλέσει μάλιστα τους Αμερικανούς να μποϋκοτάρουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου. Επίσης ο ηθοποιός πλέον διαθέτει δύο ιδρύματα που υποστηρίζουν αυτόν τον σκοπό. Το International Campaign for Tibet με έδρα την Ουάσιγκτον και το The Gere Foundation – με έδρα τη Νέα Υόρκη. Επόμενο δεν είναι να θεωρείται persona non grata για την Κίνα;
Ο Ρίτσαρντ Γκιρ σπούδασε Φιλοσοφία και Θέατρο και βγήκε στο σινεμά το 1975. Εχει παίξει σε 40 ταινίες. Θυμηθείτε: «Αναζητώντας τον κύριο Γκούντμπαρ» (1977), «Ημέρες ευτυχίας» (1978), «Επάγγελμα: ζιγκολό» (1980), «Ιπτάμενος και τζέντλεμαν» (1982), «Κότον Κλαμπ» (1984), «Pretty Woman» (1990), «Φόβος ενστίκτου» (1996), «Άπιστη» και «Σικάγο» (2002). Για το «Σικάγο» έχει κερδίσει και Χρυσή Σφαίρα. Η τελευταίες πάντως ταινίες προδιαγραφών στις οποία εμφανίστηκε είναι οι «Νύχτες με τη Ροδάνθη» (2008) και το «Arbitrage-Αλλοθι» (2013). Εκτοτε χάθηκε.
Και ξαφνικά εμφανίζεται σε δύο ανεξάρτητες παραγωγές για τις οποίες έχει λάβει τις καλύτερες κριτικές της ζωής του. Η μία έχει τίτλο «Ο Κύριος Τίποτα» και προβάλλεται από τις 20 Απριλίου στις ελληνικές αίθουσες. Η άλλη τιτλοφορείται «Το Δείπνο» και θα προβληθεί στην Ελλάδα στις 25 Μαΐου.
Ποιοι χρηματοδότησαν αυτές τις ταινίες και δέχθηκαν τον εξοστρακισμένο Ρίτσαρντ Γκιρ; Οι Εβραίοι! Παραγωγός στον «Κύριο Τίποτα» και σκηνοθέτης στο «Δείπνο» είναι ο αμερικανοεβραίος Ορεν Μόβερμαν. Σκηνοθέτης στον «Κύριο Τίποτα» είναι ο επίσης αμερικανοεβραίος Τζόζεφ Σένταρ. Οι ταινίες γυρίστηκαν με εβραϊκό χρήμα.
Οχι βέβαια ότι ο Ρίτσαρντ Γκιρ καλόπιασε ποτέ τους Εβραίους… Αντιθέτως, έχει δηλώσει ανοιχτά πως το Ισραήλ παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο και μάλλον και το Ισραηλινό Δίκαιο. «Αν το πεις αυτό μέσα στη χώρα θεωρείσαι προδότης» δηλώνει ο ηθοποιός. Παράλληλα δε, μέσω των ιδρυμάτων του, παρέχει και ανθρωπιστική βοήθεια στη Μέση Ανατολή.
Να όμως μια μεγάλη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στους Εβραίους και στους Κινέζους: «Κάποια στιγμή αυτά τα χρόνια που ήμουν εκτός, αποφάσισα να συνεργαστώ με έναν κινέζο σκηνοθέτη σε μία εντελώς ανεξάρτητη παραγωγή. Ευτυχώς, έχω, οικονομικά τη δυνατότητα να συμμετέχω σε τέτοιες ταινίες (σ.σ. η περιουσία του εκτιμάται περί τα $250 εκατ.).
»Λοιπόν δύο εβδομάδες πριν αρχίσουν τα γυρίσματα της ταινίας μου τηλεφωνεί ο σκηνοθέτης και μου λέει “Δεν μπορώ να το κάνω, συγνώμη”. Μιλούσαμε από μία προστατευμένη τηλεφωνική γραμμή. Μου εξήγησε λοιπόν ότι αν συνεργαζόμουν μαζί του τόσο εκείνος όσο και η οικογένειά του δεν θα μπορούσαν να βγουν ποτέ ξανά από την Κίνα. Και επιπλέον εκείνος δεν θα ξαναέβρισκε δουλειά. Όταν τα άκουσα όλα αυτά ανατρίχιασα!», δηλώνει ο Ρίτσαρντ Γκιρ στο περιοδικό Hollywood Reporter.
Άλλο παρόμοιο περιστατικό είχε ζήσει το 1997, με την ταινία «Κόκκινη γωνία» του Τζον Εϊβνετ. «Είχαν τελειώσει τα γυρίσματα, είχε ολοκληρωθεί το μοντάζ και όλοι ήταν ευχαριστημένοι. Μου τηλεφωνούσαν από τα στούντιο και με συνέχαιραν. Πήγα και στην Οπρα (σ.σ. Γουίνφρεϊ). Και ξαφνικά το κλίμα άλλαξε: άρχισαν να μου τηλεφωνούν και να μου λένε “Δεν θέλουμε να μιλάς στον Τύπο”.
»Τι είχε συμβεί; Η MGM ήθελε να κάνει μία μεγάλη συμφωνία με την Κίνα. Οι Κινέζοι έθεσαν προϋποθέσεις: Αν βγει αυτή η ταινία εμείς δεν θα αγοράσουμε. Η ταινία τελικά θάφτηκε».
Το θέμα είναι το εξής: ο Ρίτσαρντ Γκιρ είναι ένας ταλαντούχος ηθοποιός. Μπορεί να μην είναι ο πιο ταλαντούχος απ΄όλους αλλά είναι μια ισχυρή αξία. Επίσης είναι σταρ. Είναι ωραίος. Είναι εξηντάρης. Στο Χόλιγουντ υπάρχουν κάθε χρόνο πολλοί ρόλοι για εξηντάρηδες – για εξηντάρες δεν υπάρχουν… Οι διαθέσιμοι ταλαντούχοι εξηντάρηδες αυτή τη στιγμή δεν είναι και πολλοί: Τομ Χανκς, Ντενζέλ Ουάσινγκτον, Λίαμ Νίσον, Σιλβέστερ Σταλόνε, Μελ Γκίμπσον… πάνω κάτω αυτοί είναι. Το Χόλιγουντ λοιπόν χάνει που δεν χρησιμοποιεί τον Ρίτσαρντ Γκιρ.
Τουλάχιστον φέτος, αυτές οι ταινίες προβλέπεται να έχουν παρουσία στα κινηματογραφικά βραβεία. Και επίσης ο ωραίος Ρίτσαρντ Γκιρ δηλώνει χαρούμενος: «Όχι επειδή μπορεί να βραβευθούν οι ταινίες. Αλλά επειδή εξαιτίας αυτής της κατάστασης, κάνω δουλειές που μου αρέσουν. Τα στούντιο, θέλουν να εξασφαλίζουν τεράστια κέρδη. Εμένα με έχουν αποκλείσει. Αρα εγώ, παίζω και πάλι σε ταινίες σαν εκείνες που έπαιζα στην αρχή της καριέρας μου. Μικρές, ενδιαφέρουσες, με ιδιαίτερα σενάρια και χαρακτήρες που έχουν κάτι να πουν. Αρα κατά μία έννοια, αυτή η κατάσταση, δεν επηρέασε τη ζωή μου καθόλου».
* «Ο Κύριος Τίποτα» προβάλλεται από τις 20 Απριλίου στις ελληνικές αίθουσες. «Το Δείπνο» θα προβληθεί στην Ελλάδα στις 25 Μαΐου. Και στις δύο ταινίες πρωταγωνιστεί ο Ρίτσαρντ Γκιρ.