O σκόρερ του «χρυσού γκολ», Ραχίμ Στέρλινγκ, τρέχει προς το σημαιάκι του κόρνερ, πανηγυρίζοντας έξαλλα. Ο Πεπ Γκουαρντιόλα χοροπηδά σαν μικρό παιδί. Στις εξέδρες οι οπαδοί της Σίτι γιορτάζουν μια σπουδαία πρόκριση. Οι παίκτες και ο προπονητής της Τότεναμ κοιτούν μαρμαρωμένοι. Κανείς δεν διαμαρτύρεται. Ούτε, καν, υποψιάζεται. Μόνον ένα ηλεκτρονικό μάτι μπορούσε να διακρίνει μια πατημασιά (του Αγουέρο) μπροστά από τη νοητή γραμμή του οφ-σάιντ.
Αίφνης, ο τούρκος διαιτητής βάζει το χέρι του στ’ αυτί και πιέζει το ακουστικό της ενδοσυνεννόησης. Στέκει ακίνητος για 50 δευτερόλεπτα, κι έπειτα ξαναγράφει την ιστορία του αγώνα. Χωρίς να δει την επίμαχη φάση στο βίντεο, με τα μάτια του. Ο,τι έζησαν χιλιάδες άνθρωποι και παρακολούθησαν στην TV εκατομμύρια άλλοι τα δυο προηγούμενα λεπτά, διαγράφεται.
Πάμε πάλι, λοιπόν. Ο Στέρλινγκ δεν έχει πετύχει «χατ-τρικ». Το σκορ δεν είναι 5-3, αλλά 4-3. Στους ημιτελικούς του Champions League προκρίνεται η Τότεναμ, όχι η Σίτι. Το «Ετιχαντ» σωπαίνει. Ο Γκουαρντιόλα πέφτει στα γόνατα και κρύβει το κεφάλι του μέσα στις παλάμες του. Η ευτυχία έχει βγάλει τα γαλάζια, της Μάντσεστερ Σίτι, κι έχει φορέσει τα χρώματα της Τότεναμ.
Αν το γκολ μετρούσε, θα ήταν τραγικό. Η τηλεόραση θα πιστοποιούσε πως ο σύλλογος του Λονδίνου στερήθηκε, αδίκως, την πρώτη του πρόκριση στους «4» του Champions League εδώ και 57 ολόκληρα χρόνια. Αλλά, ο τρόπος με τον οποίο ακυρώθηκε, ήταν κωμικός. Μια τραμπάλα αντιφατικών συναισθημάτων. Ο Πεπ έμοιαζε σαν να τον βρήκε το εγκεφαλικό πάνω στο γλέντι. Και ο Ποτσετίνο, σαν να αντιλήφθηκε τον θρίαμβο της ομάδας του με χρονοκαθυστέρηση. Η μέρα που οι οπαδοί θα πανηγυρίζουν με επιφύλαξη, υπό την αίρεση του VAR, δεν είναι μακριά.
«Γαμώ το VAR», ήταν η αντίδραση του Φερναντίνιο, όταν ένας δημοσιογράφος της Mirror πλησίασε τον βραζιλιάνο ποδοσφαιριστή της Σίτι στη «μικτή ζώνη» του γηπέδου για μια μίνι συνέντευξη. Ο Γκουαρντιόλα, όμως, παρά τη στεναχώρια του, διατήρησε την ψυχραιμία του. «Είναι σκληρό… Αλλά είμαι πάντα υπέρ του τίμιου παιχνιδιού, υπέρ των δίκαιων αποφάσεων», ξεκαθάρισε στη συνέντευξη Τύπου. Κύριος. Οπως πάντα.
Ναι, ο Video Assistant Referee βοηθά τους διαιτητές να παίρνουν τις σωστές αποφάσεις, όμως η δικαιοσύνη του είναι επιλεκτική. Αποσπασματική. Ατελής. Για μια σειρά από λόγους. Πρώτον, επειδή ο VAR χρησιμοποιείται μόνο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Κάποια «ανθρώπινα λάθη» των διαιτητών δεν είναι, πλέον, ανεκτά, ενώ κάποια άλλα είναι. Δεύτερον, διότι κι εκεί που χρησιμοποιείται, δεν είναι πάντοτε διαφωτιστικός. Στο ματς της Σίτι με την Τότεναμ υπήρξε ένα «χέρι» του Γιορέντε, όμως καμία τηλεοπτική λήψη δεν ξεκαθάρισε τη φάση. Τρίτον -και κυριότερο-, γιατί στις παραβάσεις που εξετάζει, η χρήση του είναι προαιρετική. Ανθρωποι αποφασίζουν, εάν θα ζητήσουν τη βοήθειά του, ή όχι.
Βλέποντας τον Τσακίρ να κοντοστέκεται, κι έπειτα να ακυρώνει το καθοριστικό γκολ του Στέρλινγκ, ο κόσμος θυμήθηκε ποιο είναι το θεμελιώδες πρόβλημα του VAR: η έλλειψη διαφάνειας. Ο διαιτητής και οι βοηθοί κάθε αγώνα έχουν ονοματεπώνυμο, εθνικότητα και παρελθόν. Αλλά, ποιοί είναι αυτοί που χειρίζονται το βίντεο-ριπλέι; Με τι κριτήρια αποφασίζουν, εάν ο ρέφερι θα πρέπει να ξαναδεί μια φάση, ή όχι; Στη θεωρία, τον τελευταίο λόγο τον έχει ο ρέφερι. Στην πράξη, όμως, οι «αόρατοι δικαστές» διαθέτουν μια υπερεξουσία που τρομάζει. Ιδίως στα γήπεδα όπου δεν υπάρχουν γιγαντοοθόνες – βίντεο, όπως το «Ανφιλντ» ή το «Ολντ Τράφορντ», ο θεατής που δεν είδε τι συνέβη με γυμνό μάτι, μένει με την απορία.
Το βράδυ της Πέμπτης η Αϊντραχτ Φρανκφούρτης νίκησε (2-0) την Μπενφίκα με τον Κόστιτς να πετυχαίνει το πρώτο γκολ των Γερμανών από καταφανή θέση οφ-σάιντ, επιτείνοντας το δράμα της Μάντσεστερ Σίτι. VAR δεν υπήρχε. Είναι εντελώς… σουρεαλιστικό, να επιτρέπεται να προκριθείς με αντικανονικό γκολ στους ημιτελικούς του Europa League, αλλά όχι σε αυτούς του Champions League.
Ο VAR μπήκε στη ζωή μας, και θα μείνει. Κανείς, πια, δεν μπορεί να αρνηθεί τη βοήθεια μιας τεχνολογίας που έχει περιορίσει θεαματικά τα διαιτητικά λάθη. Αλλά, όπως κάθε καινοτομία, έτσι κι αυτή θέλει το χρόνο της για να λειτουργήσει σωστά. Η FIFA έχει πολλά «στραβά» να διορθώσει. Με την ευκαιρία, ας ξαναδεί και το θέμα του «εκτός έδρας γκολ».
Είναι επίκαιρο κι αυτό, μετά το 4-4 (συνολικό σκορ) της Σίτι με την Τότεναμ. Πριν από 50 χρόνια, η πριμοδότηση των εκτός έδρας τερμάτων είχε ένα νόημα. Οι μετακινήσεις των φιλοξενούμενων ομάδων ήταν δύσκολες και εξοντωτικές. Σε πολλά γήπεδα επικρατούσε «ο νόμος της ζούγκλας» και οι διαιτητές, τρομοκρατημένοι κι αυτοί, «έπαιζαν έδρα». Το να πετύχεις γκολ κάτω από τέτοιες συνθήκες, ήταν πραγματικός άθλος. Σήμερα, όμως, το ποδόσφαιρο έχει αλλάξει. Δεν υπάρχει κανένας λόγος, πια, ένα γκολ να έχει μεγαλύτερη βαρύτητα σε ένα γήπεδο, από ό,τι σε ένα άλλο. Και είναι δύσκολο να δεχθείς, πως αποκλείστηκες από έναν αντίπαλο που δεν σκόραρε περισσότερες φορές από εσένα. Ιδίως όταν δεν έχεις ηττηθεί σε κανέναν από τους δυο αγώνες.
Ενα παράδειγμα του 2003 δείχνει το μέγεθος της αδικίας. Στον διπλό ημιτελικό Μίλαν – Ιντερ για το Champions League, στην κοινή τους έδρα (το «Σαν Σίρο»), οι δυο ομάδες ήρθαν ισόπαλες 0-0 και 1-1, όμως προκρίθηκε στον τελικό η Μίλαν, που είχε πετύχει γκολ ως (τυπικά) φιλοξενούμενη!
Την περασμένη εβδομάδα στη Λισαβόνα, η Μπενφίκα είχε νικήσει την Αϊντραχτ με 4-2. Χθες, στην Φρανκφούρτη, η Αϊντραχτ κέρδισε την Μπενφίκα με 2-0. Εμφατική νίκη η μια, χωρίς παθητικό η άλλη. Γιατί, δηλαδή, η Μπενφίκα να μείνει εκτός;
Είναι ένας αναχρονιστικός κανονισμός που, πλέον, δεν εξυπηρετεί το ποδόσφαιρο. Μόνον την τηλεόραση.