Οσοι περίμεναν σπασμωδικές αντιδράσεις από τη Μόσχα μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους από την Τουρκία διαψεύστηκαν. Κι αυτό γιατί λίγο μετά τις 18:00 άρχισε η έκτακτη σύνοδος του ΝΑΤΟ, με τα εμπλεκόμενα μέρη να ακολουθούν την… πεπατημένη της διπλωματικής οδού.
Οσοι, όμως, περίμεναν έκρηξη του φανατισμού και πολεμική ρητορική να αναπτύσσεται στον ρωσικό λαό επιβεβαιώθηκαν. Κι αυτό γιατί όπως μεταδίδουν δημοσιογράφοι και διεθνή ΜΜΕ, στη Μόσχα επικρατεί αναβρασμός ανάμεσα στους πολίτες.
Ολα αυτά, λίγες μόνο ώρες μετά την απόφαση της Τουρκίας να καταρρίψει ρωσικό αεροσκάφος τύπου SU-24, στα σύνορα με τη Συρία, κάτι που ανάγκασε τον Βλαντιμίρ Πούτιν να μιλήσει για «πισώπλατη μαχαιριά». Αν και η Αγκυρα επιμένει πως είχε προειδοποιήσει τους πιλότους για την είσοδό τους σε τουρκικό εναέριο χώρο, η Μόσχα εξακολουθεί να εμμένει στο ότι κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ. Ο ένας πιλότος είναι νεκρός, με τον δεύτερο να θεωρείται πως έχει την ίδια τύχη, αν κι οι τελευταίες επίσημες αναφορές τον θέλουν στα χέρια Τουρκμένων ανταρτών στη Βόρεια Συρία.
Η Ρωσία προσπαθεί να κρατήσει χαμηλούς τόνους και να διατηρήσει το ζήτημα εντός ορίων διπλωματίας. Αυτός είναι κι ο λόγος για τον οποίο ο Σεργκέι Λαβρόφ ανέβαλε την προγραμματισμένη επίσκεψή του στην Τουρκία. Ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών δεν θα βρεθεί στην Αγκυρα την Τεταρτη, ενώ αντίθετα εκπροσωπεί το Κρεμλίνο στην έκτακτη σύνοδο του ΝΑΤΟ, στις Βρυξέλλες. H σύνοδος γίνεται μετά από αίτημα της Αγκυρας, με το Wikileaks να δημοσιεύει την επιστολή της Τουρκίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για το ζήτημα.
Για το ζήτημα, θέση πήρε κι η ΕΕ, μέσω του Ντόναλντ Τουσκ. Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου έκανε λόγο για επικίνδυνες στιγμές και συνέστησε ψυχραιμία.
«Πισώπλατο χτύπημα», λέει ο Πούτιν
Η κατάρριψη του αεροσκάφους ήταν ένα πισώπλατο χτύπημα κατά της Ρωσίας το οποίο θα έχει «σοβαρές επιπτώσεις» για τις σχέσεις των δύο χωρών, τόνισε ο Βλάντιμιρ Πούτιν λίγες ώρες μετά το περιστατικό.
«Πρόκειται για περιστατικό που αντιτίθεται στον αγώνα που δίνουμε κατά των τρομοκρατών. Οι στρατιώτες μας δίνουν ηρωικό αγώνα κατά των τρομοκρατών, ρισκάρουν τις ζωές τους, αλλά η απώλεια που είχαμε σήμερα ήρθε σαν μαχαιριά στην πλάτη από τους συνεργάτες των τρομοκρατών», δήλωσε με τον γνωστό του τρόπο.
Η προειδοποίηση για τις επιπτώσεις στις σχέσεις με τη Τουρκία ήταν σαφής. «Πάντοτε φερόμασταν στην Τουρκία όχι μόνο σαν στενό φίλο αλλά και σαν φιλικό έθνος. Δεν ξέρω ποιος έχει συμφέροντα με αυτό που έγινε σήμερα, αλλά σίγουρα όχι εμείς».
Για την κατάρριψη ανέφερε ότι έγινε σε ύψος 6.000 μέτρων, περίπου ένα χιλιόμετρο μέσα στον συριακό εναέριο χώρο. Η τουρκική αεροπορία, κατά τον Πούτιν, χρησιμοποίησε πύραυλο αέρος-αέρος από αεροσκάφος F-16 με αποτέλεσμα το ρωσικό μαχητικό να καταπέσει τέσσερα χιλιόμετρα από τα σύνορα, προφανώς μέσα στη Συρία.
Δεν υπήρχε κίνδυνος για την τουρκική εθνική ασφάλεια, τόνισε.
Ο Ρώσος πρόεδρος προχώρησε πάντως και σε λεπτομέρειες για τις οικονομικές δραστηριότητες του ISIS. «Το Ισλαμικό Κράτος έχει πολλά χρήματα -εκατοντάδες ίσως και δισεκατομμύρια δολάρια- από την πώληση πετρελαίου. Επιπλέον προστατεύονται από τον στρατό ενός ολόκληρου έθνους» υπονοώντας σαφώς την Τουρκία. Και συνέχισε: «Καταλαβαίνει, λοιπόν, κανένας γιατί δρουν τόσο τολμηρά και ανοιχτά, γιατί σκοτώνουν με τόσο αποτρόπαιους τρόπους, γιατί διαπράττουν τρομοκρατικές ενέργειες σε όλο τον κόσμο, ακόμα και την καρδιά της Ευρώπης».
«Πολεμικό» συμβούλιο συγκαλεί ο Ερντογάν
Σύμφωνα με προεδρικές πηγές, που επικαλείται το Reuters, ο πρόεδρος Ερντογάν θα προεδρεύσει συμβουλίου ασφαλείας με τη συμμετοχή του πρωθυπουργού Νταβούτογλου, του αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων, του αρχηγού των μυστικών υπηρεσιών και ορισμένων υπουργών.
«Θέλουμε η διεθνής κοινότητα να ξέρει πως είμαστε έτοιμοι για κάθε θυσία όταν αφορά στην ασφάλεια και τη ζωή των πολιτών μας και την ασφάλεια των συνόρων μας. Η κατάρριψη αεροσκάφους, που είχε παραβιάσει τον τουρκικό εναέριο χώρο σήμερα, πρέπει να εξεταστεί υπό αυτό το πλαίσιο. Δεν υιοθετούμε μια προσέγγιση που αμφισβητεί την κυριαρχία οποιασδήποτε χώρας. Ο κόσμος, όμως, πρέπει να μάθει ότι είναι διεθνές μας δικαίωμα και διεθνές μας καθήκον να παίρνουμε μέτρα εναντίον οποιουδήποτε παραβιάζει τα σύνορά μας, στη στεριά ή τη θάλασσα, παρά τις προειδοποιήσεις», σημείωσε ο Νταβούτογλου.
Το απόγευμα της Τρίτης Σύροι αντάρτες υποστήριζαν ότι έπληξαν ρωσικό ελικόπτερο. Το ελικόπτερο προχώρησε σε αναγκαστική προσγείωση, στην περιοχή Λατάκια της Συρίας, έπειτα από πλήγμα που δέχθηκε από αντάρτες. Οι πληροφορίες, προς το παρόν, δεν έχουν επιβεβαιωθεί. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, οι αντάρτες υποστηρίζουν ότι χτύπησαν το ελικόπτερο με αντιαρματικό πύραυλο.
Απομάκρυνση Ρώσων από την Τουρκία προτείνει ο αντιπρόεδρος της Δούμα
Κατά τον Guardian, μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού από την Τουρκία, ο αντιπρόεδρος της ρωσικής Δούμα, Νικολάι Λέβιτσεφ, αφού κατηγόρησε την Αγκυρα ότι στηρίζει το Ισλαμικό Κράτος, ζήτησε την ακύρωση των πτήσεων ανάμεσα σε Τουρκία και Ρωσία, καθώς και την απομάκρυνση όλων των Ρώσων πολιτών από την Τουρκία. «Υπάρχει υψηλός κίνδυνος να εισχωρήσουν ένοπλοι σε τουρκικά αεροδρόμια, γεγονός που μπορεί να εντείνει την τρομοκρατική απειλή για ρωσικά αεροσκάφη», συμπλήρωσε ο αντιπρόεδρος της Δούμα.
Ήδη, ταξιδιωτικά πρακτορεία έχουν αρχίσει και ανακοινώνουν ότι παγώνουν τα ταξιδιωτικά πακέτα τους προς την Τουρκία.
Κατάρριψη κοντά στα σύνορα με τη Συρία
Το περιστατικό συνέβη μετά τις 9 το πρωί της Τρίτης. Το τουρκικό επιτελείο υποστηρίζει ότι στον εναέριο χώρο της Τουρκίας πλησίασαν δύο αεροσκάφη, ένα από τα οποία παρέμεινε μέσα σε αυτόν γύρω στα πέντε λεπτά. Στα αεροσκάφη έγιναν πολλές προειδοποιήσεις (αναφέρεται ότι έφτασαν τις δέκα) πριν το ένα από αυτά, ένα Sukhoi-24, καταρριφθεί από F-16. Αν και αρχικά οι πληροφορίες μιλούσαν για αεροσκάφος των ρωσικών δυνάμεων, η τουρκική προεδρία αργότερα υπαναχώρησε, μιλώντας για ρωσικής κατασκευής αεροσκάφος, τα οποία είναι γνωστό ότι διαθέτει η συριακή αεροπορία. Το ρωσικό υπουργείο Αμυνας ανέφερε από την πλευρά του ότι το αεροσκάφος δεν παραβίασε τον εναέριο χώρο της Τουρκίας και προσθέτει ότι μπορεί να το αποδείξει αυτό.
Το μαχητικό κατέπεσε κοντά στο χωριό Γιαμάντι, πάνω σχεδόν στη μεθόριο Συρίας και Τουρκίας, γύρω στις 09:20 το πρωί. Στο διαδίκτυο κυκλοφόρησαν αρκετά γρήγορα εικόνες και βίντεο με ένα αεροσκάφος να πέφτει φλεγόμενο σε ορεινή περιοχή και μια στήλη καπνού μετά τη συντριβή.
Στην εικόνα από τα ραντάρ της τουρκικής αεροπορίας που δόθηκε στη δημοσιότητα από το τουρκικό επιτελείο φαίνονται τα ίχνη των αεροσκαφών (τα τουρκικά με μπλε, τα μη τουρκικά με κόκκινο). Αν ευσταθούν τα στοιχεία του χάρτη παρακάτω, πρόκειται για μια παραβίαση μερικών δευτερολέπτων, καθώς το σημείο μέσα στον τουρκικό χώρο που φαίνεται να έγινε η παραβίαση έχει πλάτος που φτάνει περίπου τα δύο με τρία χιλιόμετρα.
Η τύχη των δύο πιλότων δεν ήταν εξαρχής γνωστή, ανέφερε η Μόσχα, τουρκικά μέσα όμως επισήμαναν ότι υπάρχει στην περιοχή της κατάρριψης δραστηριότητα με ρωσικά ελικόπτερα έρευνας και διάσωσης. Το CNN Turk, επικαλούμενο δημοσιογράφο του, μετέδωσε ότι ένας από τους δύο έχει συλληφθεί από Τουρκμένους που έχουν ένοπλες ομάδες στην ευρύτερη περιοχή. Ο δεύτερος πιλότος αναζητούνταν. Οι Τουρκμένοι έχουν στενούς δεσμούς με την Τουρκία και θεωρείται ότι ελέγχονται από τον τουρκικό στρατό.
Αργότερα έγινε γνωστό ότι ένας από τους δύο πιλότους σκοτώθηκε ενώ ανέβηκε στο ίντερνετ βίντεο με μαχητές που είναι συγκεντρωμένοι πάνω από έναν άνδρα, προφανώς τον πιλότο. Οι ένοπλοι λένε ότι ήταν ήδη νεκρός όταν έπεσε στη γη. Νεότερες αναφορές μιλούν για τον θάνατο και του δεύτερου πιλότου.
Διπλωματικός πυρετός
Εν τω μεταξύ, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Αχμέντ Νταβούτογλου, ενημερώθηκε από τη στρατιωτική ηγεσία για το συμβάν ζήτησε από το υπουργείο Εξωτερικών να διαβουλευτεί με το ΝΑΤΟ και τον ΟΗΕ για τις εξελίξεις στα σύνορα με τη Συρία, αναφέρει το CNN Turk. Αυτός φέρεται να έδωσε και την εντολή κατάρριψης, υποστηρίζουν μέσα στην Τουρκία. Ενήμερος για τα γεγονότα από τη στρατιωτική ηγεσία ήταν και ο πρόεδρος της χώρας, Ταγίπ Ερντογάν.
Το περιστατικό συνέβη μία ημέρα πριν από προγραμματισμένη επίσκεψη στην Αγκυρα του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, ο οποίος θα είχε συνομιλίες για θέματα διμερούς ενδιαφέροντος. Η επίσκεψη θα γίνει κανονικά υποσήριξε αρχικά το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, σύμφωνα με την Hurriyet, αλλά αργότερα το ρωσικό υπουργείο την ακύρωσε.