Με ρωσικό και ιρανικό χρήμα έχουν πλημμυρίσει τα Κατεχόμενα της Κύπρου, καθώς το ψευδοκράτος αποτελεί «παράδεισο» για όσους έχουν υποστεί τις κυρώσεις της Δύσης.
Οπως αποκαλύπτει η Ελενα Σμιθ στον Guardian, τα Κατεχόμενα είναι το τέλειο μέρος για ξέπλυμα χρήματος, καθώς κανένας δεν ρωτάει πού βρέθηκαν τα κεφάλαια. Το ρεπορτάζ αναφέρεται στο Τρίκωμο της βόρειας Κύπρου (Ισκελέ στα τουρκικά), που έχει γίνει πόλος έλξης για Ρώσους, αλλά και για Ιρανούς. Στα δημοτικά σχολεία τα τουρκικά είναι η γλώσσα της μειοψηφίας.
Ενας ντόπιος μεσίτης είπε στον Guardian πόσο πολύ έχουν αυξηθεί οι πωλήσεις ακινήτων, ενώ συνεχώς κατασκευάζονται νέα και μεγάλα κτίρια. Η κατασκευαστική δραστηριότητα στα Κατεχόμενα ανθεί χάρη στην εισροή ρωσικού και ιρανικού χρήματος και τα ταμειακά αποθέματα αυξάνονται.
Το Τρίκωμο είναι ενδεικτικό της νέας πραγματικότητας στη βόρεια Κύπρο. Οπως γράφει ο Guardian, οι Τουρκοκύπριοι αποκαλούν την παραθαλάσσια μικρή πόλη «νέα Λεμεσό», καθώς παλαιότερα η «εισβολή» των ρώσων ολιγαρχών στην Κύπρο έδωσε στο νησί το προσωνύμιο «Μόσχα στη Μεσόγειο».
Οπως και στη Λεμεσό, όπου οι πρώτοι ολιγάρχες έφτασαν μετά την πτώση της Σοβιετικής Ενωσης, στο Τρίκωμο οι πινακίδες των καταστημάτων είναι στα ρωσικά, οι διαφημίσεις κάνουν λόγο για «ονειρεμένη ζωή», ενώ ξεφυτρώνουν συνέχεια αντιπροσωπείες πολυτελών αυτοκινήτων και καταστήματα κρυπτονομισμάτων.
Οι ιστορίες των ντόπιων δικηγόρων που πλουτίζουν από τη μια μέρα στην άλλη είναι πολλές. Το ίδιο και οι αναφορές για ρωσικά πάρτι με «ποτάμια σαμπάνιας» σε μπαρ και εστιατόρια.
«Ο Βορράς είναι ένα de facto κράτος. Δεν δεσμεύεται από διεθνείς συμφωνίες, έχει αδύναμους θεσμούς και αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία» εξηγεί στον Guardian ο πολιτικός επιστήμονας Σερτάς Σονάν, περιγράφοντας την έκρηξη των κατασκευών ως «μια επιχείρηση εκτύπωσης χρήματος» για το αποσχισμένο κράτος. «Είναι μια γκρίζα περιοχή, ιδανική για όποιον θέλει να κάνει σκιώδεις επιχειρήσεις».
Ο βρετανός ύπατος αρμοστής Ιρφάν Σιντίκ, περιγράφοντας την περιοχή σε Ελληνοκύπριους, τη χαρακτήρισε «μαύρη τρύπα».
Η Σμιθ γράφει ότι η παράνομη κίνηση ρωσικού κεφαλαίου έχει «μειωθεί σε μεγάλο βαθμό» στην Κύπρο, όπου έκλεισαν χιλιάδες τραπεζικοί λογαριασμοί που ανήκαν σε Ρώσους, ενώ λογιστές και δικηγόροι φοβούνται πλέον τις κυρώσεις, αλλά στα Κατεχόμενα η κατάσταση είναι διαφορετική.
«Το πρόβλημα της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες είναι τώρα παρόν και στον Βορρά, και αυτό είναι μια πρόκληση για εμάς» είπε ο βρετανός αξιωματούχος, προσθέτοντας ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει επιβάλει κυρώσεις σε περισσότερα από 1.600 άτομα και οντότητες από τότε που η Μόσχα ξεκίνησε την εισβολή της στην Ουκρανία.
Οι Δυτικές κυβερνήσεις δίνουν τα εύσημα στον Νίκο Χριστοδουλίδη, σύμφωνα με τον Guardian, για τον τρόπο που προσπάθησε να εξυγιάνει τον χρηματοπιστωτικό κλάδο της χώρας –κλείνοντας περισσότερους από 120.000 ύποπτους τραπεζικούς λογαριασμούς και περισσότερες από 40.000 εταιρείες-κέλυφος– μέσα στους εννέα μήνες από την ανάληψη των καθηκόντων του.
Το ρεπορτάζ ανέφερε ότι πληθαίνουν οι φήμες για ελληνοκύπριους δικηγόρους που βοηθούν τουρκοκύπριους συναδέλφους τους να αναλάβουν τα χαρτοφυλάκια ρώσων πελατών.
«Πρέπει να γίνει μια μεγάλη αλλαγή» σημείωσε ο Αλέξανδρος Αποστολίδης, οικονομικός ερευνητής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου και σύμβουλος της κυπριακής κυβέρνησης. «Χωρίς διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις όσον αφορά τη δημιουργία γραφείου κυρώσεων και σοβαρή εξέταση των προτάσεων για τη δημιουργία μιας ενιαίας ρυθμιστικής αρχής για το ξέπλυμα χρήματος, είναι δύσκολο να μη δούμε να ξεσπά άλλο σκάνδαλο».
Η κυπριακή κυβέρνηση έχει υποσχεθεί μια «προσέγγιση μηδενικής ανοχής» για τις παραβιάσεις των κυρώσεων και λαμβάνει τεχνική υποστήριξη από τη βρετανική κυβέρνηση για τη δημιουργία μονάδας εφαρμογής κυρώσεων το επόμενο έτος.
Ο κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, δήλωσε στον Guardian: «Η στρατηγική της κυβέρνησής μας, που ανέλαβε τα καθήκοντά της τον Μάρτιο του 2023, είναι η μηδενική ανοχή σε θέματα που αφορούν την αποφυγή κυρώσεων και την παραβίαση του νόμου, και κατ’ επέκταση να διαφυλάξει το όνομα της χώρας ως αξιόπιστο οικονομικό κέντρο. Θα ήθελα να τονίσω ότι η κυβέρνησή μας είναι κατηγορηματικά δεσμευμένη στην καταπολέμηση της διαφθοράς και της παράνομης χρηματοδότησης και λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλίσει την πλήρη εφαρμογή των κυρώσεων της ΕΕ».
Η απουσία τραπεζικών κανονισμών, νόμων της ΕΕ και άλλων διεθνών κανόνων έπαιξε μεγάλο ρόλο στη μεταφορά κεφαλαίων από τους Ρώσους. Οι αφίξεις στο αεροδρόμιο Ercan στα Κατεχόμενα έχουν αυξηθεί από τότε που ο Βλαντίμιρ Πούτιν εισέβαλε στην Ουκρανία.
Οι διελεύσεις της Πράσινης Γραμμής από τον Νότο έχουν επίσης αυξηθεί, με 58.788 ρώσους υπηκόους να έχουν εγγραφεί ως εισερχόμενοι στον θύλακα μέσω σημείων ελέγχου μεταξύ Ιανουαρίου και Σεπτεμβρίου, σύμφωνα με το τουρκοκυπριακό «υπουργείο Τουρισμού». Ο συνολικός αριθμός των διελεύσεων είναι σχεδόν επτά φορές υψηλότερος το 2023 από ό,τι πριν από τρία χρόνια.
Η σταθερή άρνηση της Τουρκίας να επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα, παρά το γεγονός ότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ, θεωρείται επίσης καθοριστική για τα ρωσικά κεφάλαια που πλημμυρίζουν το ψευδοκράτος.
«Το δίκτυο παρόχων επιχειρήσεων που εξυπηρετούσε Ρώσους στον Νότο έχει μεταμορφωθεί σε ένα νέο δίκτυο τουρκοκυπρίων δικηγόρων που δημιουργούν καταπιστεύματα» είπε ο Μέρτκαν Χαμίτ, οικονομολόγος, στον Guardian, ενώ πρόσθεσε ότι οι περισσότεροι δεν θέλουν να μείνουν στα Κατεχόμενα, αλλά να μετακομίσουν στο Λονδίνο, στο Ντουμπάι ή στο Μανχάταν.