Δύο ανεξάρτητες έρευνες, μία στη Νότια Αφρική, όπου πρωτοεντοπίστηκε το νέο υπερμεταδοτικό στέλεχος Ομικρον του κορονοϊού, και μια δεύτερη στη Βρετανία, όπου η μετάλλαξη του ιού έχει εντοπιστεί εδώ και εβδομάδες, φέρνουν κάποια καλά νέα, την ώρα που η Ευρώπη επιστρέφει στον εφιάλτη των lockdοwn και ο ΠΟΥ προειδοποιεί για «καταιγίδα» κρουσμάτων. Και οι δύο αυτές έρευνες, όπως επεσήμανε το BBC, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι όσοι μολύνονται από το στέλεχος Ομικρον του κορονοϊού έχουν ελαφρύτερα συμπτώματα και δεν χρειάζονται τόσο νοσηλεία.
Το θετικό είναι ότι πρόκειται και για έρευνα στη Βρετανία, από το Imperial College του Λονδίνου, με δημογραφικά και γεωγραφικά χαρακτηριστικά διαφορετικά από της Νότιας Αφρικής. Εως τώρα τα προκαταρκτικά ευρήματα στη Νότια Αφρική όντως περιέγραφαν ελαφρύτερα συμπτώματα και σημαντικά μικρότερη ανάγκη νοσηλείας για τους νοσούντες, όμως η συγκεκριμένη χώρα, πρώτον, έχει νεότερο πληθυσμό και, δεύτερον, βρίσκεται στο καλοκαίρι του Νοτίου Ημισφαιρίου. Ομως η Βρετανία έχει και γηρασμένο πληθυσμό –αν και σημαντικά πιο εμβολιασμένο από ό,τι στην Ελλάδα– και βρίσκεται στη μέση του χειμώνα.
Σύμφωνα με το BBC, τα στοιχεία της έρευνας από τη Σκωτία κατέγραψαν τους αριθμούς των νοσούντων και εκείνων που χρειάζεται να νοσηλευτούν. Οι ερευνητές σημείωσαν ότι αν η Ομικρον συμπεριφερόταν όπως η Δέλτα, θα έπρεπε 47 άνθρωποι να έχουν μπει σε νοσοκομεία. Ομως προς το παρόν είναι μόνο 15. Επίσης μειωμένη είναι η διάρκεια της νοσηλείας των νοσούντων.
Αυτές οι βρετανικές προκαταρκτικές έρευνες –η μία έγινε στη Σκωτία και η άλλη στην Αγγλία– χαιρετίσθηκαν από τους ειδικούς, οι οποίοι φάνηκαν πάντως επιφυλακτικοί και υπογράμμισαν ότι το υψηλό ποσοστό μετάδοσης της παραλλαγής θα μπορούσε εν τούτοις να έχει ως αποτέλεσμα περισσότερες σοβαρές περιπτώσεις.
«Αυτό που λέμε, είναι πως είναι μια καλή είδηση με διαβαθμίσεις –με διαβαθμίσεις επειδή πρόκειται για πρώιμες παρατηρήσεις, οι οποίες είναι στατιστικά σημαντικές και μας δείχνουν μειωμένο κίνδυνο νοσηλειών», δήλωσε ένας από τους συντάκτες της σκωτσέζικης μελέτης, ο Τζιμ ΜακMέναμιν, σε δημοσιογράφους στη διάρκεια τηλεφωνικής επικοινωνίας.
Στο πλαίσιο των ερευνών που έγιναν στη Σκωτία εξετάσθηκαν τα κρούσματα που καταγράφηκαν τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο και συγκεντρώθηκαν σε δύο ομάδες: Δέλτα από τη μία πλευρά, Oμικρον από την άλλη.
Σύμφωνα με αυτή τη μελέτη, «η Oμικρον συνδέεται με μείωση κατά δύο τρίτα του κινδύνου νοσηλείας για Covid-19 σε σχέση με τη Δέλτα». Η μελέτη έδειξε επίσης ότι μια αναμνηστική δόση εμβολίου προσφέρει επιπλέον προστασία κατά της μόλυνσης με συμπτώματα.
Πρόκειται για μια μικρή μελέτη, στο πλαίσιο της οποίας δεν εξετάσθηκε κανένας νοσηλευόμενος και ηλικίας κάτω των 60 ετών, αλλά οι συντάκτες της είπαν ότι προσάρμοσαν αυτά τα όρια, χρησιμοποιώντας στατιστικές μεθόδους.
Στη δεύτερη μελέτη, η οποία προέρχεται από την Αγγλία, διαπιστώθηκε μείωση κατά 20% έως 25% σε όλους τους τύπους νοσηλειών για την Όμικρον σε σύγκριση με τη Δέλτα και μείωση κατά 40% ως 45% στις νοσηλείες για μία νύχτα ή περισσότερο (τις «εισαγωγές»).
Στο πλαίσιο της σκωτσέζικης μελέτης εξετάσθηκαν μόνο οι εισαγωγές.
«Μολονότι η μείωση του κινδύνου νοσηλείας με την παραλλαγή Όμικρον είναι καθησυχαστική, ο κίνδυνος μόλυνσης παραμένει εξαιρετικά υψηλός», προειδοποίησε η Aστρα Γάνι του Imperial College του Λονδίνου, η οποία ήταν από τους συντάκτες της αγγλικής μελέτης. «Προσθέτοντας την αναμνηστική δόση, τα εμβόλια συνεχίζουν να προσφέρουν την καλύτερη προστασία από τη μόλυνση και τη νοσηλεία».
Καμιά από τις δύο μελέτες δεν έχει υποβληθεί ακόμη σε αξιολόγηση από ομοτίμους (peer review), όμως έρχονται να προστεθούν στα όλο και περισσότερα στοιχεία που έχουμε για την Όμικρον. Δεν είναι σαφές αν η μείωση των ποσοστών των σοβαρών περιπτώσεων, που παρατηρείται με την Όμικρον, οφείλεται στα χαρακτηριστικά της παραλλαγής ή αν η εν λόγω παραλλαγή μοιάζει λιγότερο σοβαρή επειδή πλήττει πληθυσμούς που είναι περισσότερο ανοσοποιημένοι καθώς έχουν εμβολιαστεί ή είχαν νοσήσει από την Covid στο παρελθόν.
«Η είδηση αυτή δεν αφαιρεί τίποτε από την υψηλή μετάδοση αυτής της παραλλαγής στον πληθυσμό και από το γεγονός ότι, ακόμη κι αν μόνο μια μικρή αναλογία ανθρώπων χρειαστεί νοσοκομειακή φροντίδα για Covid, ο αριθμός των νοσηλειών μπορεί να είναι πολύ μεγάλος, αν ο ρυθμός με τον οποίο διαδίδεται στην κοινότητα συνεχίσει να αυξάνεται», προειδοποίησε η Πένι Ουόρντ, καθηγήτρια φαρμακευτικής ιατρικής στο King’s College του Λονδίνου, η οποία δεν συμμετείχε στις έρευνες.
Δημόπουλος και Μαγιορκίνης αναλύουν
Τα ευρήματα των δύο ερευνών σχολίασαν και στην Ελλάδα οι καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θάνος Δημόπουλος (ο οποίος είναι και πρύτανης ΕΚΠΑ) και Γκίκας Μαγιορκίνης. Οι δύο καθηγητές σημείωσαν ότι πλέον έχουμε στοιχεία που συγκλίνουν στο ότι η Ομικρον έχει αρκετά μικρότερη νοσηρότητα από ό,τι τα προηγούμενα στελέχη:
♦ Καταρχήν, τρεις εβδομάδες μετά την έξαρση της Ομικρον, το σύστημα στη Νότιο Αφρική δεν βρίσκεται σε κατάσταση πίεσης, ενώ ο αριθμός των θανάτων αυξήθηκε μεν αλλά σε πολύ μικρότερο επίπεδο από αυτά που παρατηρήθηκαν για αντίστοιχες αυξήσεις σε κρούσματα στα προηγούμενα κύματα. Επίσης, προς το παρόν καμία χώρα δεν αναφέρει πίεση στο σύστημα υγείας ως αποτέλεσμα έξαρσης της παραλλαγής Όμικρον.
♦ Μία προδημοσίευση από δεδομένα της Νοτίου Αφρικής δείχνει ότι ο κίνδυνος εισαγωγής στο νοσοκομείο σε σύγκριση με την Δέλτα είναι μειωμένος 3 με 4 φορές
♦ Η τεχνική ανάλυση από το Imperial College του Λονδίνου με βάση κρούσματα της Δέλτα και Όμικρον στο Ηνωμένο Βασίλειο αρχικά δεν είχε βρει στατιστικά σημαντική διαφορά. Αυτή η αρχική ανάλυση βασιζόταν σε 24 εισαγωγές περιστατικών σε νοσοκομεία στελέχους Όμικρον σε σύγκριση με 1.392 εισαγωγές στελέχους Δέλτα. Οι πιθανότητες εισαγωγής φαίνονταν όντως μικρότερες για τα κρούσματα με στέλεχος Ομικρον, ωστόσο ήταν περιστατικά με μικρή ηλικία και για αυτό η στατιστική ανάλυση δεν είχε την ισχύ να καταλήξει σε ασφαλή συμπεράσματα. Ωστόσο, η επικαιροποιημένη ανάλυση, που έγινε διαθέσιμη χθες, έδειξε ότι η πιθανότητα εισαγωγής στο νοσοκομείο είναι σημαντικά μειωμένη (κατά 15%) για τα περιστατικά μολυσμένα με Ομικρον σε σχέση με Δέλτα, ενώ επίσης σημαντικά μειωμένος είναι ο χρόνος νοσηλείας (κατά 40%). Οι ερευνητές θεωρούν ότι αυτή η σημαντική μείωση οφείλεται στο ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού πιθανόν έχει μολυνθεί από τα προηγούμενα στελέχη χωρίς να έχει καταγραφεί και οι επαναλοιμώξεις είναι αυτές που έχουν αρκετά μικρότερη πιθανότητα νοσηλείας (κατά 50-70%).
Συμπερασματικά, τα στοιχεία συγκλίνουν ότι η Ομικρον έχει σημαντικά μειωμένη βαρύτητα λοίμωξης, χωρίς ωστόσο να μπορούμε να καταλήξουμε σε ασφαλή συμπεράσματα για την πίεση που θα προκαλέσει το στέλεχος στα συστήματα υγείας εξαιτίας της αυξημένης μεταδοτικότητάς του. Ενα άλλο, βασικό στοιχείο που λείπει από τις αναλύσεις είναι η εκτίμηση της θνητότητας του στελέχους, κάτι για το οποίο θα χρειαστούμε περίπου 1 μήνα ακόμα ώστε να εξαγάγουμε ασφαλή συμπεράσματα.