Το Σιν Φέιν, η πρώην πολιτική πτέρυγα του IRA, χαρακτήρισε «καθοριστική στιγμή» για τη Βόρεια Ιρλανδία την πρώτη εκλογική νίκη του στην ιστορία της επαρχίας και ζήτησε να ξεκινήσει δημόσιος διάλογος για τη δημιουργία μιας ενιαίας Ιρλανδίας.

Το Σιν Φέιν εξασφαλίζει το 29% των ψήφων, έναντι του 21,3% για το συντηρητικό Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP) που τάσσεται υπέρ της παραμονής της Β. Ιρλανδίας στο Ηνωμένο Βασίλειο.

«Σήμερα είναι μια πολύ σημαντική ώρα αλλαγής. Είναι μια καθοριστική στιγμή για την πολιτική και τον λαό μας», είπε η επικεφαλής του κόμματος Μισέλ Ο’ Νιλ. Τώρα, πρόσθεσε, θα πρέπει να γίνει μια «σοβαρή συζήτηση» για τον στόχο του κόμματος, δηλαδή την ένωση με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας.

Οταν ρωτήθηκε από έναν δημοσιογράφο αν περιμένει ότι θα γίνει η πρώτη πρωθυπουργός της Βόρειας Ιρλανδίας που θα προέρχεται από το Σιν Φέιν, απάντησε: «Ο λαός μίλησε».

Η νίκη του Σιν Φέιν δεν θα αλλάξει το καθεστώς της επαρχίας, αφού το δημοψήφισμα που απαιτείται για κάτι τέτοιο είναι στη διακριτική ευχέρεια της βρετανικής κυβέρνησης και, πιθανότατα, θα περάσουν χρόνια για να οργανωθεί.

Ομως, ο συμβολισμός αυτής της πρωτιάς είναι τεράστιος, αφού βάζει τέλος σε έναν αιώνα κυριαρχίας των φιλοβρετανικών κομμάτων, τα οποία στηρίζονται κατά κύριο λόγο από τους προτεστάντες ιρλανδούς κατοίκους.

Οι δημογραφικές τάσεις έδειχναν πάντως εδώ και καιρό ότι τα φιλοβρετανικά, προτεσταντικά κόμματα θα επισκιάζονταν τελικά από τα εθνικιστικά, καθολικά κόμματα που τάσσονται υπέρ της ένωσης με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας.

Ωστόσο, το διακοινοτικό Κόμμα Συμμαχίας πέτυχε το καλύτερο εκλογικό αποτέλεσμά του, καθώς προσπαθεί να καθιερωθεί ως ο τρίτος πόλος του πολιτικού συστήματος.

Το πρώτο κόμμα έχει το δικαίωμα να προτείνει τον δικό του υποψήφιο για τη θέση του πρώτου υπουργού (πρωθυπουργού) της κυβέρνησης, η οποία υποχρεωτικά θα είναι πολυκομματική. Ομως, οι διαφωνίες του Σιν Φέιν με το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα  (DUP) σημαίνουν ότι αυτός ο διορισμός μπορεί να καθυστερήσει για μήνες.

Ποια είναι η Μισέλ Ο’ Νιλ

Η Μισέλ Ο’Νιλ πέτυχε κάτι που φαινόταν αδύνατον στον έναν αιώνα της ταραχώδους ιστορίας της Βόρειας Ιρλανδίας: θα μπορούσε να γίνει η πρώτη επικεφαλής εθνικιστικής κυβέρνησης με τη νίκη του Σιν Φέιν.

Η 45χρονη πολιτικός ασχολήθηκε στην προεκλογική εκστρατεία της με θέματα της καθημερινότητας: τη βελτίωση των υπηρεσιών υγείας, τη στεγαστική κρίση, το κόστος ζωής, εν μέσω του πληθωρισμού που καλπάζει. Εβαλε σε δεύτερο πλάνο τον ιστορικό στόχο του Σιν Φέιν, την ένωση του νησιού.

Τις τελευταίες εβδομάδες επαναλάμβανε ότι θα ήθελε να γίνει «η πρώτη υπουργός όλων», ζητώντας «αλλαγή», έστω και αν εδώ και πολλά χρόνια συμμετέχει και η ίδια στη Νομοθετική Συνέλευση του Μπέλφαστ ως αντιπρόεδρος.

Η Ο’Νιλ προέρχεται από τη νέα γενιά πολιτικών που αναδείχθηκε μετά την ειρηνευτική συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, του 1998, με την οποία τερματίστηκαν οι «Ταραχές», μια περίοδος 30 ετών συγκρούσεων μεταξύ των εθνικιστών (Καθολικών) και των ενωτικών (Προτεσταντών). Στην εφηβεία της την επηρέασε ιδίως ο πατέρας της, Μπρένταν Ντόρις, πρώην κρατούμενος ως μέλος του IRA (Ιρλανδικός Δημοκρατικός Στρατός) και στη συνέχεια πολιτικός, εκλεγμένος με το Σιν Φέιν. Ένας θείος της είχε φυλακιστεί επίσης, ενώ ένας ξάδελφος, μέλος του IRA, σκοτώθηκε από τις δυνάμεις ασφαλείας.

Στα 21 της εντάχθηκε στο Σιν Φέιν. Εξελέγη βουλευτής για τη Βόρεια Ιρλανδία για πρώτη φορά το 2007 ενώ το 2010 εξελέγη δήμαρχος –η πρώτη γυναίκα– στο Ντάνγκαμον, την περιφέρειά της. Είναι ιδιαίτερα επικοινωνιακή και προσελκύει τους νέους με τις αριστερές ιδέες της.

Ανέλαβε υπουργός Γεωργίας το 2011 και υπουργός Υγείας το 2016. Οκτώ ημέρες αφότου ανέλαβε αυτή τη θέση, ανακοίνωσε ότι τερματίζει την απαγόρευση που ίσχυε μέχρι τότε στη Βόρεια Ιρλανδία να γίνονται αιμοδότες οι ομοφυλόφιλοι και οι αμφιφυλόφιλοι. Στις 23 Ιανουαρίου 2017, μετά την παραίτηση του Μάρτιν ΜακΓκίνες, ανέλαβε την ηγεσία του Σιν Φέιν στη Βόρεια Ιρλανδία.

Το 2019, στο συνέδριο του κόμματος, δήλωσε ότι «η μόνη λύση στο χάος του Brexit είναι η ένωση. Το ερώτημα δεν είναι να μάθουμε το εάν αλλά το πότε θα διεξαχθεί το δημοψήφισμα για την επανένωση». Στις 11 Ιανουαρίου 2020 εξελέγη αντιπρόεδρος της κυβέρνησης της Βόρειας Ιρλανδίας, στους κόλπους της κυβέρνησης του DUP. Οταν παραιτήθηκε ο προερχόμενος από το DUP πρωθυπουργός Πολ Γκίβαν, στις 4 Φεβρουαρίου φέτος, μπήκε αυτόματα τέλος και στη δική της θητεία, λόγω του καθεστώτος της υποχρεωτικής συγκυβέρνησης στην επαρχία.

Η Μισέλ Ο’ Νιλ είναι μητέρα δύο ενήλικων παιδιών, το πρώτο από τα οποία γεννήθηκε όταν εκείνη ήταν 16 ετών. Συχνά αναφέρεται στις δυσκολίες που αντιμετώπιζε ως έφηβη μητέρα και τονίζει ότι η ίδια ήταν «τυχερή» αφού μπορούσε να βασίζεται στη στήριξη της οικογένειάς της ώστε να συνεχίσει τις σπουδές της. Σε ηλικία 18 ετών παντρεύτηκε τον Πάντι Ο’ Νιλ, από τον οποίο ωστόσο πήρε διαζύγιο πριν από μερικά χρόνια.

Λονδίνο: Σχηματίστε κυβέρνηση ενότητας

Το Λονδίνο κάλεσε εθνικιστές και ενωτικούς να σχηματίσουν τοπική κυβέρνηση για να διασφαλίσουν τη σταθερότητα της επαρχίας, καθώς πλανάται στον ορίζοντα ο κίνδυνος ενός πολιτικού αδιεξόδου, με φόντο το Brexit.

«Πάνω απ’ όλα, αυτό που θέλουμε (…) είναι η σταθερότητα», είπε νωρίτερα σήμερα ο αντιπρόεδρος της βρετανικής κυβέρνησης Ντόμινικ Ράαμπ μιλώντας στο κανάλι Sky News. «Θέλουμε να δούμε να σχηματίζεται κυβέρνηση» και «τα κόμματα να ενωθούν για να παράσχουν αυτήν τη σταθερότητα στους ανθρώπους», πρόσθεσε.

Πριν από τη συνάντηση των επικεφαλής των τοπικών κομμάτων τη Δευτέρα, ο Μπράντον Λιούις, ο υπουργός της βρετανικής κυβέρνησης που είναι αρμόδιος για τη Βόρεια Ιρλανδία, είπε στο BBC ότι πρόκειται για «μια σημαντική στιγμή για να δείξουμε ότι όλοι μπορούμε να συνεργαστούμε».

Οι διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης προμηνύονται δύσκολες. Το DUP, που ήρθε δεύτερο έπειτα από δεκαετίες κυριαρχίας των ενωτικών, αρνείται να συμμετάσχει σε μια κυβέρνηση εάν παραμείνουν σε ισχύ οι τελωνειακοί έλεγχοι μετά το Brexit και ζητά από το Λονδίνο να λάβει μέτρα για να τους καταργήσει.

«Είναι επίσης σαφές ότι αυτή η σταθερότητα απειλείται από τα προβλήματα (που προκαλούνται) από το πρωτόκολλο (σ.σ. του Brexit) για τη Βόρεια Ιρλανδία, σχολίασε ο Ράαμπ. Επανέλαβε επίσης ότι είναι στις προθέσεις της κυβέρνησης να επαναδιαπραγματευτεί αυτό το κείμενο που είχαν εγκρίνει το Λονδίνο και η ΕΕ και το οποίο παραχωρεί ειδικό καθεστώς στην επαρχία της Βόρειας Ιρλανδίας, διατηρώντας την στην ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση, ώστε να μην επανέλθουν τα «σκληρά» σύνορα με τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας και να διατηρηθεί η ειρήνη.

Οι Βρυξέλλες ωστόσο αρνούνται τη διαπραγμάτευση και προτείνουν μόνο ορισμένες τροποποιήσεις. Ο Ράαμπ είπε ότι προτιμά τη διαπραγμάτευση, αλλά δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να λάβει μονομερώς αποφάσεις το Λονδίνο για να προστατεύσει τις εμπορικές συναλλαγές μεταξύ της Βόρειας Ιρλανδίας και της Βρετανίας αλλά και τη «συνταγματική ακεραιότητα» του Ηνωμένου Βασιλείου.

Το Σιν Φέιν και το DUP έχουν στη διάθεσή τους 24 εβδομάδες για να βρουν ένα πεδίο συνεννόησης. Σε διαφορετική περίπτωση, θα διεξαχθούν και πάλι εκλογές. «Δεδομένου ότι έχουμε τις κρίσεις του κόστους διαβίωσης και του συστήματος υγείας, πρέπει να σχηματιστεί κυβέρνηση και μετά μπορούμε να εξετάσουμε τροποποιήσεις στη συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής», είπε η Κέιτι Χέιγουορντ, πολιτολόγος στο Πανεπιστήμιο Κουίν του Μπέλφαστ.

ΗΠΑ: Σεβαστείτε την συμφωνία της Μ. Παρασκευής

Οι ΗΠΑ κάλεσαν τους ηγέτες της Βόρειας Ιρλανδίας να μοιραστούν την εξουσία, όπως προβλέπει η ειρηνευτική συμφωνία του 1998, μετά την ιστορική νίκη των εθνικιστών του Σιν Φέιν επί των ενωτικών, στην εξουσία εδώ και δεκαετίες.

«Καλούμε τους πολιτικούς ηγέτες να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για να σχηματιστεί μια κυβέρνηση που θα μοιράζεται την εξουσία (μεταξύ ενωτικών και εθνικιστών), κάτι που αποτελεί βασική διάταξη της συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής» του 1998, ανέφερε ο εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, Νεντ Πράις.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News