Ολα τα βλέμματα της Ευρώπης είναι την Κυριακή στραμμένα στις πρόωρες βουλευτικές εκλογές στην Ισπανία, καθώς η αναμενόμενη νίκη της Δεξιάς θα παγιώσει περαιτέρω την κυριαρχία των συντηρητικών κομμάτων στη Γηραιά Ηπειρο.
Στις εκλογές, που προκήρυξε ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ μετά την ανατροπή της Αριστεράς στις τοπικές εκλογές της 28ης Μαΐου, ενδέχεται η Ακροδεξιά να πάρει μερίδιο εξουσίας για πρώτη φορά μετά τη λήξη της δικτατορίας στη χώρα, το 1975. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η επόμενη ισπανική κυβέρνηση θα είναι ένας συνασπισμός του δεξιού Λαϊκού Κόμματος (PP) με το ακροδεξιό Vox.
Για τον Σάντσεθ, ο οποίος βρίσκεται στην εξουσία από το 2018 και ηγείται ενός αριστερού συνασπισμού με το κόμμα Ποδέμος της ριζοσπαστικής Αριστεράς, το διακύβευμα είναι μεγάλο. Οι εκλογές θα έχουν όμως συνέπειες και για την ευρωπαϊκή Αριστερά εν συνόλω.
«Είναι σαφές ότι υπάρχει μια συνεχής στροφή (προς τα δεξιά) και η Ισπανία είναι ένα πολύ σημαντικό προπύργιο ενάντια σε αυτό το οπισθοδρομικό και αντιδραστικό ρεύμα» δήλωσε η υπουργός Οικολογίας Τερέζα Ριμπέρα στην εφημερίδα La Vanguardia.
Μετά τον θρίαμβο του PP στις 28 Μαΐου, φάνηκε ότι το κόμμα του Αλμπέρτο Νούνιεθ Φεϊχό οδεύει προς μια ξεκάθαρη νίκη στις πρόωρες εκλογές της 23ης Ιουλίου. Στη συνέχεια, όμως, οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι, αν και το PP θα κέρδιζε, δεν θα είχε την απόλυτη πλειοψηφία των 176 στο κοινοβούλιο των 350 εδρών, άρα θα χρειαζόταν την υποστήριξη του Vox για να κυβερνήσει.
Υπερεθνικιστικό και ευρωφοβικό, το Vox εμφανίστηκε το 2013 από μια διάσπαση εντός του PP, εισερχόμενο στο κοινοβούλιο το 2019 ως το τρίτο μεγαλύτερο κόμμα της Ισπανίας. Ωστόσο, η δυναμική της Δεξιάς έχει επιβραδυνθεί, καθώς το PP και το Vox διαπραγματεύτηκαν συμφωνίες για να κυβερνήσουν σε αρκετές περιοχές που απέσπασαν από την Αριστερά.
Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών, το Vox παρέμεινε σταθερό σε πολλές από τις βασικές αρχές του, αρνούμενο να αναγνωρίσει την έμφυλη βία ή να υποχωρήσει στην άρνησή του για το κλίμα. Αν και τέτοιες θέσεις δεν υποστηρίζονται από το PP, η στάση του Vox έχει επισκιάσει την εκστρατεία του Φεϊχό, ενός αυτοαποκαλούμενου μετριοπαθούς.
Ο Σάντσεθ έκανε σύνθημά του την εξτρεμιστική απειλή, προειδοποιώντας ότι μια ψήφος στο PP θα ισοδυναμούσε με πρόσκληση του Vox στην κυβέρνηση, κάτι που, όπως υποστηρίζει, θα σηματοδοτούσε μια σημαντική οπισθοχώρηση για την Ισπανία.
Ο στόχος του είναι διττός: να αποτρέψει τους κεντρώους ψηφοφόρους να ψηφίσουν το PP και παράλληλα να κινητοποιήσει το μισό εκατομμύριο αριστερών υποστηρικτών που έμειναν στα σπίτια τους στις 28 Μαΐου. Αλλά οι ελάχιστες ελπίδες του Σάντσεθ για ανάκαμψη διαψεύστηκαν μετά τα άσχημα αποτελέσματα από τις δημοσκοπήσεις έπειτα από την τηλεμαχία που είχε απέναντι στον Φεϊχό, στις 10 Ιουλίου.
Ο Σάντσεθ τόνισε επίσης το έργο του στην οικονομία, η οποία πέρυσι κατέγραψε ανάπτυξη 5,5%. Τον περασμένο μήνα η Ισπανία έγινε επίσης η πρώτη μεγάλη οικονομία της ΕΕ όπου ο πληθωρισμός έπεσε κάτω από το 2%. Το πρόβλημα για τον Σάντσεθ, όμως, είναι ότι οι πολίτες εξακολουθούν να θεωρούν την κατάσταση της οικονομίας πολύ αρνητική.
Ο ίδιος έχει αναλάβει την πρωτοβουλία στο μέτωπο των μέσων ενημέρωσης, δίνοντας συνεντεύξεις στα πιο δημοφιλή τηλεοπτικά προγράμματα της χώρας για να υποστηρίξει την πιο ευχάριστη πλευρά του. «Ο Σάντσεθ συνειδητοποιεί ότι έκανε λάθος που δεν μίλησε σε μέσα ενημέρωσης τα οποία θεωρούσε εχθρικά» λέει η Κριστίνα Μόνγκε, πολιτική επιστήμονας στο πανεπιστήμιο της Σαραγόσα.
Αλλά μπορεί να είναι ήδη πολύ αργά, δεδομένου ότι η προσωπική του εικόνα είναι πολύ κακή έξω από τους αριστερούς κύκλους, ενώ έχει επίσης δεχτεί πλήγμα, ως αποτέλεσμα πολλών μεταρρυθμίσεων με πρωτοβουλία του Podemos, που προκάλεσαν δημόσια αντίδραση.
Αυτό έχει αξιοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό από τον Φεϊχό, ο οποίος έχει επικεντρώσει την εκστρατεία του στην «ανατροπή του σαντσισμού», τον οποίο ορίζει ως «αλλαγή της μορφής και της ουσίας» της πολιτικής στην Ισπανία και ως «ανάκληση όλων εκείνων των νόμων που βασίζονται στη μειοψηφία και βλάπτουν την πλειοψηφία».
Ο Σάντσεθ ελπίζει ότι θα καταφέρει να σχηματίσει συνασπισμό με τη νέα αριστερή συμμαχία Sumar, της υπουργού Εργασίας Γιολάντα Ντίαθ, ένα απίθανο σενάριο δεδομένων των δημοσκοπήσεων. Πρόσφατα υποστηρίχθηκε, αν και απρόθυμα, από το Ποδέμος, το οποίο έχει καταβαραθρωθεί στις δημοσκοπήσεις. Πρόσφατες δημοσκοπήσεις εμφάνισαν την Sumar με το Vox στην τρίτη θέση.
Πέρα από τον μεγάλο αριθμό αναποφάσιστων ψηφοφόρων, ένας άλλος παράγοντας είναι ο χρόνος των εκλογών – πάνω στο αποκορύφωμα του καλοκαιριού, με πολλά εκατομμύρια παραθεριστών να πρέπει να ψηφίσουν ταχυδρομικώς.
«Ποτέ δεν ψηφίσαμε τόσο αργά το καλοκαίρι, όταν τουλάχιστον 10 από τα 37 εκατομμύρια ψηφοφόρους της Ισπανίας είναι σε διακοπές» δήλωσε ο Πάμπλο Σιμόν, πολιτικός επιστήμονας στο πανεπιστήμιο Carlos III της Μαδρίτης. «Δεν είναι ξεκάθαρο πόσοι ψηφοφόροι θα είναι μακριά από τις πόλεις τους, πόσοι από αυτούς θα είναι πρόθυμοι να επιστρέψουν για να ψηφίσουν, πόσοι θα ψηφίσουν μέσω ταχυδρομείου… Είναι όλα ένα μυστήριο».
Μάλιστα, ο Φεϊχό κατηγόρησε τον πρωθυπουργό ότι αναγκάζει τους πιο ευημερούντες, παραδοσιακά δεξιούς ψηφοφόρους να «διαλέξουν μεταξύ της κάλπης ή των διακοπών τους». «Ο στόχος είναι να μειώσει τη συμμετοχή και να δυσκολέψει τους πολίτες να ψηφίσουν;», διερωτήθηκε δημοσίως.
Ενας άλλος παράγοντας που θα μπορούσε να περιπλέξει την διαδικασία της ψηφοφορίας είναι ο καύσωνας. Η Ισπανία ζει το θερμότερο καλοκαίρι που έχει ποτέ καταγραφεί, με τις θερμοκρασίες του Ιουλίου να εκτοξεύονται σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί από το 1961.
Η χώρα βιώνει «ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες» και η μετεωρολογική υπηρεσία της Ισπανίας προβλέπει ότι οι εκλογές θα συμπέσουν με ένα ακραίο κύμα καύσωνα.