Την τρομοκρατική επίθεση που αιματοκύλησε την Πέμπτη το αεροδρόμιο της Καμπούλ, την είχαν προβλέψει σχεδόν επακριβώς οι μυστικές υπηρεσίες της Δύσης και την φοβόντουσαν, παραδόξως, και οι ξένες δυνάμεις που επιχειρούν ακόμη στη χώρα (μαζί με τους προσκείμενους σε αυτές αφγανούς πολίτες που αποπειρώνται να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους) και οι Ταλιμπάν.
Ολες οι υποψίες στράφηκαν αμέσως στο τοπικό παρακλάδι του ISIS, το επονομαζόμενο Ισλαμικό Κράτος της Επαρχίας Χορασάν (ISIS–K). Χορασάν (Khorasan) είναι το ιστορικό όνομα μια ευρύτερης περιοχής που περιλαμβάνει την αφγανική επικράτεια αλλά και τμήματα του Πακιστάν, του Ιράν και άλλων χωρών της Κεντρικής Ασίας, εξηγεί σε κείμενό του στην La Repubblica o Λορέντσο Βιντίνο, διευθυντής του Προγράμματος για τον Εξτρεμισμό στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Ουάσινγκτον της πρωτεύουσας των ΗΠΑ.
Η τρομοκρατική οργάνωση που ανέλαβε, τελικά, την ευθύνη της αιματηρής επίθεσης κατά την οποία έχασαν τη ζωής τους περισσότεροι από εκατό άνθρωποι, κυρίως αφγανοί πολίτες αλλά και τουλάχιστον δεκατρείς Αμερικανοί, συστάθηκε το 2014, περίοδο κατά την οποία το Ισλαμικό Χαλιφάτο του Αμπού Μπακρ Αλ Μπαγκντάντι, στη Μέση Ανατολή, βρισκόταν στο απόγειο της ισχύος του και επιδίωκε την επέκτασή του ανά την υφήλιο μέσω της δημιουργίας «επαρχιών» σε διάφορες ηπείρους , κατά την ορολογία της οργάνωσης.
Το Ισλαμικό Κράτος της Επαρχίας Χορασάν ιδρύθηκε από έναν πυρήνα μαχητών που αποσκίρτησαν από τους Ταλιμπάν του Πακιστάν (Tehrik-e-Taliban Pakistan) στον οποίο σύντομα προσχώρησαν αποστάτες άλλων τζιχαντιστικών οργανώσεων που δρουν στον Αφγανιστάν και στο Πακιστάν.
Ο Λορέντσο Βιντίνο επισημαίνει στο κείμενό του πως η επιβίωση του ISIS-K δεν είναι καθόλου εύκολη, καθώς καλείται να πολεμά συγχρόνως πολλούς εχθρούς. Καταρχάς κατά των Αμερικανών που τους πλήττουν από αέρος «με την αμείλικτη στυγνότητα μαχητικών αεροσκαφών και drones: έχασαν, έτσι, τη ζωή τους διαδοχικά από το 2016 έως το 2018 οι τέσσερις πρώτοι ηγέτες της οργάνωσης». Την ίδια περίοδο το ISIS – K υποχρεούνταν να αντιμετωπίσει και τις σποραδικές επιθέσεις της τότε «σχετικά αποτελεσματικής», αναφέρει ο ιταλός ειδικός, αφγανικής κυβέρνησης. Ομως ο κύριος εχθρός της ισλαμιστικής οργάνωσης είναι οι εκ νέου ηγεμόνες του Αφγανιστάν, οι διαβόητοι Ταλιμπάν.
Παρότι ασπάζονται μία σχεδόν κοινή ιδεολογία, οι δύο ομάδες βρίσκονται στις αντίθετες πλευρές μιας διαμάχης που διχάζει εδώ και χρόνια τo παγκόσμιο τζιχαντιστικό κίνημα: «οι Ταλιμπάν, στην πραγματικότητα είναι σύμμαχοι και προστάτες της Αλ Κάιντα, της παλιάς γενιάς του τζιχαντισμού, από την οποία το δίκτυο του ISIS επιδιώκει να πάρει τα πρωτεία ως ηγετική οργάνωση του κινήματος».
Μικρή αλλά επικίνδυνη οργάνωση
Φυσικά το Ισλαμικό Κράτος της Επαρχίας Χορασάν δεν μπορεί να ανταγωνιστεί τους Ταλιμπάν για τον έλεγχο της χώρας, καθώς η οργάνωση έχει το πολύ 2.000 μέλη και η δράση της περιορίζεται σε τρομοκρατικές επιθέσεις και παραστρατιωτικές επιχειρήσεις. Λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη όλα όσα έλαβαν χώρα στο αεροδρόμιο της Καμπούλ, δεν υπάρχει αμφιβολία πως η στάση τους και η δράση τους θα επηρεάσει τις εξελίξεις στη χώρα κατά τους επόμενους μήνες.
Το ISIS, τα παρακλάδια του και οι λοιπές οργανώσεις που πρόσκεινται σε αυτό, εξέλαβαν την επικράτηση των Ταλιμπάν ως «μία επικίνδυνη νίκη» της Αλ Κάιντα και των υποστηρικτών της, την οποία πρέπει να αντισταθμίσουν πάση θυσία. Οπότε, εξηγεί ο Λορέντσο Βιντίνο, μέσω μιας σειράς από τρομοκρατικές επιθέσεις σαν και αυτήν που εξαπέλυσαν την Πέμπτη, οι μαχητές του ISIS-K θα μπορούσαν να πλήξουν την εικόνα των Ταλιμπάν ως φορέων ασφάλειας και σταθερότητας και συγχρόνως να καθυστερήσουν την αποχώρηση των δυτικών δυνάμεων από τη χώρα, εξέλιξη που θα έπληττε περαιτέρω το νέο αφγανικό καθεστώς.
Εννοείται πως οι Ταλιμπάν γνωρίζουν ότι οι μαχητές του ISIS-K αποτελούν μικρή μεν υπαρκτή δε απειλή, γεγονός που εξηγεί γιατί την ίδια μέρα που εισήλθαν νικηφόροι στην Καμπούλ, έσπευσαν να σκοτώσουν έναν από τους ηγέτες της οργάνωσης που είχε συλληφθεί από την αφγανική κυβέρνηση και κρατούνταν σε τοπική φυλακή.
Κατά τα προηγούμενα χρόνια οι Ταλιμπάν είχαν την πολυτέλεια να «αναθέτουν» εμμέσως τις επιχειρήσεις κατά του ISIS–K στους Αμερικανούς και τις δυνάμεις της αφγανικής κυβέρνησης, πλέον, ωστόσο, υποχρεούνται εκ των πραγμάτων να αλλάξουν τακτική και να αντιμετωπίσουν μετωπικά τους τζιχαντιστές αντιπάλους τους.
Εφιαλτικό σενάριο
Οσον αφορά το μέλλον, «βρισκόμαστε στη σφαίρα της εικασίας», αναγνωρίζει ο ιταλός ακαδημαϊκός, «αλλά υπάρχει ένα εφιαλτικό σενάριο στο πλαίσιο του οποίου το Αφγανιστάν καθίσταται το κύριο πεδίο μάχης της ενδοτζιχαντιστικής σύγκρουσης που έχει διχάσει το κίνημα σε παγκόσμιο επίπεδο: Ταλιμπάν, Αλ Κάιντα, το Δίκτυο Χακάνι και άλλοι σύμμαχοι από τη μια πλευρά, Ισλαμικό Κράτος της Επαρχίας Χορασάν, από την άλλη πλευρά, υποστηριζόμενο από μέλη του ISIS από άλλα μέρη του κόσμου, τα οποία, μετά τη διάλυση του Χαλιφάτου, ξαναβρίσκουν στο Αφγανιστάν ένα σημείο αναφοράς». Στην περίπτωση που επαληθευτεί το εν λόγω σενάριο, οι συνέπειες όσον αφορά τον αφγανικό λαό αλλά και την παγκόσμια ασφάλεια θα είναι δραματικές, προβλέπει και προειδοποιεί ο Λορέντσο Βιντίνο.