Μετά τον θάνατο του ιρανού προέδρου, Εμπραχίμ Ραϊσί, τη θέση του θα αναλάβει ο πρώτος αντιπρόεδρος, Μοχαμάντ Μοχμπέρ, ενώ προεδρικές εκλογές θα διεξαχθούν σε διάστημα 50 ημερών.
Το άρθρο 131 του Συντάγματος της Ισλαμικής Δημοκρατίας προβλέπει ότι «σε περίπτωση θανάτου, αποπομπής, παραίτησης, απουσίας ή ασθένειας του προέδρου, που διαρκεί περισσότερους από δύο μήνες, ο πρώτος αντιπρόεδρος αναλαμβάνει τα καθήκοντά του».
Τη διαδικασία ενέκρινε «ο ανώτατος ηγέτης» του Ιράν, ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος εξέφρασε την Δευτέρα τα συλλυπητήριά του για τον θάνατο του προέδρου της χώρας.
«Βάσει του άρθρου 131 του Συντάγματος, ο Μοχμπέρ αναλαμβάνει να ηγηθεί της εκτελεστικής εξουσίας» και θα πρέπει σε συνεννόηση με τους επικεφαλής της νομοθετικής και της δικαστικής εξουσίας να διοργανώσει εκλογές για νέο πρόεδρο «εντός 50 ημερών κατά το μέγιστο», σημείωσε ο Χαμενεΐ.
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν κήρυξε επίσης πενθήμερο εθνικό πένθος στη χώρα για τον θάνατο του προέδρου και επτά άλλων ανθρώπων, μεταξύ των οποίων ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας Χοσεΐν Αμιρ Αμπντολαχιάν.
«Κηρύσσω πενθήμερο εθνικό πένθος και εκφράζω τα συλλυπητήριά μου στον αγαπητό ιρανικό λαό», σημείωσε ο ίδιος σε ανακοίνωση που εξέδωσε μερικές ώρες μετά την αναγγελία του θανάτου του προέδρου της χώρας.
Το Σύνταγμα προβλέπει ότι το συμβούλιο, που αποτελείται «από τον πρόεδρο του κοινοβουλίου, τον επικεφαλής της δικαιοσύνης και τον πρώτο αντιπρόεδρο, πρέπει να οργανώσει εκλογές για νέο πρόεδρο μέσα σε διάστημα 50 ημερών».
Ο νέος υπηρεσιακός πρόεδρος του Ιράν, ο 68χρονος Μοχαμάντ Μοχμπέρ, διορίστηκε πρώτος αντιπρόεδρος της χώρας τον Αύγουστο του 2021 από τον Ραϊσί.
Γεννήθηκε στην Ντεζφούλ, στην επαρχία Χουζεστάν, και έχει αναλάβει πολλές υψηλόβαθμες θέσεις. Εχει διατελέσει επίσης επικεφαλής εταιρειών και από το 2007 προεδρεύει του Ιδρύματος της Τάξης του Ιμάμη (Setad).
Το ίδρυμα αυτό δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και διαχειρίζεται τις περιουσίες που κατασχέθηκαν μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Μοχμπέρ κατά την οποία και οι δύο τόνισαν την «αμοιβαία πρόθεση να ενισχύσουν περαιτέρω τη ρωσοϊρανική επικοινωνία», όπως ανακοίνωσε το Κρεμλίνο.
Η Ρωσία είναι έτοιμη να συνδράμει στην έρευνα του Ισραήλ για τα αίτια της συντριβής του ελικοπτέρου, δήλωσε ο γραμματέας του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας Σεργκέι Σοϊγκού, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων RIA.
Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση του Ιράν διαβεβαίωσε σε ανακοίνωσή της ότι ο θάνατος του Ραϊσί δεν θα προκαλέσει «την παραμικρή διατάραξη της διακυβέρνησης» της χώρας.
«Ο πρόεδρος του ιρανικού λαού, εργατικός και ακούραστος (…) θυσίασε τη ζωή του για το έθνος», αντέδρασε η κυβέρνηση στον θάνατό του. «Διαβεβαιώνουμε το πιστό έθνος ότι με τη βοήθεια του Θεού και την υποστήριξη του λαού δεν θα υπάρξει η παραμικρή διατάραξη της διακυβέρνησης της χώρας», πρόσθεσε.
Ποιος παίρνει τη θέση του Αμίρ Αμπολαχιάν
Ο επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας για το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας του Ιράν, Αλί Μπαγερί Κανί, διορίστηκε προσωρινός υπουργός Εξωτερικών.
Ο Μπαγερί διορίστηκε «υπεύθυνος της επιτροπής εξωτερικών σχέσεων της κυβέρνησης», ανακοίνωσε ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης, Αλί Μπαχαντορί Τζαχρομί.
Ο 56χρονος Μπαγερί, που θεωρείται προσκείμενος στον Αλί Χαμενεΐ, διορίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2021 υφυπουργός Εξωτερικών και επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας για το πυρηνικό πρόγραμμα της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Μετά την επίτευξη συμφωνίας το 2015, ο Μπαγερί είχε επικρίνει κατ’ επανάληψη την μετριοπαθή κυβέρνηση του τότε προέδρου, Χασάν Ροχανί, ότι είχε δεχθεί περιορισμούς στο πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας και είχε επιτρέψει σε «ξένους» να έχουν πρόσβαση σε ιρανικές εγκαταστάσεις.
Ωστόσο τον Σεπτέμβριο του 2023 υπεραμύνθηκε των διαπραγματεύσεων με τη Δύση και επέκρινε «εκείνους που, με το πρόσχημα της υπεράσπισης των αξιών, προσπαθούν να δώσουν στη διαπραγμάτευση μια αντι-αξιακή διάσταση».
Αυτοί «θέλουν στην πραγματικότητα να στερήσουν την Ισλαμική Δημοκρατία από ένα κρίσιμο και σημαντικό εργαλείο προκειμένου να διασφαλίσει τα εθνικά συμφέροντα», είχε πει ο Μπαγερί, σύμφωνα με τοπικά ΜΜΕ.