Χωρίς ιδιαίτερο ενθουσιασμό και με τη χώρα σε πολλαπλή κρίση, λόγω κυρώσεων στην οικονομία και κορονοϊού, οι Ιρανοί προσήλθαν την Παρασκευή στις κάλπες για την εκλογή νέου προέδρου.
Οι κάλπες για τους 59,3 εκατ. ψηφοφόρους άνοιξαν νωρίς το πρωί (ξημερώματα στην Ελλάδα) και θα έκλειναν αργά το βράδυ, ακόμη και μετά τα μεσάνυχτα, αν παρίστατο ανάγκη. Τα οριστικά αποτελέσματα αναμένονται το μεσημέρι του Σαββάτου.
Μέσα σε ένα γενικά συντηρητικό πολιτικό κλίμα και με τις φωνές για μεταρρύθμιση να έχουν καταπνιγεί ή φιμωθεί, η νίκη του υπερσυντηρητικού Εμπραχίμ Ραϊσί φαίνεται σχεδόν προδιαγεγραμμένη.
Επικεφαλής της Δικαστικής Αρχής, ο 60χρονος Ραϊσί είναι ο επικρατέστερος, ελλείψει αντιπάλων, μετά την απόρριψη των υποψηφιοτήτων των κύριων πολιτικών αντιπάλων του. Τον Μάιο, το Συμβούλιο των Φρουρών του Συντάγματος επέτρεψε να θέσουν υποψηφιότητα οι επτά από τους σχεδόν 600 υποψηφίους. Ομως, στη συνέχεια, τρεις παραιτήθηκαν και οι δύο εξ αυτών κάλεσαν τους υποστηρικτές τους να ψηφίσουν τον Ραϊσί.
Αντίπαλοί του είναι ένας ελάχιστα γνωστός βουλευτής, ο Αμιρχοσεΐν Γαζιζαντέχ-Χασεμί, ένας πρώην επικεφαλής διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης, ο στρατηγός Μοχσέν Ρεζαΐ, και ένας τεχνοκράτης, ο Αμπντολνασέρ Χεματί, πρώην πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας.
Αν πιστέψει κανείς τις λίγες διαθέσιμες δημοσκοπήσεις, η αποχή μπορεί να φτάσει σε πρωτοφανές επίπεδο και να ξεπεράσει το 57% που καταγράφηκε στις βουλευτικές εκλογές του 2020, γεγονός που θα ευνοήσει την πολιτικά κυρίαρχη συντηρητική πτέρυγα.
«Οι συντηρητικοί κυριαρχούν σε όλο τον πολιτικό χώρο. Το Κοινοβούλιο είναι ήδη στα χέρια τους και το ρεφορμιστικό ρεύμα θα εξαφανιστεί από τα θεσμικά όργανα», εξήγησε στον Monde ο Μεχντί Ραχμανιάν, διευθυντής της εφημερίδας Shargh, η οποία τάσσεται υπέρ των μεταρρυθμίσεων.
Οι άνθρωποι της προεκλογικής εκστρατείας του Ραϊσί διαβεβαίωναν στη γαλλική εφημερίδα ότι δεν θα θιγούν οι ελευθερίες των πολιτών, ούτε και τα δικαιώματα των γυναικών. Ο Ραϊσί παρουσιάζεται σαν εγγυητής της πολιτικής της ηγεσίας της χώρας (ο πρόεδρος έχει εξάλλου περιορισμένο πεδίο παρέμβασης). Το Ιράν, όμως, δεν έχει και αξιοζήλευτες επιδόσεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι απαντήσεις των ανθρώπων του Ραϊσί φάνηκαν στον συντάκτη της γαλλικής εφημερίδας μηχανικές.
Για την αντιπολίτευση και τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο Ραϊσί είναι η ενσάρκωση της καταπίεσης και το όνομά του συνδέεται με τις μαζικές εκτελέσεις αριστερών κρατουμένων το 1988, στις οποίες αρνείται κάθε συμμετοχή. Ηταν δε και οπαδός της καταστολής εναντίον των υποστηρικτών του «πράσινου κινήματος», κατά της επανεκλογής του Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, στις προεδρικές εκλογές του 2009.
Επιδιώκει, ωστόσο, με κάθε τρόπο να συνδέσει την παρουσία του και την ιδεολογία του με τον –μάρτυρα για το Ιράν– στρατηγό Κασέμ Σουλεϊμανί, ο οποίος δολοφονήθηκε από τους Αμερικανούς τον Ιανουάριο 2020 στο Ιράκ. Σε ένα εκλογικό τμήμα, ανέφερε το AFP, οι ψηφοφόροι έκαναν ουρά κάτω από ένα πορτρέτο του Σουλεϊμανί. Αλλη μια γιγαντιαία φωτογραφία του στρατηγού υπάρχει σε ένα από τα βασικά εκλογικά κέντρα του Ραϊσί, στην οποία ο Σουλεϊμανί φιλάει στο μέτωπο τον υποψήφιο.
Ο απερχόμενος πρόεδρος Χασάν Ροχανί, που επανεξελέγη το 2017, αλλά δεν μπορεί να θέσει τρίτη υποψηφιότητα, ήταν ένας μετριοπαθής πολιτικός που πρότεινε μια πολιτική ανοίγματος με τη Δύση και περισσότερες ατομικές ελευθερίες.
Ωστόσο χρεώνεται την αποτυχία της πολιτικής του να ανοίξει τη χώρα, καθώς οι ΗΠΑ αποχώρησαν το 2018 από τη συμφωνία για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, η οποία είχε συναφθεί με τις μεγάλες δυνάμεις. Η δυσαρέσκεια και η απείθεια έναντι των αρχών εκφράζονται όλο και πιο ανοικτά. Τον Δεκέμβριο του 2017 και τον Νοέμβριο 2019, δύο κύματα λαϊκής αμφισβήτησης κατεστάλησαν βίαια.