Πρόκειται για φωτογραφία που θα μπορούσε να είναι βγαλμένη από τις σελίδες περιοδικού μόδας. Αλλά για τους ανθρώπους που γνωρίζουν την πρόσφατη ιστορία του Ιράν, η εικόνα μιας ανώνυμης γυναίκας χωρίς χιτζάμπ είναι μια επαναστατική πράξη.
Σύμφωνα με δημοσίευμα της Washington Post, πολλοί δημόσιοι χώροι στο Ιράν είναι διαχωρισμένοι ανά φύλο, αλλά τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι ίσως το πιο ορατό παράδειγμα διάκρισης – οι γυναίκες αναγκάζονται να χρησιμοποιούν το πίσω μέρος του λεωφορείου.
Η γυναίκα της φωτογραφίας, με το κεφάλι ακάλυπτο, στέκεται με σιγουριά στο μπροστινό μέρος αυτού του τμήματος, ακριβώς πίσω από τους άνδρες. Δύο άλλες γυναίκες που φορούν χιτζάμπ την κοιτάζουν με εμφανή την αποδοκιμασία στο βλέμμα τους – μια υπενθύμιση, ίσως, ότι δεν υποστηρίζουν όλες οι Ιρανές την περιφρόνηση των νόμων περί χιτζάμπ.
Στις 16 Σεπτεμβρίου 2022, η Μάσα Αμινί, μια νεαρή Ιρανή κουρδικής καταγωγής που επισκεπτόταν την Τεχεράνη, συνελήφθη επειδή το χιτζάμπ που φορούσε δεν κάλυπτε σωστά τα μαλλιά της. Ξυλοκοπήθηκε άγρια από αξιωματικούς της λεγόμενης «αστυνομίας ηθικής» του Ιράν, στάλθηκε σε ένα διαβόητο κέντρο κράτησης, και τελικά πέθανε υπό κράτηση από τα τραύματά της.
Αυτό που κανείς δεν προέβλεψε ήταν οι αντιδράσεις των ιρανών γυναικών που συγκεντρώνονταν σε μεγάλους αριθμούς, διοργανώνοντας μήνες διαδηλώσεων σε εθνικό επίπεδο και απορρίπτοντας εντελώς το χιτζάμπ. Ο θάνατός της Μάσα πυροδότησε έναν θυμό που δεν έχει ακόμη υποχωρήσει.
Η συγκεκριμένη φωτογραφία τραβήχτηκε από την αναγνωρισμένη ιρανή φωτογράφο Γιάλντα Μοαϊερί έναν χρόνο μετά τη δολοφονία της Αμινί. Η φωτογράφος εντυπωσιάστηκε από την ηρεμία και τη χαλαρότητα της γυναίκας, παρά την «παράνομη» εμφάνισή της. «Ηταν σαν να ζει σε μια χώρα όπου η υποχρεωτική χιτζάμπ δεν έχει επιβληθεί εδώ και χρόνια!» είχε πει τότε η Μοαϊερί.
Είναι μια από τις τελευταίες φωτογραφίες που τράβηξε, καθώς συνελήφθη και πέρασε μήνες στη φυλακή για την κάλυψη της εξέγερσης, πριν διαφύγει από το Ιράν. Τα γεγονότα της περυσινής 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ έφεραν το Ιράν ξανά στην επικαιρότητα, με αφορμή τη συνεχή υποστήριξή του στις οργανώσεις Χεζμπολάχ και Χαμάς.
Εντός της Ισλαμικής Δημοκρατίας, ωστόσο, το κράτος εξακολουθεί να θεωρεί τις γυναίκες –όχι τις δολοφονίες του Ισραήλ ή τις κυρώσεις των ΗΠΑ– ως τη μεγαλύτερη απειλή για τον συνεχή έλεγχο της χώρας. Αυτή την εβδομάδα συμπληρώνονται δύο χρόνια από τον θάνατο της Αμινί.
Ο νέος πρόεδρος του Ιράν αναμένεται να κάνει την πρώτη του εμφάνιση στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ την επόμενη εβδομάδα. Η κοινή γνώμη της Δύσης πρέπει να θυμηθεί αυτή τη φωτογραφία και να μην ξεχάσει τον αγώνα των γυναικών του Ιράν να οικοδομήσουν ένα πιο δίκαιο μέλλον για τη χώρα τους, σημειώνει η Washington Post.