Ο πρίγκιπας διάδοχος της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν ήταν ο άνθρωπος που ενέκρινε τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζαμάλ Κασόγκι, το 2018, εκτιμούν οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών σε αποχαρακτηρισμένη έκθεση που δόθηκε την Παρασκευή στη δημοσιότητα.
«Ο πρίγκιπας διάδοχος θεωρούσε τον Κασόγκι απειλή για το βασίλειο και γενικότερα στήριζε την προσφυγή σε βίαια μέτρα, εφόσον χρειαζόταν, για να φιμωθούν οι αντιφρονούντες στο εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένου και του Κασόγκι», επισημαίνουν οι συντάκτες της έκθεσης, σε τετρασέλιδο έγγραφο που δημοσιοποίησε το γραφείο της Διευθύντριας Εθνικών Πληροφοριών.
Στο κείμενο υπογραμμίζεται ότι από το 2017 ο πρίγκιπας διάδοχος είχε «τον απόλυτο έλεγχο» των υπηρεσιών πληροφοριών και ασφαλείας του βασιλείου, κάτι που «καθιστά άκρως απίθανη την υπόθεση οι σαουδάραβες αξιωματούχοι να εκτέλεσαν μια τέτοια επιχείρηση χωρίς το πράσινο φως» εκ μέρους του.
Οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών υποθέτουν εξάλλου ότι εκείνη την εποχή ο Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν είχε καλλιεργήσει ένα τέτοιο κλίμα που οι συνεργάτες του δεν τολμούσαν να αμφισβητήσουν τις εντολές που δέχονταν «γιατί φοβούνταν ότι θα απολυθούν ή θα συλληφθούν».
Ο Κασόγκι, που διέμενε στις ΗΠΑ και συνεργαζόταν ως αρθρογράφος με την εφημερίδα Washington Post, γράφοντας επικριτικά κείμενα για την πολιτική που εφάρμοζε ο πρίγκιπας διάδοχος, δολοφονήθηκε και διαμελίστηκε τον Οκτώβριο του 2018 μέσα στο προξενείο της Σαουδικής Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη από μια ομάδα προσώπων που συνδέονταν με τον Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν. Παρά τις επισταμένες έρευνες, το πτώμα δεν βρέθηκε ποτέ.
Το Ριάντ αρνείται κάθε ανάμειξη του πρίγκιπα διαδόχου σε αυτήν την υπόθεση.
Αλλαγή πολιτικής από την Ουάσινγκτον
Με τον αποχαρακτηρισμό της έκθεσης, η κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν ανέτρεψε την πολιτική του τέως προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος αρνήθηκε να την δημοσιοποιήσει, παραβλέποντας νόμο του 2019. Το γεγονός αυτό αντικατοπτρίζει τη βούληση των ΗΠΑ να αντιπαρατεθούν με το Ριάντ σε μια σειρά ζητημάτων, από τα ανθρώπινα δικαιώματα μέχρι τον πόλεμο στην Υεμένη.
Η νέα Διευθύντρια Εθνικών Πληροφοριών Αβρίλ Χέινς είχε δεσμευτεί ότι θα τηρούσε τον νόμο του 2019, που απαιτούσε από το γραφείο της να δώσει στη δημοσιότητα μέσα σε διάστημα 30 ημερών την αποχαρακτηρισμένη έκθεση.
Παρά ταύτα, η Ουάσινγκτον προσπάθησε να μετριάσει το πλήγμα, καθώς χθες Πέμπτη ο πρόεδρος Μπάιντεν μίλησε στο τηλέφωνο με τον 85χρονο πατέρα του πρίγκιπα, τον βασιλιά Σαλμάν. Οπως ανακοίνωσαν και οι δύο πλευρές, επαναβεβαίωσαν τη συμμαχία των χωρών τους και δεσμεύτηκαν να συνεργαστούν.
Η αμερικανική κυβέρνηση πάντως εξετάζει το ενδεχόμενο να ακυρώσει συμβάσεις για την πώληση όπλων στη Σαουδική Αραβία και να περιορίσει τις μελλοντικές μόνο σε «αμυντικά» οπλικά συστήματα, σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters. Εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είπε ότι η Ουάσινγκτον επικεντρώνεται στον τερματισμό του πολέμου στην Υεμένη, αφού διασφαλίσει ότι η Σαουδική Αραβία θα έχει ό,τι χρειάζεται για να υπερασπιστεί το έδαφός της.
Το τέλος του Κασόγκι
Ο 59χρονος Κασόγκι πήγε στις 2 Οκτωβρίου 2018 στο προξενείο της χώρας του στην Κωνσταντινούπολη για να παραλάβει ένα έγγραφο που χρειαζόταν για να παντρευτεί την τουρκάλα αρραβωνιαστικιά του. Μια ομάδα σαουδαράβων αξιωματούχων που συνδέονταν με τον πρίγκιπα διάδοχο τον σκότωσε και τον διαμέλισε μέσα στο προξενείο.
Αρχικά, το Ριάντ έδωσε αντικρουόμενες εκδοχές για την εξαφάνισή του, όμως τελικά παραδέχτηκε ότι σκοτώθηκε σε μια επιχείρηση για τη σύλληψή του που «δεν πήγε καλά». Συνελήφθησαν 21 πρόσωπα, ενώ απολύθηκαν πέντε υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι, όπως ο υπαρχηγός των υπηρεσιών πληροφοριών Άχμαντ Ασίρι και ένας βοηθός του πρίγκιπα διαδόχου, ο Σαούντ αλ Καχτάνι. Τον Ιανουάριο του 2019 έντεκα άνθρωποι δικάστηκαν, κεκλεισμένων των θυρών. Οι πέντε από αυτούς καταδικάστηκαν σε θάνατο, αλλά οι ποινές τους μετατράπηκαν σε 20ετή κάθειρξη, αφού τους συγχώρεσε η οικογένεια του Κασόγκι. Τρεις άλλοι καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης.
Ο Ασίρι δικάστηκε αλλά απαλλάχθηκε «λόγω έλλειψης αποδείξεων» ενώ στον Καχτάνι δεν ασκήθηκε καμία δίωξη.