Την ώρα που ο Γιώργος Πατούλης ανακοίνωνε την υποψηφιότητά του για τον Δήμο της Αθήνας, με αιχμή την ανάπτυξη της πρωτεύουσας μέσω του τουρισμού, λίγα χιλιόμετρα από το κέντρο της πόλης, η υπουργός Τουρισμού Eλενα Κουντουρά έκοβε την κορδέλα των εγκαινίων της 13ης Διεθνούς Έκθεσης HORECA, πλάι στον πρόεδρο της Ένωσης Κεντρώων Βασίλη Λεβέντη και τον πρόεδρο του ΕΒΕΑ Κωνσταντίνο Μίχαλο. Λίγο αργότερα θα συμμετείχε στην 7η Γενική Συνέλευση του ΞΕΕ, χαιρετίζοντας τις εργασίες με μια μακροσκελή ομιλία που άφησε ποικίλες εντυπώσεις και προκάλεσε σχόλια στο ακροατήριο και στους επισήμους.
Η φετινή Γενική Συνέλευση, που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή στο πλαίσιο της έκθεσης, είχε μια ειδοποιό διαφορά από τις προηγούμενες. Ήταν η πρώτη επίσημη εμφάνιση της νέας γενιάς της συνδικαλιστικής ηγεσίας του τουρισμού. Μια «θεσμική πρώτη» προς τον κόσμο του τουρισμού και την πολιτική του ηγεσία.
Οι τρεις νέοι πρόεδροι παρατάχθηκαν σε θέσεις-ρόλους απέναντι στην κυβερνητική πολιτική – κάτι σαν «τρεις σωματοφύλακες».
Πρώτος, ο νέος πρόεδρος του ΞΕΕ Αλέξανδρος Βασιλικός, εμφανίστηκε ήπιος, παρέθεσε με λεπτομέρειες τα ζητήματα που απασχολούν τον κλάδο των ξενοδοχείων και με διακριτές αιχμές και επικρίσεις. Επέλεξε να εμφανιστεί ως «ήρεμη δύναμη», βαδίζοντας στον δρόμο που χάραξε ο απελθών και επίτιμος πλέον πρόεδρος του ΞΕΕ Γιώργος Τσακίρης. Ο τελευταίος καταχειροκροτήθηκε από όλη την αίθουσα, παραδίδοντας τη σκυτάλη μετά από δύο θητείες.
Ακολούθησε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) Γιάννης Ρέτσος. Έχοντας πάρει το «βάπτισμα» από τον περασμένο Μάιο, ήταν πιο θεσμικός στον χαιρετισμό του. Εκπροσωπώντας την «ομπρέλα» όλων των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται τουριστικά, με 25% συνολική συμβολή στο ΑΕΠ, επισήμανε ότι ο ΣΕΤΕ θα αναζητήσει συμμάχους για τον ελληνικό τουρισμό και στην Ευρώπη, διεκδικώντας για τον τομέα αυτό που του αξίζει. Αντιπροσωπεία του Συνδέσμου – είπε – θα έχει σειρά προγραμματισμένων συναντήσεων σε λίγες ημέρες με έξι Επιτρόπους στις Βρυξέλλες: μια κίνηση που έχει εθιμοτυπικό και συμβολικό ταυτοχρόνως χαρακτήρα, καθώς ο τουρισμός γενικότερα αναζητά τη θέση του στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τελευταία ακούγεται πολύ το ότι «χρειάζεται ένας Επίτροπος ειδικά για τον τουρισμό», που αυτή τη στιγμή υπάγεται στο χαρτοφυλάκιο για την Εσωτερική Αγορά, τη Βιομηχανία, την Επιχειρηματικότητα και τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ).
Τον ρόλο του «ελεύθερου σκοπευτή» ανέλαβε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) Γρηγόρης Τάσιος. Έχοντας την δυναμική του outsider που τον βοήθησε να εκλεγεί στην ηγεσία του συνδικαλιστικού οργάνου των ξενοδοχειακών ενώσεων, ήταν εκείνος που «έσπασε» το πρωτόκολλο των «παράλληλων ομιλιών». Με αφορμή την ομιλία της υπουργού και την επισήμανσή της για την ενίσχυση των δεσμών του υπουργείου με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (ΠΟΤ) και τον ΟΟΣΑ, απευθύνθηκε στην ίδια, με «βορειοελλαδίτικη ευθύτητα»: «Δεν λέτε στον ΠΟΤ να μας μειώσει κανέναν φόρο;». Και φάνηκε να εκφράζει το γενικότερο αίσθημα του ξενοδοχειακού ακροατηρίου για τις δυσκολίες κάλυψης του αυξανόμενου κόστους λειτουργίας και των υποχρεώσεων, αποσπώντας αυθόρμητο χειροκρότημα. Συνέχισε όμως απομονώνοντας άλλη μια τοποθέτηση της υπουργού _ για την ανάκαμψη των γειτονικών ανταγωνιστικών προορισμών και τη θετική της επίδραση στη ζήτηση για την Ελλάδα. «Επανέρχονται οι ανταγωνιστές μας και ανεβαίνουν τα δικά μας early bookings από 15% σε 25% και 30%», σχολίασε.
Η αίθουσα, αν και αρκετά μεγάλη, ήταν ασφυκτικά γεμάτη. Περίπου χίλιοι ξενοδόχοι ήταν εκεί. Ακόμη, εκπρόσωποι κομμάτων, επίτιμοι πρόεδροι, ακαδημαϊκοί, αυτοδιοικητικοί. Σε κάποια στιγμή είχε και όρθιους. Κάτι που φανερώνει γενικότερα ότι το momentum στον τομέα δεν έχει να κάνει μόνο με την αύξηση της ζήτησης και των αριθμών, αλλά και με την ανάγκη αναβάθμισης της αντίληψης και διαχείρισής του.
Τα ζητήματα που έθεσε ο νέος πρόεδρος του ΞΕΕ είναι λίγο – πολύ γνωστά. Χρονίζοντα. Η υπερφορολόγηση – με τελευταία προσθήκη τον φόρο διαμονής – ο αθέμιτος ανταγωνισμός από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις των ακινήτων, με αλλοίωση γειτονιών, καθώς και δραστηριοποίηση πλέον εταιριών με «τεράστιους αριθμούς διαμερισμάτων», που «ξεπερνούν τη δυναμικότητα της μέσης ξενοδοχειακής επιχείρησης, τα 42 δωμάτια». Αυτή η επισήμανση ίσως έχει αποδέκτη και μια πρόσφατη απόφαση της υπουργού Τουρισμού για δυνατότητα επαύξησης της δυναμικότητας των ενοικιαζόμενων δωματίων/διαμερισμάτων έως 30 (δωμάτια ή διαμερίσματα), χωρίς όμως να υπόκεινται στις υποχρεώσεις που έχει ένα ξενοδοχείο.
Συνεχίζοντας με τα προβλήματα που χρονίζουν, ο πρόεδρος του ΞΕΕ αναφέρθηκε στις δημόσιες υποδομές που δεν ακολουθούν τον ρυθμό ανάπτυξης του τουριστικού προϊόντος και στη (μη) χρηματοδότηση από το τραπεζικό σύστημα ενώ αναρωτήθηκε πώς μπορούν να γίνουν επενδύσεις χωρίς χωροταξικό σχέδιο.
«Ο τουρισμός είναι της μόδας. Αλλά πρέπει να διαχωρίσουμε την ποιοτική ξενοδοχία από τους σορτάκηδες που είδαν φως και μπήκαν», είπε ο κ. Βασιλικός, για να χειροκροτηθεί, σε μία από τις πιο έντονες στιγμές της ομιλίας του.
Και οι τρεις συνδικαλιστικοί πρόεδροι δεν είναι τυχαίο ότι βγαίνουν μπροστά. Ουσιαστικά εκφράζουν το αίσθημα της βάσης τους που τα τελευταία δύο χρόνια το ζητά ολοένα και πιο επιτακτικά. Από την άλλη πλευρά έχουν αντιληφθεί ότι χρειάζονται ως σύμμαχό τους την κοινωνία. Για να συνδέσουν μαζί της τη μοίρα του τουρισμού και να ενισχύσουν τη διαπραγματευτική τους ισχύ απέναντι στα εισπρακτικά μέτρα που επιβάλλονται στις επιχειρήσεις τους.
Το «άνοιγμα στην κοινωνία» ακούγεται πολύ συχνά τελευταία και αποτελεί έναν από τους στρατηγικούς στόχους του ΞΕΕ, του ΣΕΤΕ και της ΠΟΞ, στο εύρος που αναλογεί σε κάθε φορέα. Η πρόθεση επομένως υπάρχει. Μένει να φανεί αν το αποτέλεσμα θα προκύψει στην πράξη.
Η ομιλία της κυρίας Κουντουρά κινήθηκε σε γνώριμα μονοπάτια, όπως σχολίασαν αργότερα τα πηγαδάκια στο αίθριο του Metropolitan Expo. Η υπουργός χαρακτήρισε το 2018 «κομβική χρονιά», σημείωσε ότι «η ελληνική κυβέρνηση οδηγεί τη χώρα στην ανάπτυξη», ότι ο τουρισμός σημειώνει «διαδοχικά ρεκόρ σε όλα τα μεγέθη την τελευταία τριετία». Στάθηκε επίσης σε κάτι που ο πρόεδρος του ΞΕΕ περιέγραψε νωρίτερα ως λάθος αντίληψη: ότι «ο τουρισμός δεν έχει ανάγκη, πάει μόνος του» και υπογράμμισε ότι «ο τουρισμός δεν πάει μόνος του, αλλά με σχέδιο».
Η κυρία Κουντουρά επισήμανε ακόμη τις συμφωνίες με Tour Operators για τη διασύνδεση νέων προορισμών, την περαιτέρω αύξηση των περσινών 2.000 νέων πτήσεων για το 2018 και τον στόχο η Ελλάδα να γίνει «παγκόσμιος ελκυστικός προορισμός 365 ημερών». Απαρίθμησε 350 τουριστικά επενδυτικά σχέδια για ξενοδοχεία και σύνθετα τουριστικά καταλύματα, ορισμένα από το οποία έχουν αδειοδοτηθεί, άλλα είναι σε διαδικασία και άλλα πραγματοποιούνται και το ενδιαφέρον από ελληνικούς και ξένους ομίλους.
Υπογράμμισε ακόμη η υπουργός τη στρατηγική εξωστρέφειας μέσω του ΠΟΤ, του ΟΟΣΑ και της διμερούς συνεργασίας με τη Ρωσία και το έτος τουρισμού. Αλλά και τη συμμετοχή στο έτος τουρισμού ΕΕ – Κίνας, με στόχο να αυξηθούν έτι περαιτέρω οι 250.000 κινέζοι τουρίστες, από τα δέκα εκατ. που ταξίδεψαν στην Ευρώπη και τα 120 εκατ. που ταξιδεύουν εκτός Κίνας κάθε χρόνο.
Φθάνοντας όμως στο «δύσκολο» σημείο της φορολογίας, επικαλέστηκε τις «αναγκαστικές δημοσιονομικές συνθήκες που επέβαλαν οι πρακτικές του παρελθόντος» οι οποίες «δεν επιτρέπουν ακόμα τη φορολογική ελάφρυνση του τομέα». Για να προσθέσει: «Η δική μου προσπάθεια είναι να φέρω περισσότερους τουρίστες, περισσότερα έσοδα, περισσότερη κερδοφορία». Και για να τονίσει ότι με βάση στοιχεία για τη φιλοξενία και τον επισιτισμό η κερδοφορία των επιχειρήσεων ενισχύθηκε κατά 5% το 2015 και 7% το 2016. «Ελπίζω να είναι μέσα στο επόμενο καλοκαίρι οι εξαγγελίες για την ελάφρυνση του τουρισμού», πρόσθεσε, θέλοντας να αφήσει ένα παράθυρο ελπίδας, αντιλαμβανόμενη το σούσουρο που ερχόταν από το ακροατήριο.
Σχεδόν τρεις ώρες αργότερα η Γενική Συνέλευση ολοκληρώθηκε με δηλώσεις σε κάμερες και φωτογραφικά ενσταντανέ.
Μπορεί να ήταν μια ακόμα καθιερωμένη εκδήλωση. Εξελίχθηκε όμως και σε μια πρώτη δήλωση προθέσεων της νέας συνδικαλιστικής ηγεσίας.
Μια καινούρια παρτίδα αρχίζει.