Το «πέταγμα της πεταλούδας» στην Καλιφόρνια, που δεν είναι άλλο από τη χρεοκοπία της Silicon Valley Bank, μπορεί να επηρέασε το Λονδίνο και τη Σιγκαπούρη, αλλά αυτή τη φορά έχει κάτι το διαφορετικό: δεν αφορά το παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα, αλλά τον κόσμο των startups, του fintech και των κρυπτονομισμάτων αλλά και των τραπεζών που χτίστηκαν για να εξυπηρετήσουν αυτή τη νέα οικονομική πραγματικότητα που τις περισσότερες φορές στηρίζεται στην «υπόσχεση μελλοντικών κερδών».
Ολα αυτά δεν ήρθαν, αλλά πολλοί καταθέτες στις ΗΠΑ, στο Λονδίνο και εκατομμύρια μέτοχοι που βλέπουν τις αξίες των τραπεζικών μετοχών να πέφτουν, αν δεν πανικοβάλλονται, ανησυχούν πολλές φορές –οι μνήμες της κατάρρευσης της Lehman Brothers το 2008 και η παγκόσμια κρίση που αυτή προκάλεσε, δεν είναι και τόσο μακρινές.
Οπως εξηγούν ωστόσο, μιλώντας στο Protagon, κορυφαίες πηγές της Τραπέζης της Ελλάδος και ξένων τραπεζών «αυτό που βιώνουμε είναι η κρίση των startups κι όχι μια νέα κρίση του τραπεζικού συστήματος».
«Η παρούσα κρίση δεν έχει καμμία σχέση με την κρίση που πυροδότησε η χρεοκοπία της Lehman Brothers γιατί απλούστατα οι τράπεζες που βρίσκονται στη δίνη είναι λίγες, περιορισμένου μεγέθους και χρηματοδοτούσαν σχεδόν αποκλειστικά νεοφυείς επιχειρήσεις ή εταιρίες στους κλάδους της τεχνολογίας που υποσχόταν ταχεία ανάπτυξη και στηριζόταν σε μελλοντικά έσοδα. Πρόκειται στην ουσία για εξειδικευμένες τράπεζες, κάτι το οποίο δεν υπάρχει στην Ελλάδα», σημειώνουν οι ίδιες πηγές.
Σε κάθε περίπτωση, η Silicon Valley Bank είναι η πρώτη του κύκλου των χρεοκοπιών αυτής της κατηγορίας. Οπως έχει γραφεί, σχεδόν οι μισές από όλες τις νεοφυείς επιχειρήσεις στις ΗΠΑ διατηρούσαν μετρητά στη Silicon Valley Bank, η οποία οδηγήθηκε στη χρεοκοπία σε λιγότερο από δύο 24ωρα, καθώς δεν μπορούσε να ικανοποιήσει τους καταθέτες που ζητούσαν τα χρήματα τους όταν «μυρίστηκαν» ότι το ενεργητικό της έχασε την αξία του και έπεσε κάτω από τα 200 δισ. δολάρια που ήταν το ύψος των καταθέσεων της.
Οπως εξηγούν οι ίδιες πηγές, η τράπεζα βρέθηκε στο φάσμα της χρεοκοπίας από ένα συνδυασμό παραγόντων:
1. Μέχρι σήμερα οι αποτιμήσεις των startups στηριζόταν αποκλειστικά και μόνο σε υποσχόμενα μελλοντικά έσοδα. Οι εξελίξεις όμως στην παγκόσμιθα οικονομία προσγείωσε τις προσδοκίες. Η τραπεζική αγορά γνώριζε ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια «φούσκα» αποτιμήσεων και ήταν θέμα χρόνου να σκάσει.
2. Ο κύκλος ανόδου των επιτοκίων προκάλεσε κόστος στις χρηματοδοτούμενες επιχειρήσεις, οι οποίες ταυτόχρονα – όπως αποδεικνύεται – είχαν μεγάλες απώλειες από το παιχνίδι τους στη συγγενική αγορά των κρυπτονομισμάτων.
Χαρακτηριστικό των δεσμών αυτών είναι το γεγονός ότι της κατάρρευσης της SVB ακολούθησε η πτώτη του Silvergate Exchange Network (SEN) και το Signature’s Signet που ήταν οι πλατφόρμες πληρωμών σε πραγματικό χρόνο που οι πελάτες των cryptos χρησιμοποιούσαν σταθερά. Και οι δύο επέτρεπαν στους εμπορικούς πελάτες να πραγματοποιούν πληρωμές 24 ώρες την ημέρα, επτά ημέρες την εβδομάδα, μέσω των αντίστοιχων υπηρεσιών άμεσου διακανονισμού.
3. Οι ίδιες οι τράπεζες που εξειδικεύονταν στον χώρο και βρέθηκαν σε “απώλεια στήριξης” είχαν κύρια επιλογή να τοποθετούν κεφάλαια στην αγορά των ομολόγων. Αλλά κι εκεί οι αποτιμήσεις υποχωρούν όσο αυξάνεται το κόστος του χρήματος, με αποτέλεσμα να έχουν απώλειες.
Εγγυημένες οι καταθέσεις από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση
Πλέον όλοι γνωρίζουν ότι κυρίως στις ΗΠΑ κι άλλες μικρές τράπεζες που έχουν εκτεθεί στη στήριξη εταιριών startups θα αντιμετωπίσουν προβλήματα. Γι΄αυτό ακριβώς τον λόγο η προσπάθεια είναι να αποτραπεί η διάχυση της κρίσης στις αγορές, και να αποτραπεί ο «πανικός» που εκδηλώνεται σε τέτοιες περιπτώσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται η απόφαση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης να εγγυηθεί όλες τις καταθέσεις για τους πελάτες των SVB και Signature. Αυτό τόνωσε την εμπιστοσύνη των μετόχων και των καταθετών καθώς πλέον προσδοκούν ότι θα πάρουν όλα τους τα χρήμτα.
Mετά τη Lehman Brothers, αναπτύχθηκε το σύστημα εγγύησης των καταθέσεων και το εγγυημένο ποσό ανερχόταν στα 250.000 δολάρια. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση το όριο των εγγυημένων καταθέσεων βρίσκεται στα 100.000 αυρώ ανά καταθέτη και λογαριασμό.