Δεκαεπτά ημέρες πριν από τις εκλογές στην Τουρκία και εν μέσω κλιμακούμενης έντασης με την Ελλάδα –με μόνιμο καμβά την υπόθεση των Οκτώ– ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου έριξε μια «βόμβα» ανακοινώνοντας το απόγευμα της Πέμπτης ότι παγώνει τη συμφωνία της Αγκυρας με την Ελλάδα για το Προσφυγικό. Αυτό μετέδωσε το Reuters επικαλούμενο δηλώσεις του Τσαβούσογλου στη Hurriet.
Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου o επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας συνέδεσε άμεσα τη συμφωνία με την Ελλάδα για την επαναπροώθηση προσφύγων και μεταναστών με την υπόθεση των οκτώ τούρκων στρατιωτικών που έχουν ζητήσει άσυλο στη χώρα μας μετά το πραξικόπημα του Ιουλίου 2016 και πρόσφατα αφέθηκαν ελεύθεροι μετά την παρέλευση του 18μήνου.
Ηταν απλώς μια κίνηση εντυπωσιασμού «που παγώνει μια ήδη παγωμένη συμφωνία» σχολίασαν από το Μαξίμου, υποβαθμίζοντας τις αρχικές ανησυχίες που προκάλεσε η δήλωση Τσαβούσογλου. Ομως κανείς δεν ξέρει ποιο θα είναι το επόμενο βήμα της Αγκυρας απέναντι στην Ελλάδα από τη στιγμή που έγινε το πρώτο ως απάντηση στο ζήτημα των Οκτώ.
Αναλυτές προβληματίζονται από το γεγονός ότι η Τουρκία έχει αρχίσει να ακολουθεί μια λογική «αντιποίνων».
«Σταματάμε τη συμφωνία περί επανεισδοχής προσφύγων με την Ελλάδα. Πώς θέλετε να αντιδράσουμε όταν η Ελλάδα αφήνει ελεύθερα μέλη της οργάνωσης του Φετουλάχ Γκιουλεν (FETO);» είπε ο Τσαβούσογλου, εκ των στενότερων συνεργατών του Ταγίπ Ερντογάν.
Η ξαφνική διακοπή της συμφωνίας γίνεται σε αντίποινα για τους Οκτώ τόνισε και η Hurriyet που, φυσικά, έκανε πρώτο θέμα τις δηλώσεις με τίτλο: «Τελευταία εξέλιξη… Κρίσιμο βήμα από την Τουρκία. Σταματάμε την συμφωνία με την Ελλάδα».
Επιστρατεύοντας μια ελλειπτική λογική, ο Τσαβούσογλου είπε ότι δεν διακόπτει τη συμφωνία που επετεύχθη μεταξύ Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ενωσης την άνοιξη του 2016 για την αντιμετώπιση των προσφυγικών ροών, αλλά το διμερές πρωτόκολλο μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας! «Υπάρχει μια συμφωνία για το μεταναστευτικό με την Ευρωπαϊκή Ένωση και έχουμε και μία διμερή συμφωνία επανεισδοχής με την Ελλάδα. Εχουμε σταματήσει τη συμφωνία επανεισδοχής και θα συνεχίσουμε τη δουλειά μας απέναντι στην Ελλάδα», ανέφερε ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών.
Για να έχουμε μια τάξη μεγέθους, τι μπορεί σημαίνει μια γενικότερη διακοπή του προγράμματος επανεισδοχής των προσφύγων και των μεταναστών, αρκεί μια δήλωση του πρώην υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής Γιάννη Μουζάλα από το όχι και τόσο μακρινό παρελθόν: «Θα είναι τραγωδία εάν καταρρεύσει η συμφωνία Τουρκίας – ΕΕ για τους πρόσφυγες», είπε πει.
Η αλήθεια είναι ότι το διμερές πρωτόκολλο Ελλάδας-Τουρκίας δεν είχε αποφέρει παρά μόλις πέντε επιστροφές προσφύγων στη γείτονο το 2017, καθώς είχε παγώσει αθόρυβα ακριβώς ως αντίποινα για την απροθυμία της ελληνικής Δικαιοσύνης να εγκρίνει την έκδοση των οκτώ τούρκων στρατιωτικών. Αντιθέτως στο πλαίσιο της συμφωνίας Αγκυρας – ΕΕ έχουν επιστρέψει στην Τουρκία εκατοντάδες παράτυποι μετανάστες.
Συμπτωματικά ή όχι το μεσημέρι της Πέμπτης, η Αγκυρα διέταξε να βρίσκονται ανά πάσα στιγμή σε επιφυλακή μία φρεγάτα, δύο πυραυλάκατοι και ομάδα κομάντος της μονάδας υποβρύχιων καταστροφών στο Αιγαίο.
Σε μια πρώτη αντίδραση, διπλωματικές πηγές χαρακτήρισαν «ατυχή» τη δήλωση Τσαβούσογλου. «Αυτό που προαναγγέλλει ο κ. Τσαβούσογλου το έχει ήδη πράξει από το 2017», ανέφεραν οι οι ίδιες πηγές στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, μαρτυρώντας έτσι μια παγιωμένη δύσκολη κατάσταση για την Ελλάδα. «Σε κάθε περίπτωση η λειτουργία του κράτους δικαίου δεν μπορεί να είναι άλλοθι για να παραβιάζουν ορισμένοι το διεθνές δίκαιο», συμπλήρωσαν από το υπουργείο Εξωτερικών.
ΝΔ: Η Ελλάδα ούτε απειλείται, ούτε εκβιάζεται
Αμεση ήταν η αντίδραση της Νέας Δημοκρατίας που σε ανακοίνωσή της ανέφερε:
«Η Τουρκία ακυρώνει μονομερώς μια διμερή συμφωνία μεταξύ κυβερνήσεων, επικαλούμενη την απόφαση της ανεξάρτητης Δικαιοσύνης μιας ευρωπαϊκής δημοκρατικής χώρας.Η στάση της αυτή είναι απαράδεκτη και υπονομεύει τις σχέσεις καλής γειτονίας μεταξύ των δύο χωρών και τη σταθερότητα στην περιοχή. Η Ελλάδα ούτε απειλείται, ούτε εκβιάζεται.Καλούμε την κυβέρνηση να αναλάβει άμεσα πρωτοβουλίες σε διμερές, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, προκειμένου η Τουρκία να τεθεί προ των ευθυνών της».
Από την πλευρά του το ΠΑΣΟΚ ανέφερε: «Oι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας περί διακοπής της συμφωνίας με την Ελλάδα για την επανεισδοχή προσφύγων και μεταναστών, λόγω των αποφάσεων της ελληνικής δικαιοσύνης για τους “8” Τούρκους αξιωματικούς, είναι εντελώς απαράδεκτες και στερούνται λογικής. Πρόκειται για ανεπίτρεπτο εκβιασμό. Είναι εντελώς διαφορετικό θέμα και δεν μπορεί να συνδέεται η απόφαση της ελληνικής Δικαιοσύνης με μια συμφωνία που αναφέρεται σε ένα θέμα που αφορά συνολικά την Ε.Ε, η οποία οφείλει να παρέμβει άμεσα και αποφασιστικά».