Στον εθνικό και ιστορικό αγώνα που δίνει η Ελλάδα για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο, βρήκαμε έναν ανέλπιστο σύμμαχο: την Τουρκία.
Κατά την 24η Σύνοδο της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO για την Επιστροφή των Πολιτιστικών Αγαθών στις Χώρες Προέλευσης (ICPRCP), που ολοκλήρωσε τις εργασίες της προ ημερών, η εκπρόσωπος της Αγκυρας ακύρωσε το βασικό επιχείρημα των Βρετανών, ότι τάχα οι αρχαιότητες που έκλεψε ο λόρδος Ελγιν στις αρχές του 19ου αιώνα από την Ακρόπολη είχαν αποκτηθεί νόμιμα, με σχετικό φιρμάνι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Στο πλαίσιο της Συνόδου συζητήθηκε για ακόμη μία φορά το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα και μάλιστα υιοθετήθηκε σύσταση υπέρ του ελληνικού αιτήματος, στο οποίο μεταξύ άλλων καλούνται για μία ακόμη φορά οι δύο πλευρές να εντατικοποιήσουν τις προσπάθειές τους για την επίλυση της διαφοράς.
Η πιο ενδιαφέρουσα εξέλιξη όμως ήρθε με τη δήλωση της Ζεϊνέπ Μποζ, προϊσταμένης του Τμήματος Καταπολέμησης της Λαθρεμπορίας του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας, η οποία σημείωσε πως δεν γνωρίζει την ύπαρξη οθωμανικού εγγράφου που να νομιμοποιεί τις πράξεις του Ελγιν όσον αφορά τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
«Θέλουμε ολόψυχα να ευχαριστήσουμε την ελληνική αντιπροσωπεία για την προβολή των επιχειρημάτων τους με πραγματικά και συγκεκριμένα στοιχεία, όπως στην υπόθεση (των Γλυπτών) για περισσότερα από 40 χρόνια τώρα», είπε η Ζεϊνέπ Μποζ, για να συνεχίσει:
«Και ως επικεφαλής της μονάδας καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης πολιτιστικής κληρονομιάς στην Τουρκία δεν έχουμε υπόψη μας κανένα έγγραφο που να νομιμοποιεί αυτή την αγορά που έγινε από το αποικιοκρατικό Ηνωμένο Βασίλειο εκείνη την εποχή. Επομένως δεν νομίζω ότι υπάρχει χώρος για να συζητήσουμε τη νομιμότητά της, ακόμη και σύμφωνα με τη νομοθεσία της εποχής, και ανυπομονώ ολόψυχα να γιορτάσουμε την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, καθώς πιστεύουμε ότι θα σηματοδοτήσει την αλλαγή συμπεριφοράς προς την προστασία της πολιτιστικής ιδιοκτησίας και αποτελεί το ισχυρότερο μήνυμα που δίνεται παγκοσμίως. Γι’ αυτό, μείνετε δυνατοί», είπε η αξιωματούχος του τουρκικού υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού.
Οπως σημειώνουν αναλυτές, η θέση αυτή της Αγκυρας είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς προέρχεται από τη χώρα-διάδοχο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι Αρχές της οποίας, βάσει του βρετανικού αφηγήματος, παραχώρησαν στον λόρδο Ελγιν το φιρμάνι που τους έδινε το δικαίωμα να αφαιρέσουν και να μεταφέρουν στο Λονδίνο τις ελληνικές αρχαιότητες.
Η δήλωση της Τουρκίας ότι δεν υπάρχει τέτοιο έγγραφο έρχεται να προστεθεί σε ένα άλλο γεγονός: ότι παρά τους ισχυρισμούς του Βρετανικού Μουσείου περί ύπαρξής του, τέτοιο φιρμάνι δεν έχει εμφανιστεί ποτέ από την πλευρά τους…
Τι απαντά το Βρετανικό Μουσείο
Όπως μετέδωσε η ΕΡΤ, για πρώτη φορά το Βρετανικό Μουσείο δηλώνει ότι ασπάζεται την πρόθεση που έχει εκφράσει ο πρόεδρος Τζορτζ Όσμπορν για μία «Σύμπραξη του Παρθενώνα».
Η επίσημη δήλωση προς την ανταποκρίτρια του ΕΡΤNews στο Λονδίνο, Ευδοξία Λυμπέρη έχει ως εξής:
«Το Βρετανικό Μουσείο αναγνωρίζει την έντονη επιθυμία της Ελλάδας να επιστραφούν τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Λονδίνο στην Αθήνα. Πρόκειται για ένα ζήτημα με πολύ μακρά ιστορία και κατανοούμε και σεβόμαστε τα έντονα συναισθήματα που προκαλεί αυτή η συζήτηση.
Είμαστε πρόθυμοι να αναπτύξουμε μια νέα σχέση με την Ελλάδα – μια «εταιρική σχέση Παρθενώνα» – και να διερευνήσουμε τη δυνατότητα καινοτόμων τρόπων συνεργασίας (με τους Έλληνες φίλους μας,) με την ελπίδα ότι η κατανόηση των Γλυπτών του Παρθενώνα θα εμβαθύνει και θα συνεχίσει να εμπνέει τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Το Βρετανικό Μουσείο φροντίζει τα γλυπτά του Παρθενώνα για πάνω από δύο αιώνες και η βαθιά μας επένδυση στα γλυπτά είναι κάτι που έχουμε κοινό με τους Έλληνες εταίρους μας. Ελπίζουμε ότι μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη νέα σχέση και τις ρεαλιστικές λύσεις που επιδιώκουμε».
Μενδώνη: Η Ελλάδα πάντα ανοιχτή στον διάλογο
Σε μια πρώτη αντίδραση από την κυβέρνηση και το υπουργείο Πολιτισμού, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης που πραγματοποιεί η στη Ρόδο, για τα εγκαίνια της Περβόλας, κήποι του Παλατιού του Μεγάλου Μαγίστρου, η Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Την Παρασκευή το βράδυ ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της ειδικής διακυβερνητικής επιτροπής της Unesco, που αφορά στη συζήτηση γύρω από την επιστροφή παρανόμως εξαχθέντων πολιτιστικών αγαθών στις χώρες προέλευσής τους.
»Όπως είναι γνωστό τα τελευταία 40 χρόνια ένα από τα πάγια θέματα στην ημερήσια διάταξη αφορά στα Γλυπτά του Παρθενώνα. Και αυτή τη φορά, η επιτροπή κατέληξε σε μία σύσταση όπου καλεί τις δύο πλευρές, τη βρετανική και την ελληνική, να επιλύσουν το θέμα αυτό το οποίο χρονίζει αρκετές δεκαετίες. Η Ελλάδα είναι, πάντα, ανοικτή στον διάλογο. Έχει προσπαθήσει και θα συνεχίζει να προσπαθεί, προκειμένου ο μεγάλος εθνικός στόχος, που είναι η ικανοποίηση του εθνικού αιτήματος της επανένωσης των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα, στο Μουσείο της Ακρόπολης, να γίνει πραγματικότητα.
»Ενα από τα ενδιαφέροντα σημεία της συνόδου ήταν η συζήτηση η οποία έγινε, γύρω από το περίφημο -μέσα σε εισαγωγικά- “φιρμάνι” του Έλγιν. Το τοποθετώ εντός εισαγωγικών γιατί αυτό είναι ένα επιχείρημα της βρετανικής πλευράς το οποίο όμως έχει αποδειχθεί ότι δεν είναι γνήσιο. Δεν υπήρξε ποτέ φιρμάνι οθωμανικό το οποίο έδωσε στον Έλγιν τη δυνατότητα να φερθεί με τη βαρβαρότητα που φέρθηκε στα Γλυπτά του Παρθενώνα. Στη σύνοδο η εκπρόσωπος της Τουρκίας επιβεβαίωσε αυτό το οποίο υποστηρίζει εδώ και χρόνια η ελληνική πλευρά. Ότι δεν υπήρχε φιρμάνι».