Στις 4 Νοεμβρίου, ένας χρήστης του TikTok δημοσίευσε ένα βίντεο που τρέλανε τους θαυμαστές της Τέιλορ Σουίφτ. Εδειχνε το άλμπουμ της ποπ σταρ «Midnights» σε έκδοση βινυλίου να γυρίζει στο πλατό του πικάπ σε λάθος στροφές.
Ηταν όμως όντως λάθος; Ο φαν της τραγουδίστριας πίσω από το βίντεο ήταν πεπεισμένος πως όταν παιζόταν έτσι, ο δίσκος αποκάλυπτε ένα «μυστικό» φωνητικό, γράφει ο Εντ Πάουερ στην Telegraph. «Μπορείτε να ακούσετε την Τέιλορ να τραγουδά στην αρχή του “Midnight Rain”», έλεγε η λεζάντα. Ηταν σαν να είχε ξεκλειδωθεί ο εσωτερικός θάλαμος του τάφου του Τουταγχαμών.
Το ερώτημα σε τι στροφές πρέπει να παίζονται τα «Midnights» απασχολεί ένα σημαντικό κομμάτι της τεράστιας βάσης θαυμαστών της Σουίφτ· είναι παιδιά της γενιάς Ζ, που έχουν μεγαλώσει με streaming, αλλά τώρα, χάρη στη Σουίφτ, ανακαλύπτουν για πρώτη φορά τα παλιά θαύματα του βινυλίου.
«Γιατί κάθε κομμάτι το τραγουδάει ένας άντρας;!» σχολίασε στα social media μια απογοητευμένη Swiftie (σα να λέμε Σουιφτίτσα αντί για Ρουβίτσα…). Αποδείχτηκε, ωστόσο, ότι έπαιζαν το άλμπουμ «Red» της Σουίφτ, του 2012, στις 33 1/3 στροφές αντί για τις 45 στροφές, όπως έπρεπε. Ηταν τέτοια η σύγχυση, που μια ιστοσελίδα στις ΗΠΑ ένιωσε την υποχρέωση να κυκλοφορήσει έναν οδηγό «πώς το κάνετε» για τους αδαείς του βινυλίου.
@kellyrgold #taylorswift #vinyl #midnightrain #midnights ♬ original sound – Kelly
Και υπάρχουν πάρα πολλά εκεί έξω, αν κρίνουμε από τις πωλήσεις του «Midnights», γράφει ο Εντ Πάουερ στην Telegraph. Το δέκατο άλμπουμ της Σουίφτ είναι ο δίσκος βινυλίου με τις μεγαλύτερες πωλήσεις του 21ου αιώνα στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς μέχρι στιγμής έχουν πωληθεί 80.000 αντίτυπα. Μάλιστα, οι πωλήσεις βινυλίων επισκίασαν εκείνες των CD –τον κάποτε… σωτήρα της μουσικής βιομηχανίας– για πρώτη φορά από το 1987 και εκτοξεύθηκαν στο υψηλό 32 ετών των 5,5 εκατομμυρίων.
Το εφέ του «Midnights» είναι μέρος μιας ευρύτερης τάσης της γενιάς Ζ και των millennials που «μεταναστεύουν» σε μια μορφή φετίχ που συνιστά το απόλυτο αναμνηστικό για τους σκληροπυρηνικούς φαν ή «stans», στη γλώσσα του Διαδικτύου. (Να σημειωθεί ότι το «Harry’s House» του Χάρι Στάιλς σημείωσε επίσης εντυπωσιακές πωλήσεις βινυλίων το 2022)
Αλλά πέρα από αυτό, είναι μια απόδειξη της μοναδικής επιρροής που ασκεί σε αυτή τη γενιά η Τέιλορ Σουίφτ, η οποία φαίνεται να είναι σε θέση να ξαναζωντανέψει από μόνη της τη μουσική βιομηχανία. Η Σουίφτ βρίσκεται ένα βήμα μπροστά εδώ και χρόνια, γράφει η Telegraph. Αναγνώρισε τον διαφαινόμενο αντίκτυπο του streaming όταν μποϊκόταρε το Spotify από το 2014 έως το 2017, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για το ποσοστό δικαιωμάτων και το μοντέλο «fremium». «Τα πολύτιμα πράγματα πρέπει να πληρώνονται», δήλωσε. «Κατά τη γνώμη μου, η μουσική δεν πρέπει να είναι δωρεάν». Είναι ένα επιχείρημα που άλλοι καλλιτέχνες θα υιοθετούσαν χρόνια αργότερα.
Μόλις πριν από μερικούς μήνες, εξάλλου, η Τέιλορ Σουίφτ επέκρινε τη χαοτική πώληση εισιτηρίων για την αμερικανική περιοδεία της το 2023. Ακολούθησε μεγάλη συζήτηση για το μονοπώλιο του Ticketmaster/Live Nation και στις ΗΠΑ μια ομάδα θαυμαστών της ανακοίνωσε ομαδική αγωγή κατά της Ticketmaster. Και τα βήματά της ακολουθούν και άλλοι.
Πιο πρόσφατα, έχει στρέψει την προσοχή της στον δίσκο βινυλίου, ο οποίος εδώ και δεκαετίες θεωρούνταν κτήμα των μεσήλικων «musos» (φαν της ποπ). Αλλά η Σουίφτ παρατήρησε ότι το βινύλιο έχει γίνει ένα lifestyle αξεσουάρ για το νεότερο κοινό. Αυτό συνδέεται με την έκρηξη της ζήτησης για βινύλια περιορισμένης έκδοσης, που συνήθως παρουσιάζονται με εντυπωσιακά χρώματα. Η Σουίφτ, όμως, ήταν μπροστά και από αυτή την τάση, με τρόπο που υπογραμμίζει την ικανότητά της να μετατρέπει τις προκλητικές περιστάσεις σε θρίαμβο.
Φυσικά, δεν επανέφερε το βινύλιο από μόνη της. Η αναβίωσή του ήταν σε εξέλιξη, με διάφορες μορφές, ήδη από τη δεκαετία του 1990. Ωστόσο, η τάση επιταχύνθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, η οποία συνέπεσε με την κυκλοφορία των LP της Σουίφτ «Folklore» και «Evermore» και την επανηχογράφηση των «Taylor Versions» της πρώιμης παραγωγής της.
«Γενικά, οι άνθρωποι που έμειναν κλεισμένοι στο σπίτι έχοντας χρήματα για να ξοδέψουν κατά τη διάρκεια της πανδημίας, φαίνεται ότι έχουν πυροδοτήσει ένα κύμα ενδιαφέροντος για το βινύλιο», είπε πέρυσι στους LA Times ο Τζέισον ΜακΓκουάιρ, γενικός διευθυντής της ανεξάρτητης εταιρείας της Καλιφόρνιας, Stones Throw.
Μέχρι πρόσφατα, αυτή η τάση περιοριζόταν σε μεγάλο βαθμό στους ηλικιωμένους λάτρεις της μουσικής και στην indie μουσική σκηνή. Η Σουίφτ έριξε το βινύλιο κατευθείαν στο mainstream με αλεξίπτωτο, γράφει ο Εντ Πάουερ στην Telegraph.
«Είναι μια στιγμή-ορόσημο για ολόκληρη τη μουσική βιομηχανία», δήλωσε ο Κιμ Μπέιλι, διευθύνων σύμβουλος της Entertainment Retailers Association, για την είδηση ότι οι πωλήσεις βινυλίων ξεπέρασαν τα CD στο Ηνωμένο Βασίλειο για πρώτη φορά μετά από μια γενιά: «Αφότου κυκλοφόρησε το CD και σχεδόν εξάλειψε τη βιομηχανία του βινυλίου, λίγοι από εμάς πίστευαν ότι ήταν δυνατή μια αναγέννηση», προσέθεσε.
Αλλά υπήρξαν και επικρίσεις για τη Σουίφτ. Ακτιβιστές για το περιβάλλον αναρωτήθηκαν αν είναι υπεύθυνη στάση να ενθαρρύνονται οι φαν να αγοράζουν τέσσερις εκδόσεις βινυλίου του ίδιου δίσκου. Το βινύλιο, εν τέλει, είναι κατασκευασμένο από μη ανακυκλώσιμο πλαστικό και κάθε εγγραφή παράγει εκπομπές ισοδύναμες με την οδήγηση ενός αυτοκινήτου για 3,2 χλμ.
Το αντεπιχείρημα είναι ότι το streaming έχει επίσης περιβαλλοντικό κόστος. Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο Keele του Στάφορντσαϊρ υπολόγισαν ότι η ροή ενός άλμπουμ επί 17 ώρες παράγει την ίδια ποσότητα άνθρακα με την εγγραφή ενός δίσκου βινυλίου. Ετσι, αν ακούτε το «Midnights» για λιγότερες από 17 ώρες, το streaming είναι η πιο υπεύθυνη οικολογικά επιλογή. Αν όχι, το βινύλιο είναι καλύτερος τρόπος.
Ενα άλλο επιχείρημα είναι ότι καλλιτέχνες όπως η Σουίφτ και η Αντέλ σπρώχνουν ανεξάρτητους μουσικούς στο τέλος της ουράς για την παραγωγή βινυλίου. Η μουσική βιομηχανία δεν μπορεί να δημιουργήσει πάρα πολλούς φυσικούς δίσκους, και με τη Σουίφτ να παράγει όλες αυτές τις περιορισμένες εκδόσεις των άλμπουμ της, οι indie τραγουδιστές είναι αναγκασμένοι να αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις. Για παράδειγμα, οι θαυμαστές της King Princess από τη Νέα Υόρκη έπρεπε να περιμένουν μέχρι τον Δεκέμβριο για την έκδοση σε βινύλιο του άλμπουμ της «Hold On Baby», που κυκλοφόρησε σε streaming τον Ιούλιο.
Αλλοι επισημάνουν, ωστόσο, ότι η δύναμη του βινυλίου της Σουίφτ κρατάει πολλά ανεξάρτητα δισκοπωλεία σε λειτουργία και ότι το «Folklore» και το «Evermore» τους απέφεραν μεγάλα κέρδη στις πιο σκοτεινές ημέρες της πανδημίας. Οι έμποροι δίσκων το παραδέχθηκαν, μάλιστα, τιμώντας την τραγουδίστρια τον περασμένο Ιανουάριο με τον τίτλο της πρέσβειρας της Record Store Day 2022, ο οποίος επινοήθηκε ειδικά για εκείνη. Να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας η Τέιλορ Σουίφτ δώρισε αθόρυβα χρήματα σε δισκοπωλεία ώστε να μπορέσουν να συνεχίσουν τη λειτουργία τους.
Το αν το φαινόμενο Σουίφτ θα έχει μακροπρόθεσμο όφελος για τον κλάδο, μόνο ο χρόνος θα το δείξει. Αλλά το βέβαιο είναι ότι η έκρηξη βινυλίου που βασίζεται στους φανατικούς θαυμαστές απέχει πολύ από το να σβήσει.