Σουηδία. Η χώρα όπου κάθε γειτονιά έχει ειδικούς κάδους ανακύκλωσης. Οπου κάθε νοικοκυριό ξεχωρίζει τα απορρίμματά του, δηλαδή τις εφημερίδες από το πλαστικό, το μέταλλο, το γυαλί, τα ηλεκτρικά σκεύη, τους γλόμπους τις μπαταρίες και τα αποφάγια. Αυτά επαναχρησιμοποιούνται, ανακυκλώνονται ή κομποστοποιούνται. Βασικά, κατά κύριο λόγο, μετατρέπονται σε ενέργεια. Τα ίδια τα σκουπίδια τελικά θερμαίνουν τη χώρα! Μάλιστα καθώς ολοένα και μειώνονται τα απόβλητα των Σουηδών και ολοένα και διογκώνεται αυτό το -ιδιαίτερα χρήσιμο σε μία χώρα του κρύου Βορρά- σύστημα αποτέφρωσης αποβλήτων για την παραγωγή ενέργειας, η Σουηδία εισάγει σκουπίδια!
Ο μέσος κάτοικος της Σουηδίας παράγει την ίδια ποσότητα απορριμμάτων με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, περίπου 461 κιλά τον χρόνο. Αλλά λιγότερο από το 1% της συνολικής ποσότητας απορριμάτων των σουηδικών νοικοκυριών κατέληξαν σε χωματερές το 2016. Το ίδιο συνέβη και το 2015 και κάθε χρονιά από το 2011 μέχρι σήμερα. Η μισή ποσότητα των σκουπιδιών ανακυκλώνεται, η άλλη μισή καίγεται και μετατρέπεται σε ενέργεια.
Ουσιαστικά η δουλειά γίνεται σε 32 σταθμούς της χώρας, όπου τα απόβλητα αποτεφρώνονται για την παραγωγή ατμού, ο οποίος με τη σειρά του χρησιμοποιείται σε γεννήτριες στροβίλων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Παρότι οι σταθμοί αυτοί ανήκουν σε ιδιωτικές εταιρίες, προμηθεύουν περίπου ένα εκατομμύριο σπίτια στη Σουηδία με θέρμανση και πάνω από 260.000 με ηλεκτρισμό.
Πολλοί κατηγορούν τη χώρα ότι «κλέβει» και ότι δεν κάνει πραγματική ανακύκλωση. Καταγγέλλουν ότι δεν εξαντλεί τις δυνατότητες επαναχρησιμοποίησης υλικών –οι ίνες ξύλου μπορούν επαναχρησιμοποιηθούν μέχρι και έξι φορές!- προτού καταλήξουν να μετατρέπονται σε ατμό.
Κι όμως η χώρα θέτει ως προτεραιότητα την ανακύκλωση στα ίδια τα σπίτια των κατοίκων. Στόχος είναι να μην φτάνουν καν τα απορρίμματα στις μονάδες ανακύκλωσης, αλλά να μάθει καθένας να επιδιορθώνει, να μοιράζεται και να επαναχρησιμοποιεί τα απόβλητά του. Σύμφωνα με τους υπεύθυνους, η εισαγωγή αποβλήτων από την Ευρώπη είναι μία προσωρινή κατάσταση.
«Επειδή υπάρχει αυστηρός κανονισμός που απαγορεύει μεγάλες ποσότητες στις χωματερές των ευρωπαϊκών χωρών, αντί να πληρώνουν πρόστιμα, οι χώρες τα στέλνουν σε εμάς», δήλωσε στη βρετανική Independent, η Ανα Καρίν Γκρίπογουλ, διευθύντρια επικοινωνίας της σουηδικής ομοσπονδίας ανακύκλωσης. Η Σουηδία εισάγει εκατοντάδες χιλιάδες τόνους απορριμμάτων από τη γειτονική Νορβηγία, τη Βρετανία, την Ιρλανδία, ακόμη και την Ιταλία ώστε να εξασφαλιστεί η βιωσιμότητα του επαναστατικού αυτού συστήματος. «Αλλά θα έπρεπε και οι υπόλοιπες χώρες να χτίσουν τους δικούς τους σταθμούς, να μειώσουν τα απορρίμματά τους, όπως κάνουμε εμείς εδώ», επεσήμανε η Γκρίπγουολ.
Βέβαια για να φτάσει στο σημείο μία χώρα να αξιοποιεί τα σκουπίδια της για να θερμαίνει τα νοικοκυριά της, χρειάζονται οι κατάλληλες υποδομές. Μάλλον και η νοοτροπία. Μιλάμε για τους Σουηδούς. Το 1975 το 38% των απορριμάτων της χώρας ανακυκλωνόταν. Η Σουηδία ήταν η πρώτη χώρα που επέβαλε βαριά φορολογία στη χρήση ορυκτών καυσίμων, το μακρινό 1991. Σήμερα, 25 χρόνια μετά, η μισή ηλεκτρική ενέργεια της χώρας προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές. Και εμείς; Ακόμη συζητάμε για ένα νομοσχέδιο που προβλέπει τη διαχείριση αποβλήτων από κάθε δήμο ξεχωριστά και που θα ορίζει την επιβολή προστίμων ή ποινών σε εταιρείες ανακύκλωσης που έχουν προβλήματα με το νόμο και εμπλέκονται σε υποθέσεις παράνομης διακίνησης αποβλήτων…