Μεγάλη ταραχή έφερε στη ρωσική ιντελιγκέντσια η υποχώρηση των ρωσικών στρτατευμάτων από την επαρχία της Χερσώνας και η εγκατάλειψη της εκκενωμένης πόλης στις διαθέσεις των ουκρανικών δυνάμεων. Αρκετοί ήταν οι ρώσοι αναλυτές που αντέδρασαν δημοσίως, αν και εξακολουθούν να στηρίζουν τον Πούτιν όπως έγραψε η Corriere della Sera. Υπάρχουν αυτοί που μίλησαν για «σοκ» και για «ήττα μεγαλύτερη από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ», υπάρχουν και άλλοι όμως, οι οποίοι εξέφρασαν την ήπια άποψη ότι η αποχώρηση από τη Χερσώνα ήταν «τακτική κίνηση».
Ωστόσο τον πραγματικό σάλο τον προκάλεσαν οι παλινωδίες του Αλεξάντρ Ντούγκιν, του χαροκαμένου «εθνικιστή φιλοσόφου» ο οποίος έχει καταχωριστεί, στη Δύση κυρίως, σαν μέντορας του Πούτιν. Ως γνωστόν, η κόρη του Ντούγκιν, η Ντάρια Ντούγκινα, δολοφονήθηκε το περασμένο καλοκαίρι στη Μόσχα με βόμβα την οποία τοποθέτησαν στο αυτοκίνητό της άγνωστοι, κατά πάσα πιθανότητα ουκρανοί κατάσκοποι. Στο ζήτημα των θέσεων του Ντούγκιν επέμεινε η Repubblica.
Το πρωτο μήνυμα του Ντούγκιν ήταν επικριτικό για τους εγκεφάλους της εγκατάλειψης της Χερσώνας. Επειδή εξαίρεσε από τους υπαιτίους της ντροπής τον γενικό στρατιωτικό διοικητή των Ρώσων, τον Σεργκέι Σουροβίκιν, όλοι πίστεψαν ότι η καμπάνα χτύπησε για τον ίδιο τον Πούτιν. Ωστόσο ο Ντούγκιν επανήλθε με νεότερο μήνυμα, με το οποίο ανασκεύασε τις αοριστίες του πρώτου και έγινε σαφής: «Είμαι με τον Πούτιν» έγραψε.
«Αν η εγκατάλειψη της Χερσώνας σε αφήνει αδιάφορο, τότε δεν είσαι Ρώσος. Οι Ρώσοι τρίζουν τα δόντια τους από τον πόνο, κλαίνε και υποφέρουν σαν να τους ξεριζώθηκε η καρδιά» είχε γράψει αρχικώς ο Ντούγκιν. Και, οργίλος, είχε απασφαλίσει: «Ποιο είναι το νόημα της αυτοκρατορίας; Δώσαμε στον Κυρίαρχο την απόλυτη εξουσία για να μας σώσει. Αλλά αν δεν μας σώσει, τότε τι κάνουμε; Τότε τον περιμένει η μοίρα του Βασιλιά των Βροχών». Τι σήμαινε αυτό; Οτι ο Κυρίαρχος, έτσι και δεν ανταποκρίνεται στον ρόλο του, λιθοβολείται. «Ξέρετε εσείς ποιος είναι υπεύθυνος. Οχι ο Σουροβίκιν».
Το είπα και το ξείπα
Οι Ουκρανοί σύμβουλοι του Ζελένσκι ερμήνευσαν τον χρησμό του Ντούγκιν σαν προειδοποίηση προς τον Πούτιν. «Του είπε ότι αν δεν βελτιωθεί η κατάσταση, τότε πρέπει να φύγει». Αυτήν την εξήγηση των ουκρανών κυβερνητικών διέψευσε ο ίδιος ο Ντούγκιν με νεότερο σχόλιό του: «Η Δύση και οι ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες επινόησαν το ψεύδος ότι μετά την παράδοση της Χερσώνας εγώ και άλλοι ρώσοι πατριώτες γυρίσαμε την πλάτη μας στον Πούτιν και ζητήσαμε την αποχώρησή του. Κανείς δεν θα το πιστέψει. Κανείς μας δεν απομακρύνθηκε από τον Πούτιν, εγώ και όλοι οι ρώσοι πατριώτες τον υποστηρίζουμε άνευ όρων. Είμαστε πιστοί στον Πούτιν και υποστηρίζουμε την ειδική στρατιωτική επιχείρηση και τη Ρωσία μέχρι τέλους» έγραψε ο Ντούγκιν.
Δηλητηριώδη σχόλια
Αλλοι στυλοβάτες του Κρεμλίνου, όπως ο Σεργκέι Μαρκόφ, έγραψαν με οδύνη για τη Χερσώνα. Ο ίδιος δηλώνει τώρα ότι δεν έχει μετανιώσει για τα πικρά λόγια του. «Δεν είμαι μετανοημένος, αφού δεν έχω υπερβάλει. Δεν μπορείς να περάσεις για σοκολατένιο γλυκό αυτό που δεν είναι. Η νίκη της Χερσώνας, διότι περί τέτοιας πρόκειται, πρέπει να είναι η τελευταία των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων. Ο λόγος της φθινοπωρινής τους προέλασης είναι απλός, είναι η αριθμητική υπεροχή του στρατού τους. Σύντομα όμως θα ανατρέψουμε αυτή την ισορροπία δυνάμεων, πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να πετύχουμε αυτόν τον στόχο».
Ο Βλαντίμιρ Σολοβιόφ, ένας προνομιούχος συνομιλητής της ρωσικής εξουσίας, είπε ότι η Ρωσία έχει μεγάλα προβλήματα, τα οποία όμως επιλύονται μόνο με σιδηρά πυγμή, τόσο στην Ουκρανία όσο και στο εσωτερικό της Ρωσίας. Αυτός στοχοποίησε το στρώμα της γραφειοκρατίας. Κάποιοι άλλοι, τους υπευθύνους εφοδιασμού του ρωσικού στρατού. Ορισμένοι θυμήθηκαν τον Κουτούζοφ, τον στρατηγό που καταρόπωσε τις δυνάμεις του Ναπολέοντος: «Δεν είναι δύσκολο να καταλάβεις ένα οχυρό, όμως η κατάκτηση της τελικής νίκης απαιτεί χρόνο και υπομονή».
Τέτοιες απόψεις, σαν την τελευταία, εκφράζουν όσα στελέχη της ρωσικής διανόησης θέλουν να αντιπαρατεθούν στους ρεαλιστές αναλυτές. Και δικαιολογούν την αποχώρηση από τη Χερσώνα με υπερβολές και νοητικές ακροβασίες: «Με αυτόν τον ελιγμό τα ρωσικά στρατεύματα ξεπέρασαν τις ουκρανικές δυνάμεις και τις απέκλεισαν».
Σιγάν κρείττον
Το κλου ήταν η τηλεοπτική δήλωση του ανθρώπου των media Αντρέι Νόρκιν: «Αν πω ότι η απόφαση αποχώρησης από τη Χερσώνα ήταν σωστή, θα επαινέσω την παραβίαση της εδαφικής ακεραιότητας της Ρωσίας, συνεπώς θα διακινδυνεύσω τη φυλάκισή μου κατά το άρθρο 280 παράγραφος 1 του Ποινικού Κώδικα. Αν, αντιθέτως, την κατακρίνω, θα απαξιώσω τις ρωσικές Ενοπλες Δυνάμεις, συνεπώς θα διακινδυνεύσω και πάλι τη φυλάκισή μου κατά το άρθρο 280 παράγραφος 3 του Ποινικού Κώδικα. Συνεπώς, κρείττον του λαλείν το σιγάν…»