Η «Πάπισσα Ιωάννα» σε σκίτσα – δια χειρός Δημήτρη Χαντζόπουλου

Πρόκειται για ένα κλασικό έργο της νεοελληνικής λογοτεχνίας, γνωστό σε όλον τον πλανήτη. Για την ακρίβεια, είναι το μόνο ελληνικό μυθιστόρημα του 19ου αι. που εξακολουθεί να μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες και να βρίσκει ανταπόκριση σε ένα διεθνές αναγνωστικό κοινό.

Τώρα, μοιάζει να ζωντανεύει και να αποκτά κίνηση, αφού το εικονογράφησε μοναδικά ο γνωστός σκιτσογράφος Δημήτρης Χαντζόπουλος και το εξέδωσε η Athens Review of Books, σε 208 σελίδες.

Η «Πάπισσα Ιωάννα», του Εμμανουήλ Ροΐδη, η οποία κυκλοφόρησε το 1866, δημιούργησε σκάνδαλο με τη δριμεία σάτιρα των εκκλησιαστικών πραγμάτων, επισύροντας την αποκήρυξή της από την Εκκλησία και τη δικαστική δίωξη του συγγραφέα της από την ελληνική πολιτεία. Παρ’ όλα αυτά, όμως, το σατιρικό ύφος της κέρδισε τους αναγνώστες και το μυθιστόρημα γνώρισε τεράστια επιτυχία, παγκοσμίως, όπως σημειώναμε πιο πάνω.

Το έργο, φαινομενικά, έχει τη μορφή ενός ιστορικού μυθιστορήματος που αφηγείται την περιπετειώδη ζωή μιας γυναίκας του Μεσαίωνα, η οποία κατάφερε να ανεβεί στον θρόνο του Αποστόλου Πέτρου. Ο Ροΐδης όμως, επίγονος των μεγάλων σατιρικών του 18ου αι., του Στερν, του Σουίφτ και του Βολταίρου (χαρακτηρίστηκε ως ο έλληνας Βολταίρος), αλλά και θαυμαστής της σατιρικής γραφής του «Δον Ζουάν» του Βύρωνα, υπονομεύει σε κάθε βήμα τη συνοχή της ιστορικής αφήγησης με τη σάτιρά του.

Ακριβώς αυτό, λοιπόν, κατάφερε να αποδώσει ο  Χαντζόπουλος, με τα μοναδικά σκίτσα του.

Οπως σημειώνει ο εκδότης της Athens Review of Books, Μανόλης Βασιλάκης, ο οποίος στη συγκεκριμένη έκδοση έχει τη φιλολογική φροντίδα, «οι αλλεπάλληλες ιδιότροπες παρομοιώσεις, οι αναλογίες και οι συγκρίσεις με τη σύγχρονη εποχή, οι απροσδόκητες παρεκβάσεις και τα σχόλια που απευθύνει ο αφηγητής στον αναγνώστη, διασπούν τη ροή της αφήγησης και μεταφέρουν τον αναγνώστη στο παρόν, καθιστώντας το έργο μια ανελέητη σάτιρα της κοινωνίας και των ηθών του 19ου αι.».

Σύμφωνα με τον ίδιο, «η παρούσα έκδοση θα κυκλοφορήσει και στα Αγγλικά, σε μετάφραση του Πήτερ Μάκριτζ. Εκτός των άλλων, για να αποκατασταθεί και η αδικία που συνέβη με την πιο διαδεδομένη αγγλική μετάφρασή του, παρουσιάζεται ως ‘δημιουργία’ του Λώρενς Ντάρρελ».

Σημειώνει, επίσης, ο εκδότης: «Στο κείμενο κάναμε ορισμένες απλοποιήσεις όπου η ορθογραφία του πρωτοτύπου θα ξένιζε πολύ ή θα προβλημάτιζε τον σημερινό αναγνώστη. Ευχαριστούμε πολύ τον Σωτήρη Τσέλικα για τη βοήθειά του στον φιλολογικό έλεγχο των δοκιμίων και τον Νίκο Καλτσά για την επεξεργασία των εικόνων».