Δύο χώρες, δύο διαφορετικές προσεγγίσεις της πανδημίας, συναντήθηκαν στους διαδρόμους της Cop26, της μεγάλης συνόδου για το κλίμα, που έγινε στη Γλασκώβη. Στην αντιπροσωπεία των Σουηδών, υπό τον απερχόμενο πρωθυπουργό Λεβέν, ήταν όλοι χωρίς μάσκα. Σε αυτή των Γάλλων, υπό τον πρόεδρο Μακρόν, ήταν όλοι με μάσκα.
Τα αποτελέσματα φάνηκαν λίγες ημέρες αργότερα, όταν εντοπίστηκε μέλος της σουηδικής αντιπροσωπείας που ήταν θετικό στον κορονοϊό. Ακόμη και αν τα κοινωνικά δίκτυα ζητούσαν την απόλυση του επιδημιολόγου Αντερς Τέγκνελ, ο οποίος σχεδίασε τη στρατηγική της Σουηδίας κατά του κορονοϊού, η θέση του μοιάζει ακλόνητη.
Ωστόσο, οι εκθέσεις της επιτροπής που συντονίζει την απάντηση της Σουηδίας στην πανδημία περιγράφουν μια εικόνα που δεν κολακεύει ιδιαίτερα την κυβέρνηση.
Η δεύτερη έκθεση της επιτροπής, έπειτα από μία τον Ιούνιο, μιλά ανοιχτά για μέτρα που ήταν ανεπαρκή ακόμη και για «απόλυτη αποτυχία» την άνοιξη του 2020, στο ξέσπασμα της πανδημίας.
Αυτό στο οποίο επικεντρώνει την προσοχή της η γαλλική εφημερίδα Le Monde είναι η επιλογή της Σουηδίας να μην αποφασίσει τη χρήση μάσκας σε καμία φάση της πανδημίας.
Η κεντρική αρχή δημόσιας υγείας στη Σουηδία εξαρχής είχε συστήσει να μη χρησιμοποιούν οι πολίτες μάσκα, κυρίως γιατί πολλοί τη φορούν με λανθασμένο τρόπο (άρα δεν έχει καμία χρησιμότητα) ή την ξεχνούν. Οι Σουηδοί, στη μεγάλη τους πλειονότητα, έσπευσαν να υιοθετήσουν τη σύσταση: έρευνα έδειξε ότι τον Σεπτέμβριο το 66% έδειχνε εμπιστοσύνη στην αρχή δημόσιας υγείας, έναντι του 77% τον Μάιο του 2020.
Εν τω μεταξύ, η Σουηδία αποκλίνει από άλλες χώρες και σε άλλο ένα ζήτημα: Από την 1η Νοεμβρίου οι πλήρως εμβολιασμένοι δεν χρειάζεται πλέον να υποβάλλονται σε εξετάσεις, ακόμη κι αν έχουν συμπτώματα (όσοι έρχονται από το εξωτερικό πρέπει να υποβληθούν σε τεστ). Αυτό γίνεται για «καλύτερη κατανομή πόρων», ενώ ο έλεγχος επικεντρώθηκε στους μη εμβολιασμένους, επειδή «μεταδίδουν περισσότερο τον ιό» και κινδυνεύουν περισσότερο να νοσήσουν βαριά. Ετσι ο αριθμός των τεστ έχει μειωθεί αισθητά και πλέον στα 130.000 την εβδομάδα, όταν η Δανία, με τον μισό πληθυσμό, πραγματοποιεί περίπου 100.000 την ημέρα.
«Πάσο» από την 1η Δεκεμβρίου
H Σουηδία θα καθιερώσει από την 1η Δεκεμβρίου και για πρώτη φορά υγειονομικό πάσο, που θα είναι η επίδειξη πιστοποιητικού εμβολιασμού, για τις εκδηλώσεις άνω των 100 ατόμων, ανακοίνωσε η κυβέρνηση. Οι νέοι κάτω από 16 ή 18 ετών (δεν έχει αποφασιστεί ακόμη) δεν θα είναι υποχρεωμένοι να επιδεικνύουν πιστοποιητικό εμβολιασμού. Οι εκδηλώσεις που θα εφαρμόζουν το μέτρο θα εξαιρούνται από άλλους περιορισμούς. Η εφαρμογή του μέτρου δεν είναι υποχρεωτική, εξήγησε η κυβέρνηση, ωστόσο ο διοργανωτής μιας εκδήλωσης άνω των 100 ατόμων που δεν θα το εφαρμόσει, θα υποστεί τότε άλλα αυστηρότερα μέτρα. Τα εστιατόρια και τα μπαρ εξαιρούνται επί του παρόντος.
Η στατιστική, από την άλλη πλευρά, είναι αμείλικτη. Σε αναλογία προς τον πληθυσμό, η Σουηδία που έχει πάνω από 15.000 θανάτους τα πήγε σαφώς χειρότερα από τους γείτονές της, τη Νορβηγία, τη Σουηδία, τη Φινλανδία και τη Δανία. Τι έφταιξε;
Σωβινισμός
Δύο ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα, η Τζίνα Γκούσταφσον και ο Γιόνας Λάρσον Ταγκιζαντέχ εξηγούν ότι «η εθνική υπερηφάνεια, ο άκριτος πατριωτισμός και ο σωβινισμός» εξηγούν την προσήλωση των Σουηδών στη στρατηγική της , την οποία περιγράφουν ως «ένα κίνημα συσπείρωσης γύρω από τη σημαία». Το φαινόμενο, όπως λένε, ενισχύεται από το γεγονός ότι «η εθνική αποτυχία και η κριτική από το εξωτερικό ερμηνεύονται ως απειλές για την εθνική τιμή».
Η Γούσταφσον σε άλλο δοκίμιό της εμφανίζεται ανήσυχη για το ότι οι μετανάστες κατηγορούνται για εξάπλωση του ιού επειδή δεν καταλαβαίνουν τη γλώσσα και δεν ακολουθούν τις συστάσεις ή φέρουν τον ιό από τα ταξίδια τους στις χώρες καταγωγής τους.
Παρατηρεί μάλιστα ότι ενώ στους Σουηδούς αρέσει να παρουσιάζονται ως ένας από τους λιγότερο εθνικιστές λαούς στον κόσμο, η πανδημία αποκάλυψε ότι «ο λανθάνων πατριωτισμός που υπήρχε πάντα ξαφνικά ανατίναξε όλα τα οδοφράγματα».