Θα μπορούσε να αποτελέσει το πρώτο πραγματικά ουσιαστικό βήμα προς έναν ευρωπαϊκό στρατό: η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού «Expedition Force», ενός ευρωπαϊκού Εκστρατευτικού Σώματος που θα παράσχει στην ΕΕ τη δυνατότητα να επεμβαίνει στρατιωτικά οπουδήποτε στον κόσμο, με τουλάχιστον 5.000 τακτικά μέλη και ένα γενικό επιτελείο που θα εδρεύει στις Βρυξέλλες.
Ο φάκελος είναι επίσημα ανοικτός και βρίσκεται πάνω στο γραφείο της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Ο Κλάουντιο Τίτο της La Repubblica εξηγεί στο ρεπορτάζ του από το Στρασβούργο πως η δημιουργία αυτού του πρώτου ευρωπαϊκού εκστρατευτικού σώματος αποτελεί προτεραιότητα για την πρόεδρο της Κομισιόν και πρώην υπουργό Αμυνας της Γερμανίας.
Ολα όσα εκτυλίχθηκαν στο Αφγανιστάν ανέδειξαν με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο τις αδυναμίες και τις ελλείψεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης όσον αφορά την άμυνα και την ασφάλεια, και σε αυτό το πλαίσιο η Φον ντερ Λάιεν αποφάσισε να ασχοληθεί προσωπικά με μία μεταρρυθμιστική πρωτοβουλία η οποία εάν ευοδωθεί θα προκαλέσει επανάσταση στους κόλπους της ΕΕ.
Την προηγούμενη Τρίτη στα γραφεία της γερμανίδας προέδρου πραγματοποιήθηκε μία άτυπη σύσκεψη, εν είδει «brainstorming», κατά την οποία εξετάστηκαν οι νέες προκλήσεις στη διεθνή σκηνή και συντάχθηκε ένα άτυπο κείμενο που θα αποτελέσει τη βάση των συνομιλιών (αναμένεται να αρχίσουν άμεσα, κατά τις επόμενες εβδομάδες) της Κομισιόν με όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ για το θέμα.
Ο ιταλός δημοσιογράφος κάνει λόγο στο ρεπορτάζ του για μία μικρή αλλά πολύ ουσιαστική παρατυπία και δεν έχει άδικο: στη σύσκεψη δεν προσκλήθηκε και ούτε ενημερώθηκε σχετικά ο Υπατος Εκπρόσωπος της Ενωσης για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, ο Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος θεωρητικά θα έπρεπε να έχει τον πρώτο λόγο επί του θέματος.
Την ανάγκη να ενισχυθεί η στρατιωτική ικανότητα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ούτως ώστε να μπορεί αντιμετωπίζει τις όποιες απειλές και να ανταποκρίνεται στις όποιες διεθνείς κρίσεις δίχως να εξαρτάται από τις ΗΠΑ ή το ΝΑΤΟ, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν την επισήμανε και το μεσημέρι της Τετάρτης, κατά τη διάρκεια της ετήσιας ομιλίας της για την κατάσταση της Ενωσης ενώπιον των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. «Ηρθε η ώρα να περάσει η Ευρώπη στο επόμενο στάδιο», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Μπορεί να έχουμε τις πιο προηγμένες δυνάμεις στον κόσμο – αλλά εάν δεν είμαστε έτοιμοι να τις χρησιμοποιήσουμε – ποια είναι η χρησιμότητά τους;», διερωτήθηκε στις συνέχεια.
Ποιες είναι, όμως, οι κατευθυντήριες γραμμές αυτού του άτυπου οδικού χάρτη που επεξεργάζεται κεκλεισμένων των θυρών η Κομισιόν για τη δημιουργία ενός Εκστρατευτικού Σώματος της Ευρωπαϊκής Ενωσης;
Κύρια προϋπόθεση του φιλόδοξου εγχειρήματος αποτελεί καταρχάς ότι όλα θα γίνουν σε συμφωνία με το ΝΑΤΟ και όχι σε αντιπαράθεση με την Βορειοατλαντική Συμμαχία. Βάση για την ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού Εκστρατευτικού Σώματος θα αποτελέσουν οι αποκαλούμενοι Σχηματισμοί Μάχης της ΕΕ (EU Battlegrounds) που δημιουργήθηκαν το 2007 και αποτελούν πρακτικά ένα τάγμα 1.500 στρατιωτών που προέρχονται, εκ περιτροπής, από τα κράτη – μέλη της ΕΕ καθώς και από τρίτες χώρες όπως η Νορβηγία, η Σερβία, η Βόρεια Μακεδονία και η Ουκρανία.
Η επιδίωξη, ωστόσο, πλέον, είναι να πραγματοποιηθεί ένα σημαντικό άλμα, φτάνοντας στους 5.000 – 6.000 στρατιώτες, αριθμός που κρίνεται ικανοποιητικός για την περαιτέρω ανάπτυξη της στρατιωτική μονάδας. Ομως πέρα από τη δυναμικότητά της επιδιώκεται να αλλάξει και η σύστασή της.
Προς το παρόν οι Σχηματισμοί Μάχης στελεχώνονται μόνον με μέλη των στρατών ξηράς ενώ στο νέο σχήμα προβλέπεται η συμμετοχή μελών των πολεμικών ναυτικών και των πολεμικών αεροποριών των κρατών-μελών της ΕΕ καθώς επίσης και η δημιουργία νέων στρατιωτικών τμημάτων με ειδίκευση στον «κυβερνοπόλεμο» και στο «Διάστημα», μας πληροφορεί ο ιταλός ανταποκριτής. Ιδιαίτερης σημασίας για την επιτυχία του εγχειρήματος θεωρείται και η δημιουργία μίας μόνιμης διοίκησης που θα έχει την έδρα της στις Βρυξέλλες με τον εκάστοτε διοικητή να υπηρετεί τριετή θητεία.
Ομως ο δρόμος προς τη δημιουργία μιας ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης ταχείας ανάπτυξης 5.000 στρατιωτών είναι μακρύς και για να διανυθεί πρέπει καταρχάς να υπάρξει η απαραίτητη πολιτική βούληση, κυρίως για να καθοριστεί πότε θα αναλαμβάνει δράση και με ποια κριτήρια. Δεδομένων των δυσκολιών που προκύπτουν στο πλαίσιο της αρχής της ομοφωνίας που ισχύει στην ΕΕ, εξετάζεται ακόμη και το ενδεχόμενο τις όποιες αποφάσεις να τις λαμβάνει αποκλειστικά η Κομισιόν.
Σε ανάλυσή του ο Τζιανλούκα ντι Φέο, αρθρογράφος της La Repubblica υπενθυμίζει πως η δημιουργία μίας αμιγώς ευρωπαϊκής στρατιωτικής δύναμης ταχείας ανάπτυξης 5.000 ανδρών θα έπρεπε θεωρητικά να είναι εύκολη υπόθεση για την ΕΕ καθώς σήμερα τα κράτη – μέλη της Ενωσης «διαθέτουν συνολικά σχεδόν 1,5 εκατ. στρατιώτες, ναύτες και αεροπόρους με χιλιάδες πολεμικά αεροσκάφη και εκατοντάδες πολεμικά πλοία».
Η δημιουργία μίας μάχιμης στρατιωτικής μονάδας θα παρείχε στην ΕΕ μία σχετική «στρατηγική αυτονομία», επιτρέποντάς της να πραγματοποιεί αποστολές σε εχθρικά εδάφη δίχως την αρωγή των ΗΠΑ. Εως σήμερα, όμως, οι οποίες προσπάθειες καταβλήθηκαν με στόχο να πραγματοποιηθεί ένα πρώτο ουσιαστικό βήμα προς τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού στρατού δεν είχαν αποτέλεσμα, κυρίως λόγω των αντιπαλοτήτων εντός της ΕΕ, της βραδύτητας των Βρυξελλών αλλά και των φιλοδοξιών της Γαλλίας περί ηγεμονίας στην όποια μελλοντική ευρωπαϊκή στρατιωτική δύναμη.
«Ενας ευρωπαϊκός στρατός για να φτάσει έως τις Βρυξέλλες, πρέπει να περάσει από το Βατερλό. Και εάν του στρατεύματος ηγείται η Γαλλία, γνωρίζουμε πως δεν θα πάει παραπέρα…», σχολίασε πρόσφατα υψηλόβαθμος αξιωματούχος της ΕΕ, εκφράζοντας τη συνεχιζόμενη εναντίωση πολλών κρατών-μελών στις ηγεμονικές βλέψεις των Γάλλων.