«Δεν είμαστε τίποτα τρελοί γραφειοκράτες». Με αυτή τη χαρακτηριστική φράση, ο Πάολο Τζεντιλόνι, επίτροπος Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο οι δημοσιονομικοί κανόνες που ίσχυαν πριν από την πανδημία να μην επιστρέψουν από την Πρωτοχρονιά του 2023 όπως αναμενόταν. Η οριστική απόφαση, βέβαια, δεν θα ληφθεί τώρα, αλλά τον προσεχή Μάιο, με αφορμή τη δημοσιοποίηση των εαρινών προβλέψεων της Κομισιόν, όμως το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία έχει ανατρέψει τα δεδομένα που ήθελαν τις Βρυξέλλες να επιστρέφουν στη δημοσιονομική πειθαρχία από το 2023.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Financial Times, σε ανταπόκριση του Σαμ Φλέμινγκ από τις Βρυξέλλες, εξέφρασαν την εκτίμηση ότι υπό το πρίσμα των δραματικών εξελίξεων στην Ουκρανία, είναι πολύ πιθανό η Ρήτρα Γενικής Εξαίρεσης (General Escape Clause) που έθεσε σε ισχύ η ΕΕ την άνοιξη του 2020 επιτρέποντας στα κράτη-μέλη να ξοδεύουν περισσότερο για να αντιμετωπίσουν το σοκ της πανδημίας, θα κρατήσει ως το 2024, για τουλάχιστον έναν χρόνο ακόμα.
Ο ίδιος ο Πάολο Τζεντιλόνι, σε συνέντευξή του την Πέμπτη στην ισπανική El Pais, περιέγραψε ένα διαφορετικό οικονομικό περιβάλλον, στη σκιά και των ανακοινώσεων για πληθωρισμό-ρεκόρ 5,8% τον Φεβρουάριο στην ευρωζώνη. Ο ιταλός επίτροπος αναφέρθηκε στον σοβαρό αντίκτυπο του πολέμου στις τιμές των αγαθών και στην ενέργεια: «Το φυσικό αέριο αυξήθηκε 28% και από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος 85%. Η προσδοκία μας είναι ότι οι τιμές θα είναι υψηλές για μεγάλο μέρος του έτους, αν όχι όλο. Εξαρτάται από τις συνθήκες. Αντίθετα, πριν από τρεις εβδομάδες περιμέναμε να πέσουν στο δεύτερο μισό του 2022», είπε.
Ο ίδιος εξέφρασε την εκτίμηση, ή την ελπίδα, πως «ο πόλεμος θα επηρεάσει την ανάκαμψη, αλλά δεν θα την εκτροχιάσει. Ένας κίνδυνος είναι η πτώση της εμπιστοσύνης και αυτό θα αποδυνάμωνε την κατανάλωση και τις επενδύσεις. Ένα άλλο είναι στην τιμή της ενέργειας. Τα αποθέματα φυσικού αερίου στην ΕΕ είναι κάπως χαμηλότερα από πέρυσι και θα πρέπει να τα αναπληρώσουμε. Ο τρίτος κίνδυνος είναι οι αλυσίδες εφοδιασμού. Το εμπόριο με τη Ρωσία είναι μόνο 5% για την ΕΕ και 37% για τη Ρωσία. Δεν είναι μεγάλο πρόβλημα, αλλά πρέπει να το ελέγξουμε. Για παράδειγμα, πρέπει να προσέχουμε τις τιμές του σιταριού ή του ηλιελαίου, που εκτινάσσονται στα ύψη. Ο αντίκτυπος των κυρώσεων είναι ακόμη μεγαλύτερος και ταχύτερος από ό,τι περιμέναμε», παραδέχτηκε.
Σύμφωνα εξάλλου με «Τα Νέα», ο Πάολο Τζεντιλόνι, μιλώντας σε δημοσιογράφους την Τετάρτη, άφησε ένα παράθυρο για πιθανή ειδική μεταχείριση των αμυντικών δαπανών, αλλά και το ενδεχόμενο να ληφθούν υπόψη ζητήματα ασφάλειας, και όχι μόνο συνθήκες σοβαρής οικονομικής πτώσης, όταν εξετάσει εκ νέου η Κομισιόν την πιθανότητα παράτασης της ισχύος της Γενικής Ρήτρας Διαφυγής.
Ο ιταλός επίτροπος ξεκαθάρισε ότι δεν θέλει να δώσει την εντύπωση πως μπορεί να υπάρχει ένα χριστουγεννιάτικο δέντρο, όπου μπορεί να προστεθεί κάθε στρατηγικός τομέας για ειδική μεταχείριση δαπανών. Ωστόσο μολονότι επέμεινε ότι πρώτη προτεραιότητα παραμένει η πράσινη μετάβαση, δήλωσε «εντελώς ανοιχτός να εξετάσουμε το ζήτημα της αυτονομίας και της ανταγωνιστικότητάς μας, που αφορά και επενδύσεις ψηφιακές και αμυντικές. Αν λάβουμε ισχυρή απόφαση για την αυτονομία μας στην άμυνα σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ, υπάρχει αρκετός χώρος για να συμπεριλάβουμε αυτού του είδους τις επενδύσεις υπό ειδική μεταχείριση. Αλλά το συζητάμε ακόμη», είπε χαρακτηριστικά.
Οσον αφορά την πιθανότητα παράτασης της Γενικής Ρήτρας Διαφυγής μετά το τέλος του 2022 ο Πάολο Τζεντιλόνι τόνισε: «Θα επαναξιολογήσουμε την κατάσταση όσον αφορά τη Ρήτρα Γενικής Διαφυγής τον Μάιο με τις εαρινές προβλέψεις. Οι κανόνες (για την ενεργοποίηση της ρήτρας) κάνουν λόγο για μια σοβαρή πτώση της ευρωπαϊκής οικονομίας, αλλά προφανώς αν έχουμε την άνοιξη μια εντελώς αβέβαιη κατάσταση υπό το πρίσμα της ασφάλειας, θα λάβουμε τις σωστές αποφάσεις».