Ο Τζέισον Ριβέρα, αστυνομικός στη Νέα Υόρκη, ήταν 22 ετών όταν σκοτώθηκε πριν 10 ημέρες απαντώντας σε μία κλήση σε πολυκατοικία στο Χάρλεμ, όπου ένας ψυχικά διαταραγμένος μεσήλικας πυροβόλησε αυτόν και τον συνάδελφό του, σκοτώνοντάς τους στο διαμέρισμά του με ένα πυροβόλο όπλο.
Ηταν τα τελευταία θύματα της μεγάλης έξαρσης εγκληματικότητας με όπλα που αντιμετωπίζει η Νέα Υόρκη στα χρόνια της πανδημίας.
Για αυτόν τον λόγο, ο Τζο Μπάιντεν επέλεξε να την επισκεφθεί την Πέμπτη και να ανακοινώσει από εκεί την πολιτική του για τα πυροβόλα όπλα, στο πλάι του νέου δημάρχου της πόλης και πρώην αστυνομικού, Ερικ Ανταμς.
Από την 1η Ιανουαρίου, συνολικά πέντε αστυνομικοί έχουν χτυπηθεί από σφαίρες.
Η επανεμφάνιση της βίας και των πολλών νεκρών από σφαίρες επιστρέφει την αμερικανική μητρόπολη στις ημέρες πριν αναλάβει δήμαρχος ο Ρούντι Τζουλιάνι, στη δεκαετία του ’80 και τις αρχές του ’90. Η εγκληματικότητα είχε ήδη αρχίσει να μειώνεται, αλλά όταν ο Τζουλιάνι ανέλαβε δήμαρχος, το 1994 και για την επόμενη οκταετία, χρησιμοποίησε αμφιλεγόμενες τακτικές για να μειώσει δραστικά την εγκληματικότητα κάθε μορφής στην πόλη δίνοντας στην αστυνομία το ελεύθερο να κυνηγήσει και τους μικροεγκληματίες, τους πορτοφολάδες και όσους βανδάλιζαν περιουσίες και δημόσιους χώρους.
Σε αυτό το πλαίσιο, η αστυνομία υιοθέτησε κατά κόρον και μία τακτική, που τελικά απαγορεύθηκε από ομοσπονδιακό δικαστήριο το 2013: την σωματική έρευνα από αστυνομικούς σε τυχαίους περαστικούς στον δρόμο και την διασταύρωση των στοιχείων τους. Οργανώσεις κατηγόρησαν τους αστυνομικούς ότι η πλειοψηφία όσων σταματούσαν ήταν μειονότητες και το μέτρο τελικά απαγορεύθηκε.
Χάρη σε αυτές τις τακτικές όμως και σε ένα συνδυασμό οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων, οι Νεοϋορκέζοι είδαν την εγκληματικότητα να μειώνεται κατά πολύ. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, έχει επιστρέψει, όπως συμβαίνει και σε πολλές άλλες αμερικανικές πόλεις, ως μία ακόμα αρνητική συνέπεια της πανδημίας.
Οπως σημειώνουν οι Times, του Λονδίνου ο Ερικ Ανταμς δήλωσε: «Στις τρεις εβδομάδες που είμαι δήμαρχος, έχω επισκεφθεί έναν αστυνομικό που πυροβολήθηκε στο κεφάλι ενώ κοιμόταν μέσα στο αμάξι του, έχω συναντήσει τη μητέρα μίας 19χρονης που σκοτώθηκε στο Χάρλεμ, ενώ δούλευε στη νυχτερινή βάρδια (σε φαστ-φουντ), έχω δει το αιματοβαμμένο μπουφάν ενός μωρού 11 μηνών στον δρόμο (που χτυπήθηκε από αδέσποτη σφαίρα στο πρόσωπο».
Ο πρώην αστυνομικός φοβάται αυτό που φοβούνται οι παλιοί κάτοικοι της μεγαλούπολης: την επιστροφή στις παλιές άσχημες ημέρες.
Ο Ανταμς έγινε αστυνομικός στη Νέα Υόρκη, το 1984, εκείνη την περίοδο που οι δρόμοι της πόλης ήταν επικίνδυνοι ακόμα και την ημέρα.
Η επιδημία του ναρκωτικού κρακ ήταν στο φόρτε της και ωθούσε σε πρωτοφανή επίπεδα την εγκληματικότητα. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, η πόλη μετρούσε περισσότερους από 2.000 φόνους τον χρόνο! Καθώς η χρήση του κρακ έπεσε πολύ, η οικονομία βελτιώθηκε, οι ποινές αυξήθηκαν και ο Τζουλιάνι εφάρμοσε την αμφιλεγόμενη πολιτική του, που όμως είχε εντυπωσιακά αποτελέσματα, τα πράγματα άλλαξαν και η Νέα Υόρκη έγινε σε λίγα χρόνια η ασφαλέστερη μεγαλούπολη στις ΗΠΑ. Μεγάλη μείωση της εγκληματικότητας παρατηρήθηκε για δεκαετίες στις περισσότερες μεγάλες αμερικανικές πόλεις.
Η πτώση των δεικτών εγκληματικότητας συνεχίστηκε για τουλάχιστον 25 χρόνια και ήταν εντυπωσιακή: το 2017, στη Νέα Υόρκη των οκτώ εκατομμυρίων κατοίκων σημειώθηκαν 300 φόνοι, οι λιγότεροι από τη δεκαετία του ’50. Την ίδια χρονιά, η Βαλτιμόρη με 600.000 κατοίκους, κατέγραψε περισσότερους φόνους.
Ομως, η πανδημία ανέτρεψε τα πάντα και έτσι, το 2020, οι φόνοι και οι πυροβολισμοί άρχισαν να ανεβαίνουν ξανά. Τον Νοέμβριο του 2020, η άνοδος είχε παρατηρηθεί σε 28 πόλεις της χώρας. Στη Νέα Υόρκη, οι αστυνομικοί απέδωσαν το φαινόμενο στις συγκρούσεις συμμοριών που ήθελαν να εκμεταλλευτούν τους άδειους δρόμους της πόλης, λόγω της καραντίνας και να θέσουν υπό τον έλεγχό τους μεγαλύτερες περιοχές, αλλά και σε μεταρρυθμίσεις της πολιτειακής νομοθεσίας, που κατήργησε την καταβολή χρηματικής εγγύησης για μικροεγκλήματα. Το μέτρο αυτό υιοθετήθηκε και σε άλλα μέρη των ΗΠΑ, όπου οι Δημοκρατικοί έχουν την πλειοψηφία, όπως στην Καλιφόρνια, με το ίδιο αποτέλεσμα.
Ο Ντέρμοτ Σέι, επικεφαλής της αστυνομίας της Νέας Υόρκης, διαμαρτυρήθηκε γιατί πλέον τα μέλη των συμμοριών που συλλαμβάνονται για παράνομη οπλοκατοχή, απλά αφήνονται ελεύθερα χωρίς καμία τιμωρία. Παράλληλα, λόγω κορονοϊού, μειώθηκε η δύναμη της αστυνομίας, καθώς πέθαναν 50 αστυνομικοί από κορονοϊό έως το φθινόπωρο του 2021.
Συνέβαλαν επίσης οι επιθέσεις εναντίον αστυνομικών κατά τις διαδηλώσεις για τον φόνο του Τζορτζ Φλόιντ και το γενικότερο αρνητικό κλίμα εναντίον τους. Πολλοί προτίμησαν να βγουν νωρίς στη σύνταξη.
Ο Ανταμς ήταν μέλος της ένωσης των μαύρων αστυνομικών, που είχαν επικρίνει την τακτική της σωματικής έρευνας στους δρόμους, όταν υπηρετούσε στο Σώμα. Τώρα όμως, δηλώνει ότι είναι ένα από τα μέτρα που εξετάζονται και θεωρεί ότι αν χρησιμοποιηθεί «σωστά» μπορεί να συμβάλει στην καταπολέμηση της εγκληματικότητας.
Σκέφτεται επίσης να επαναφέρει ένα σώμα αστυνομικών με πολιτικά, που διαλύθηκε το 2020, λόγω εμπλοκής τους σε πολλά περιστατικά πυροβολισμών από αστυνομικούς. Οι αστυνομικοί αυτοί θα κυκλοφορούν με αυτοκίνητα χωρίς διακριτικά, θα έχουν κάμερα πάνω τους και θα είναι υποχρεωμένοι να αναφέρουν ότι είναι αστυνομικοί, ενώ θα δρουν στις πιο επικίνδυνες γειτονιές της πόλης.