Η ψυχεδελική μουσική των Pink Floyd έχει αφοσιωμένους οπαδούς εδώ και μισό αιώνα, και συχνά επιφέρει… «τριπάκια» στους πιο φανατικούς ακροατές της. Καθόλου τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι μετά την κυκλοφορία της κινηματογραφικής εκδοχής του «The Wall» σε σκηνοθεσία Αλαν Πάρκερ, η επικρατούσα άποψη των απανταχού φαν ήταν ότι δεν μπορεί κανείς να την απολαύσει πλήρως αν δεν έχει καταναλώσει κάποιο ψυχεδελικό ναρκωτικό.
Αυτή την επίδραση της μουσικής της βρετανικής μπάντας στους οπαδούς της επιχειρεί τώρα να εξετάσει η επιστήμη της νευροβιολογίας. Το σόου «Brainstorms: A Great Gig in the Sky», μια καθηλωτική παράσταση τέχνης, είναι ταυτόχρονα και μια μελέτη της σχέσης μεταξύ των τραγουδιών των Pink Floyd και των εγκεφαλικών κυμάτων των ακροατών τους, στην οποία συμμετείχε ο συντάκτης των Times του Λονδίνου, Εντ Πόλτον.
Κατά τη διάρκεια της μελέτης, που πραγματοποιήθηκε μέσα στον Μάιο, 125 εθελοντές άκουσαν τα τραγούδια του διαστημικού τζαζ έπους του συγκροτήματος, «The Great Gig in the Sky», από το κλασικό άλμπουμ του 1973 «The Dark Side of the Moon», υπό ελεγχόμενες συνθήκες σε ένα στούντιο Dolby στο κεντρικό Λονδίνο. Η εγκεφαλική τους δραστηριότητα καταγράφηκε από ένα σύστημα ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος (EEG) ερευνητικού βαθμού.
Τα δεδομένα του EEG συγκεντρώθηκαν και παρουσιάζονται ως τεράστιες τρισδιάστατες απεικονίσεις από ηλεκτρονικούς υπολογιστές, στην γκαλερί Frameless του Γουέστ Εντ του Λονδίνου. Το project είναι μια κοινοπραξία μεταξύ της εταιρείας Pollen, του καλλιτεχνικού και τεχνικού διευθυντή του Ρίτσαρντ Γουόρπ και της επιμελήτριας Γκαλά Ράιτ, κόρης του αείμνηστου κιμπορντίστα της μπάντας Ρίτσαρντ Ράιτ.
Τα τρία εν ζωή μέλη των Pink Floyd, Ρότζερ Γουότερς, Ντέιβιντ Γκίλμουρ και Νικ Μέισον, έχουν δώσει τη συγκατάθεσή τους για τη χρήση των τραγουδιών τους στην παράσταση. Μεταξύ των εθελοντών έχουν επιλεγεί και επαγγελματίες μουσικοί, όπως ο Γκάρι Κεμπ των Spandau Ballet, η Ιμοτζεν Χιπ και ο παραγωγός Γουίλιαμ Ορμπιτ – όλοι τους μεγάλοι θαυμαστές του συγκροτήματος.
Η Ράιτ πιστεύει ότι το «The Great Gig in the Sky» είναι η τέλεια επιλογή τραγουδιού, όχι μόνο επειδή το έγραψε ο πατέρας της, αλλά και γιατί δεν διαθέτει στίχους που θα οδηγούσαν τους ακροατές προς πιο συγκεκριμένες σκέψεις και συναισθήματα. Λέει στους Times ότι ο πατέρας της, που έφυγε από τη ζωή το 2008, θα ενέκρινε το πρότζεκτ, καθώς «τον ενδιέφερε η δύναμη της μουσικής και η σύνδεσή της με τη γραφική απεικόνιση».
Το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα συλλαμβάνει τη δραστηριότητα των τεσσάρων κύριων φλοιωδών λοβών του εγκεφάλου –μετωπιαίους, βρεγματικούς, κροταφικούς και ινιακούς– και τη μετατρέπει σε γραφήματα. Η μουσική εμπλέκει πολλά διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου, που καταγράφουν διαφορετικές αισθητηριακές πληροφορίες και ελέγχουν μέχρι και το οπτικό μας σύστημα, όπως μαθαίνει ο Πόλτον των Times.
Ο δημοσιογράφος εφάρμοσε ένα «στέμμα» με 14 κρύα, υγρά ηλεκτρόδια και φόρεσε τα ακουστικά του. Πριν την ακρόαση του τραγουδιού, η διευθύντρια συλλογής δεδομένων, Ερικα Γουόρπ, σύζυγος του διευθυντή του project, έκανε μια ανάγνωση του εγκεφάλου του Πόλτον για 15 δευτερόλεπτα σε ουδέτερη κατάσταση και με τα μάτια του ανοιχτά, και για άλλα 15 δεύτερα με τα μάτια του κλειστά.
Ακολούθως, τροφοδότησε τα ακουστικά με λίγους ηλεκτρονικούς ήχους, ώστε να μπορεί να συγχρονίσει με ακρίβεια την έξοδο ήχου με την απόκριση του εγκεφάλου του, και πρόσφερε στον Πόλτον ένα κουμπί, για να το πατά κάθε φορά που θα αισθανθεί στιγμιαία «ρίγη» στη διάρκεια της ακρόασης, το οποίο ο ρεπόρτερ των Times έκανε μία φορά – στο σημείο όπου τα αυτοσχέδια άναρθρα φωνητικά της τραγουδίστριας Κλέαρ Τόρι κορυφώνονται.
Χρειάστηκαν λίγες ημέρες ώστε το πρόγραμμα να επεξεργαστεί τα δεδομένα του πειράματος. Εξετάστηκαν τέσσερις διαφορετικές ψυχικές καταστάσεις: ενδιαφέρον, χαλάρωση, άγχος και ενθουσιασμός. Στη συνέχεια αποδόθηκαν βαθμολογίες για αυτές τις ψυχικές διαθέσεις και μετά ανέλαβε έργο η ομάδα οπτικοποίησης των αποτελεσμάτων.
Τα διαμορφωμένα γραφήματα των ακροατών προβάλλονται στην οροφή, στο δάπεδο και στους τοίχους της γκαλερί Frameless. Σε ένα δωμάτιο, τα συνδυασμένα αποτελέσματα των 125 εθελοντών τροφοδοτούν έναν επικό οπτικό χορό σαν σέλας, που αλλάζει μαζί με τη μουσική. Σε ένα άλλο συνδυάζονται –και συγκρίνονται– τα οπτικοποιημένα συναισθήματα μιας μητέρας και της κόρης της, που συμμετείχαν ως εθελόντριες.
Οι κάτοχοι εισιτηρίων VIP στην γκαλερί μπορούν να δεχθούν σάρωση του εγκεφάλου τους την ώρα που ακούν το τραγούδι και 15 λεπτά αργότερα να δουν τα οπτικοποιημένα αποτελέσματά της. Η εκδήλωση «Brainstorms: A Great Gig in the Sky» παρουσιάζεται στην γκαλερί Frameless του Λονδίνου τα βράδια επιλεγμένων Παρασκευών και Σαββάτων μέσα στον Ιούνιο.