Οι αλγόριθμοι των μηχανών αναζήτησης, όταν δεν είναι διαφανείς, στρεβλώνουν την αντίληψή μας υπογράμμισε η Ανγκελα Μέρκελ σε μια μάλλον σπάνια για πολιτικό επίθεση σε αυτό που αποτελεί πλέον την καθημερινότητά μας και έχει τόσο μεγάλη, αλλά και αόρατη, επίδραση στην πολιτική ζωή μας.
Η καγκελάριος κάλεσε τις μεγάλες πλατφόρμες να αποκαλύψουν τα μυστικά των αλγορίθμων τους γιατί, όπως εξήγησε, οι πολίτες πρέπει να έχουν το δικαίωμα να γνωρίζουν σε ποια βάση φτάνουν προς αυτούς οι πληροφορίες.
«Είμαι της γνώμης ότι οι αλγόριθμοι πρέπει να γίνουν πιο διαφανείς, ώστε ένας ενδιαφερόμενος πολίτης να ενημερωθεί για ερωτήματα όπως “τι επηρεάζει την συμπεριφορά μου στο Ιντερνετ και τι την επηρεάζει σε άλλους;”», είπε, σύμφωνα με τον Guardian. Η πρόκληση, τόνισε, αφορά όλη την κοινωνία, όχι απλά τα κόμματα.
Αυτή η έλλειψη διαφάνειας κατά τη καγκελάριο βάζει σε κίνδυνο τον διάλογο μέσα στην κοινωνία. Οι πλατφόρμες, εξήγησε σε μια έμμεση αναφορά σε εταιρείες όπως η Google, το Facebook ή το Twitter, «έχουν γίνει σαν το μάτι της βελόνας μέσα από το οποίο πρέπει να περάσουν για να βρουν τους χρήστες τους ποικίλα μέσα».
Οι αλγόριθμοι είναι οι «συνταγές» με τις οποίες οι μηχανές αναζήτησης ρυθμίζουν την ροή της πληροφορίας προς τους χρήστες. Εχουν εκατοντάδες παραμέτρους, από το πόσο δημοφιλής είναι ο χρήστης που δημοσιεύει κάτι μέχρι το περιεχόμενο του μηνύματος για να αποφασίσουν μέσα από μια αυτοματοποιημένη διαδικασία τι θα φτάσει στον ένα ή τον άλλο χρήστη.
Πολλές μάλιστα από τις παραμέτρους είναι καλά φυλασσόμενα επιχειρηματικά μυστικά που αξίζουν εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια, αν όχι και δισεκατομμύρια δολάρια.
Η κριτική στη σημαντική πολιτική επίδραση που έχουν οι αλγόριθμοι στην πολιτική ζωή δεν είναι καινούργια, αλλά για πολύ καιρό περιοριζόταν κυρίως σε πανεπιστημιακό και ερευνητικό πλαίσιο. Η ανησυχία που διατυπώνεται από τη δεκαετία του 1990 θέλει τους χρήστες να τείνουν να επιλέγουν ειδήσεις και πληροφορίες που ταιριάζουν με τις απόψεις τους και να αγνοούν κάθε άλλη. Ετσι ζουν σε μια προσωπική «φούσκα» (bubble), αδιάφοροι για άλλες απόψεις.
Το φαινόμενο επιδεινώνεται από την υπερβολική εξάρτηση από το Facebook σαν πηγή ενημέρωσης. Σχεδόν οι μισοί στις ΗΠΑ και το 60% των νεότερων ηλικιών ενημερώνονται μόνο μέσα από αυτό το κοινωνικό δίκτυο.
Το ενδιαφέρον της καγκελαρίου έχει και μια εσωτερική πολιτική πτυχή. Με τις εκλογές στη χώρα της να πλησιάζουν και το σκηνικό ρευστό, η Μέρκελ θέλει να εξασφαλίσει –ή τουλάχιστον να είναι σχετικά σίγουρη- ότι κανένας τέτοιος κίνδυνος δεν θα απειλήσει τις δυνατότητες επανεκλογής της. Εξάλλου, οι Γερμανοί έχουν να υπερηφανεύονται για την υψηλή ποιότητα του διαλόγου στα μέσα ενημέρωσης, ειδικά στον Τύπο, ο οποίος παραμένει ισχυρός και επιδραστικός.