Η στιγμή είναι ιστορική. Η πρώτη φορά που ο Ολυμπιακός θα εμφανιστεί σε ευρωπαϊκό ημιτελικό στα 99 χρόνια της ύπαρξής του. Οποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα της διπλής αναμέτρησής του με την Αστον Βίλα (το βράδυ της Πέμπτης στο Μπέρμιγχαμ και την επόμενη Πέμπτη στο Νέο Φάληρο), η εφετινή πορεία του στο UEFA Κόνφερενς Λιγκ συνιστά ένα ποδοσφαιρικό θαύμα.
Είναι πρωτοφανές στα χρονικά των Κυπέλλων Ευρώπης να φτάνει τόσο μακριά μια ομάδα που μέσα στη σεζόν άλλαξε τρεις προπονητές –και ισάριθμες φορές σχέδιο παιχνιδιού– και πάνω από 20 παίκτες, αρκετοί από τους οποίους υπήρξαν βασικά μέλη της ενδεκάδας της. Που γνώρισε οδυνηρές ήττες στις εγχώριες διοργανώσεις και που, στην ουσία, άρχισε να «χτίζεται» από την αρχή πριν από δυόμισι μήνες.
Εικοσι πέντε χρόνια πάλευε για αυτή την υπέρβαση ο Ολυμπιακός. Την «άγγιξε» μόνο τον Μάρτιο του 1999, επί Ντούσαν Μπάγεβιτς, και μάλιστα στο Τσάμπιονς Λιγκ. Αλλά την πρόκριση στα ημιτελικά την άρπαξε μέσα από τα χέρια του γκολκίπερ Δημήτρη Ελευθερόπουλου ο δυνατός άνεμος που εκείνο το βράδυ φυσούσε στο ΟΑΚΑ και τη χάρισε στη Γιουβέντους.
Ο,τι δεν κατόρθωσε ούτε με τους δυο επόμενους εμβληματικούς προπονητές του, τον Ερνέστο Βαλβέρδε και τον Πέδρο Μαρτίνς, που είχαν διαλέξει οι ίδιοι τους παίκτες τους –και όχι οι προκάτοχοί τους–, είχαν επιμεληθεί την καλοκαιρινή προετοιμασία και είχαν δημιουργήσει μια ομάδα που κυριάρχησε στο ελληνικό πρωτάθλημα, το πέτυχε εφέτος με τον Χοσέ Λουίς Μεντιλίμπαρ. Που προσελήφθη στα μέσα Φεβρουαρίου για να σώσει ό,τι μπορούσε να σωθεί στη μέχρι τότε εφιαλτική σεζόν των «ερυθρόλευκων».
Ο βάσκος τεχνικός έβαλε τάξη στο χάος, αναγέννησε ποδοσφαιριστές που βίωναν ένα παρατεταμένο ντεφορμάρισμα, όπως ο Ποντένσε και ο Γιόβετιτς, αξιοποίησε άλλους που ήταν παραγκωνισμένοι, εμπιστεύθηκε τα γάντια του βασικού τερματοφύλακα στον «ήρωα της Κωνσταντινούπολης» Κωνσταντή Τζολάκη και επανέφερε στην ομάδα την ηρεμία και την αυτοπεποίθηση. Ελάχιστοι προπονητές στο παρελθόν κατάφεραν να αγαπηθούν από τους οπαδούς του Ολυμπιακού σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, χωρίς να έχουν κατακτήσει ακόμη κάποιο τρόπαιο.
Ο 63χρονος Μεντιλίμπαρ απέχει τρία ματς από μια σπάνια διάκριση: να σηκώσει ευρωπαϊκή κούπα για δεύτερη διαδοχική σεζόν. Πέρυσι κέρδισε το Γιουρόπα Λιγκ με τη Σεβίλλη, που νίκησε στον τελικό τη Ρόμα του Μουρίνιο. Για να επαναλάβει τον άθλο του, πρέπει πρώτα να ξεπεράσει το εμπόδιο της τέταρτης καλύτερης (βάσει βαθμολογίας) ομάδας της εφετινής Πρέμιερ Λιγκ. Αλλά και του συμπατριώτη του Ουνάι Εμερι, που είναι ο προπονητής της Αστον Βίλα και φημισμένος συλλέκτης ευρω-τροπαίων. Εχει κερδίσει το Γιουρόπα Λιγκ τέσσερις φορές: το 2014, το 2015 και το 2016 με τη Σεβίλλη, και το 2021 με τη Βιγιαρεάλ. Εφτασε στον τελικό και με την Αρσεναλ, το 2019, όμως η ομάδα του ηττήθηκε από την Τσέλσι.
Μεντιλίμπαρ και Εμερι έχουν αναμετρηθεί 13 φορές στο παρελθόν, όλες στο ισπανικό πρωτάθλημα. Γνωρίζουν καλά ο ένας το παιχνίδι του άλλου. Τις δύο τελευταίες φορές που βρέθηκαν αντιμέτωποι, τη σεζόν 2020-2021, η Βιγιαρεάλ του Εμερι νίκησε την Εϊμπαρ του Μεντιλίμπαρ. Αλλά η Βιγιαρεάλ είναι σαφώς μεγαλύτερο μέγεθος από την Εϊμπαρ, που εφέτος αγωνίζεται στη Β’ Κατηγορία της Ισπανίας.
Ο Ολυμπιακός θα συναντήσει την Αστον Βίλα σε μια από τις καλύτερες περιόδους της ιστορίας της. Εχοντας πραγματοποιήσει εξαιρετική σεζόν, διεκδικεί με αξιώσεις μια θέση στο προσεχές Τσάμπιονς Λιγκ – κάτι που δεν θα καταφέρουν η Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, η Τσέλσι, η πάμπλουτη Νιούκαστλ και, ίσως, η Τότεναμ. Αυτός είναι ο πρωταρχικός της στόχος, όμως η προοπτική της κατάκτησης ενός ευρωπαϊκού τροπαίου δεν την αφήνει αδιάφορη. Της έχει ξυπνήσει μνήμες από την εποχή που βίωσε τις πιο ένδοξες στιγμές της, στις αρχές της δεκαετίας του ’80.
Το 1981 κατέκτησε το πρωτάθλημα στην Αγγλία, για τελευταία φορά μέχρι σήμερα, και εξασφάλισε την παρθενική της συμμετοχή στο Κύπελλο Πρωταθλητριών του 1981-1982, μαζί με την κάτοχο του τροπαίου Λίβερπουλ. Εκεί οι «Χωριάτες» έγραψαν μια από τις πιο συναρπαστικές ιστορίες των γηπέδων: κατέκτησαν την «κούπα με τα μεγάλα αυτιά» νικώντας (1-0) στον τελικό του Ρότερνταμ τη μεγάλη Μπάγερν του Μπράιτνερ και του Ρουμενίγκε, πρωταθλήτρια Δυτικής Γερμανίας, που ήταν το ξεκάθαρο φαβορί.
Για να ολοκληρωθεί μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις στη διοργάνωση συμμάχησε μαζί τους και η τύχη. Ο Νάιτζελ Σπινκ, ο οποίος μπήκε στο 9ο λεπτό του αγώνα ως αναγκαστική αλλαγή αντί του βασικού γκολκίπερ Ρίμερ, που τραυματίστηκε, έκανε το ματς της ζωής του απέναντι στους Γερμανούς, που έπαιζαν την Αστον Βίλα «μονότερμα». Και έπειτα από τόσες απίστευτες ευκαιρίες που έχασε η Μπάγερν, στο 67ο λεπτό ο Πίτερ Γουίθ σκόραρε το «χρυσό» γκολ… με το καλάμι.
Ο Ολυμπιακός είναι η τρίτη ελληνική ομάδα που θα εμφανιστεί σε ημιτελικά ευρωπαϊκής διοργάνωσης. Οι δύο προηγούμενες ήταν ο Παναθηναϊκός, ο οποίος το 1971 έφτασε στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών, και η ΑΕΚ. Ο Παναθηναϊκός το κατόρθωσε άλλες δύο φορές, πάλι στο Πρωταθλητριών/Τσάμπιονς Λιγκ: το 1984-1985 και το 1995-1996. Η ΑΕΚ έφτασε στους «4» του Κυπέλλου UEFA τη σεζόν 1976-1977. Αποκλείστηκε από τη –μετέπειτα κάτοχο του τροπαίου– Γιουβέντους.
Στα 40 ματς που έχει δώσει εναντίον 10 αγγλικών ομάδων (Αρσεναλ, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Μάντσεστερ Σίτι, Λίβερπουλ, Τσέλσι, Τότεναμ, Γουέστ Χαμ, Γουλβς, Νιούκαστλ και Μπέρνλι), ο Ολυμπιακός έχει κερδίσει 11. Αλλά έχει να θυμάται μια επική πρόκριση επί της Αρσεναλ (2-1 στην παράταση στο «Εμιρεϊτς»), ακόμη μια επί της Μπέρνλι, και μερικές σπουδαίες νίκες στους ομίλους του Τσάμπιονς Λιγκ. Αφού έφτασε ως εδώ, έπειτα από τόσες αναποδιές, τίποτα δεν είναι απίθανο. Και ο τελικός θα διεξαχθεί λίγα χιλιόμετρα μακριά από το «σπίτι» του, στην «OPAP Arena».