«Καταλύτης». Με αυτή τη λέξη περιέγραψε αμερικανός κοινοβουλευτικός την κατάθεση στη Γερουσία της Φράνσις Χάουγκεν, οι αποκαλύψεις της οποίας ενώπιον επιτροπής του Κογκρέσου αμαύρωσαν την εικόνα του Facebook, αναγκάζοντας τους αμερικανούς γερουσιαστές να δεσμευθούν ότι θα επιβάλουν ένα ρυθμιστικό πλαίσιο στον κολοσσό του Διαδικτύου.
H 37χρονη μηχανικός Πληροφορικής, που αποχώρησε τον Μάιο από τη Facebook, περιέγραψε με ηρεμία και ακρίβεια την κατάσταση που επικρατεί στην εταιρεία, η οποία, όπως κατήγγειλε εκείνη, έχει αποκηρύξει τις ηθικές αξίες στο όνομα του κέρδους.
«Εχουμε στα χέρια μας έναν καταλύτη για την αλλαγή, που όμοιό του δεν έχω δει ποτέ και εργάζομαι πάνω σε αυτά τα θέματα εδώ και 10 ή 15 χρόνια», σχολίασε ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Ρίτσαρντ Μπλούμενταλ κατά την ομιλία του στην υποεπιτροπή Εμπορίου της Γερουσίας, παραπέμποντας σε μια άλλη μικρή επανάσταση έναντι κάποιων άλλων γιγάντων, όταν κάποιοι είχαν βγει να μιλήσουν για τους κινδύνους του καπνίσματος και πώς οι καπνοβιομηχανίες, όχι μόνο τους απόκρυβαν, αλλά φρόντιζαν να κάνουν το κάπνισμα ακόμα πιο εθιστικό.
Η Χάουγκεν περιέγραψε την εταιρεία του Μαρκ Ζάκερμπεργκ ως κάτι αντίστοιχο. Μια πανίσχυρη επιχείρηση με αξία ένα τρισ. δολάρια, που διοικείται από τον μονομανή συνιδρυτή της πλατφόρμας και φροντίζει να κάνει τα προϊόντα της όλο και πιο εθιστικά. Είναι πια επικίνδυνα, όχι μόνο για την αμερικανική δημοκρατία, αλλά και για τα παιδιά, εξήγησε η Χάουγκεν.
Πριν από τρεις ημέρες αυτή η γυναίκα ήταν άγνωστη. Σήμερα η εικόνα του προσώπου της έχει κάνει τον γύρο του κόσμου και εδώ και λίγες ημέρες ενσαρκώνει τη μάχη ενάντια στην ισχύ των τεχνολογικών εταιρειών.
«Γνωρίζω ότι το Facebook έχει τους πόρους και πιθανόν το κίνητρο για να καταστρέψει την ύπαρξή μου, αλλά το αποδέχομαι, διότι γνωρίζω ότι ακολουθώ τις αξίες μου και αυτά που πιστεύω», δήλωσε η Χάουγκεν σε βίντεο που ανάρτησε στο Διαδίκτυο την Κυριακή.
«Είστε μια ηρωίδα του 21ου αιώνα που προειδοποίησε τη χώρα μας για τους κινδύνους που διατρέχουν η νεολαία μας και η δημοκρατία μας», απάντησε ο Δημοκρατικός γερουσιαστής Εντ Μάρκι. «Το έθνος μας σας ευγνωμονεί».
«Εχουμε χρόνο για να δράσουμε, αλλά πρέπει να το πράξουμε τώρα», υπογράμμισε η Χάουγκεν.
Στη διάρκεια της κατάθεσής της και στις απαντήσεις της στις ερωτήσεις των γερουσιαστών, παρουσίασε τον τρόπο με τον οποίο οι επικεφαλής του Facebook «χρηματοδοτούν τα κέρδη τους με κόστος την ασφάλειά μας».
Μεταξύ άλλων, η Χάουγκεν αποκάλυψε τις μεθόδους που χρησιμοποιεί η εταιρεία για να ωθεί τους εφήβους να χρησιμοποιούν ολοένα και περισσότερο το Instagram, σε σημείο πολλές φορές εθιστικό.
Στη διάρκεια της κατάθεσής της η Χάουγκεν σχολίασε για τον συνιδρυτή και επικεφαλής του Facebook Μαρκ Ζάκερμπεργκ: «Δεν υπάρχει καμία άλλη τόσο ισχυρή εταιρεία που να ελέγχεται με τόσο μονομερή τρόπο. Οπότε, τελικά την ευθύνη την έχει ο Μαρκ. Και δεν λογοδοτεί σε κανέναν. Και ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ είναι αυτός που κατασκευάζει τους αλγόριθμους».
Λίγο αργότερα ο Ζάκερμπεργκ υπερασπίστηκε τον εαυτό του σε μια μακρά ανάρτηση στη σελίδα του στο Facebook. «Στην καρδιά των κατηγοριών βρισκόταν η ιδέα ότι δίνουμε προτεραιότητα στο κέρδος εις βάρος της ασφάλειας και της ευημερίας. Αυτό απλώς δεν είναι αλήθεια», τόνισε, ενώ στη συνέχεια προσπάθησε να απαντήσει στις καταγγελίες της Χάουγκεν.
«Η εποχή που είχατε εισβάλει στην προσωπική μας ζωή, που προωθούσατε τοξικό περιεχόμενο και εκμεταλλευόσασταν παιδιά και εφήβους έχει παρέλθει. Το Κογκρέσο θα δράσει», υπογράμμισε ο Εντ Μάρκι.
Η Φράνσις Χάουγκεν είναι η πηγή των στοιχείων που στήριξαν την έρευνα που δημοσίευσε η Wall Street Journal στα μέσα του Σεπτεμβρίου για το Instagram και τις επιπτώσεις του στην ψυχική υγεία των εφήβων, ενώ την Κυριακή σε συνέντευξή της στο CBS κατηγόρησε ευθέως την Facebook ότι επιλέγει «το κέρδος έναντι της ασφάλειας» και της κοινωνικής ευθύνης.
Η έρευνα έδειξε ότι η εταιρεία συνέβαλε στην αύξηση της online πόλωσης όταν έκανε αλλαγές στον αλγόριθμο περιεχομένου, δεν έλαβε μέτρα για να περιορίσει την εντιεμβολιαστική ρητορική, γνώριζε ότι το Instagram βλάπτει την ψυχική υγεία των κοριτσιών και δεν έλαβε επαρκή μέτρα για την πρόληψη της χρήσης του FB από ανθρώπους που σχεδιάζουν βίαιες ενέργειες.
Σε ό,τι αφορά μια εκδοχή του Instagram για τα παιδιά κάτω των 13 ετών, ένα σχέδιο το οποίο επισήμως ανεστάλη στα τέλη Σεπτεμβρίου, η Χάουγκεν εξήγησε ότι πιστεύει πως το Facebook θα το προχωρήσει. «Πρέπει να διασφαλίσουν ότι η επόμενη γενιά θα είναι τόσο εθισμένη στο Instagram όσο και η σημερινή»…
Εκπρόσωπος της Facebook αντέδρασε στο Twitter υπογραμμίζοντας ότι η Χάουγκεν «δεν εργάστηκε στο θέμα της προστασίας των παιδιών (στο Facebook) ή στο Instagram (…) και δεν έχει άμεση γνώση των θεμάτων αυτών».
Για τη Χάουγκεν, το βασικό είναι να υιοθετηθεί ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για τους γίγαντες του Διαδικτύου, ώστε να αναγκαστούν να είναι περισσότερο διαφανείς.
«Εχει έρθει η ώρα να δημιουργήσουμε μια υπηρεσία προστασίας δεδομένων και να αναγκάσουμε (τους τεχνολογικούς κολοσσούς) να λογοδοτήσουν», έγραψε στο Twitter η γερουσιαστής Κίρστεν Γκίλιμπραντ.
«Δεν συμφωνούμε με τον τρόπο που παρουσίασε τα θέματα για τα οποία κατέθεσε», σχολίασε η Λίνα Πιτς, εκπρόσωπος της Facebook. «Ομως συμφωνούμε σε ένα πράγμα: έχει έρθει η ώρα να δημιουργήσουμε ένα ρυθμιστικό πλαίσιο για το διαδίκτυο (…) Και αντί να περιμένουμε από την βιομηχανία να κάνει αλλαγές (…) έχει έρθει η ώρα να δράσει το Κογκρέσο».