Μέχρι σήμερα, η cannabis sativa, το μονοτυπικό φυτό κάνναβης των χιλίων και ενός μορίων, έχει μεγάλη και εκτεταμένη φήμη – χρησιμοποιείται ως λαϊκό φάρμακο και πηγή υφαντικών ινών για ρούχα, για κατασκευή σχοινιού ή για κάλυψη οπών σε πλοία.
Αλλά τώρα, σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, μια μη ψυχοτρόπος παραλλαγή της διαφημίζεται ως δομικό υλικό στέγασης, που μάλιστα θεωρείται οικολογικό, καθώς δεν διαθέτει ορισμένα από τα περιβαλλοντικά, υλικοτεχνικά και οικονομικά μειονεκτήματα του σκυροδέματος.
Η τσιμεντοβιομηχανία θεωρείται αρκετά ενεργοβόρα, αφού είναι υπεύθυνη για το περίπου 8% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που θερμαίνουν τον πλανήτη – πέρα από τα προβλήματα που προκαλούν οι ακλόνητες επιφάνειες και οι ιδιότητες χαμηλής μόνωσης του σκυροδέματος.
Η αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων μεγάλης κλίμακας έχει μέχρι στιγμής αποφέρει λίγα αποτελέσματα, αλλά σε μικρή κλίμακα υπάρχουν ενδιαφέρουσες δυνατότητες, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης κάνναβης αναμεμειγμένης με ασβέστη για τη δημιουργία οικοδομικών υλικών με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, πιο υγιεινών για το κλίμα.
Το περασμένο καλοκαίρι, μια ομάδα πολεοδομικών σχεδιαστών συμμετείχε σε πρωτοβουλία του πανεπιστημίου Κολούμπια με στόχο την εφαρμογή περιβαλλοντικών παρεμβάσεων στην κοιλάδα Χάντσον της Νέας Υόρκης. Η ομάδα ολοκλήρωσε δύο εξοχικές κατοικίες σε ένα αγρόκτημα στα βόρεια της Πολιτείας χρησιμοποιώντας ασβέστη κάνναβης –γνωστό στο εμπόριο ως κανναβασβέστη– για την κατασκευή τους.
Το υλικό χρησιμοποιείται κυρίως για θερμικά αποδοτικές μονώσεις και εσωτερικούς τοίχους. Με προκατασκευασμένα τούβλα κανναβασβέστη και ξυλεία, οι δύο ενοικιαζόμενες κατοικίες, σχεδιασμένες σύμφωνα με την αρχιτεκτονική των αγροτικών εκτάσεων, βρίσκονται στην πειραματική θερμοκοιτίδα γεωργίας Wally Farms και έχουν σχεδιαστεί για να επιδεικνύουν τις βιώσιμες τεχνικές δόμησης.
Ενα ολόκληρο δίκτυο υποστηρικτών, σχεδιαστών και κατασκευαστών θεωρούν τα βιολογικά δομικά υλικά ως έναν τρόπο για να μειώσουν δραματικά το ενσωματωμένο ή εκ των προτέρων δεδομένο αποτύπωμα άνθρακα των υλικών, που σε ορισμένες περιπτώσεις αντιπροσωπεύουν το 80% του κύκλου ζωής του διοξειδίου του άνθρακα.
Η δυνατότητα του συγκεκριμένου είδους κάνναβης (ενός στελέχους της cannabis sativa) ως δομικού υλικού είναι γνωστή εδώ και αιώνες, αλλά μόλις πρόσφατα, η ικανότητά του να συλλαμβάνει περισσότερο από το διπλάσιο του βάρους του σε άνθρακα –δύο φορές πιο γρήγορα από την παραδοσιακή δασοκομία– το επανέφερε στο επίκεντρο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η κάνναβη μπορεί να δεσμεύσει έως και 15 τόνους διοξειδίου του άνθρακα ανά δυόμισι στρέμματα μέσω της φωτοσύνθεσης.
Η καλλιέργεια κάνναβης, που καταλαμβάνει μόλις το 25% της παγκόσμιας γεωργικής γης που χρησιμοποιείται για γαλακτοκομικά και κτηνοτροφικά προϊόντα, είναι σε θέση να καλύψει το χάσμα εκπομπών των 23 γιγατόνων διοξειδίου του άνθρακα ετησίως που έχει θέσει ο ΟΗΕ. Η επιλογή υλικών που δεσμεύουν πολύ άνθρακα προτού γίνουν δομικά υλικά μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα ωφέλιμη στον αγώνα για μηδενικές εκπομπές άνθρακα έως το 2050.
Η κάνναβη που χρησιμοποιείται στις οικοδομές προέρχεται από τη ρίζα του εσωτερικού στελέχους του φυτού, και όχι από τον φλοιό, ο οποίος χρησιμοποιείται για την κατασκευή χαρτιού ή σχοινιού. Αναπτύχθηκε για πρώτη φορά στη Γαλλία τη δεκαετία του 1980, ως μέθοδος προσθήκης θερμικής απόδοσης σε κτίρια μεσαιωνικών ξύλινων πλαισίων, και έχει τις ρίζες της στην προχριστιανική Γαλατία.
Οι υποστηρικτές της χρήσης του κανναβασβέστη στις κατασκευές προβάλλουν τις μη τοξικές ιδιότητές του, που τον καθιστούν ανθεκτικό στη μούχλα, στη φωτιά και στη μόλυνση. Ακόμα πιο ελκυστικό χαρακτηριστικό του είναι το γεγονός ότι δεν διαθέτει πρόσθετα χημικά.
Ομως ο κλάδος ανάπτυξής του βρίσκεται ακόμα στα σπάργανα στις ΗΠΑ, όπου η χρήση του συνιστά ακόμα ταμπού. Οπως η μαριχουάνα, έτσι και η κάνναβη τέθηκε ουσιαστικά εκτός νόμου το 1937, και οι προσπάθειες επανεκκίνησης της βιομηχανίας παραγωγής της έρχονται πολλές δεκαετίες μετά την κατάργηση των μεθόδων συστηματικής καλλιέργειας και μεταποίησής της, σε μια αγορά που δεν είναι ακόμα έτοιμη για αυτήν.
Στην Ευρώπη, πάλι, τα πράγματα είναι αρκετά πιο προχωρημένα. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, σπίτια κάνναβης στην κωμόπολη Χάβερβιλ της κομητείας του Σάφολκ έχουν χτιστεί εδώ και δύο δεκαετίες, ενώ στη Γαλλία το αθλητικό κέντρο Πιέρ Σεβέ, κοντά στο Παρίσι, κατασκευάστηκε πρόσφατα με χρήση κανναβασβέστη.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η παγκόσμια αγορά της δομικής κάνναβης προβλέπεται να αυξηθεί με ετήσιο ρυθμό 16% από το 2021 έως το 2028 – με την αξία της συνολικής παγκόσμιας αγοράς πράσινων δομικών υλικών να αναμένεται να φτάσει τα 390 δισ. ευρώ έως το 2026. Ωστόσο, η βιομηχανία του κανναβασβέστη βρίσκεται αντιμέτωπη με τον παραδοσιακό κατασκευαστικό κλάδο, για τον οποίο το κόστος και ο έλεγχος παραμένουν οι βασικότερες παράμετροι.