Πριν από δυόμισι χρόνια οι Ταλιμπάν εισήλθαν στην πρωτεύουσα του Αφγανιστάν και κατέλαβαν την εξουσία, υποσχόμενοι να καθαρίσουν τη χώρα από τη παρακμή των Δυτικών. Σήμερα πολλοί εξ αυτών έχουν αγκαλιάσει τα οφέλη της αστικής ζωής – ή, έχουν πέσει θύματά της, αναλόγως της οπτικής του καθενός.
Μερικοί περνούν τα Σαββατοκύριακά τους στα θεματικά πάρκα της πόλης. Κάποιοι παρακολουθούν αγώνες κρίκετ σε μεγάλες οθόνες σε ανοιχτούς χώρους. Αλλοι γεμίζουν τις σελίδες τους στο Facebook με σέλφι, ή αγοράζουν βιβλία «αυτοβοήθειας» που εκδίδονται στη Δύση, σημειώνει ρεπορτάζ της Washington Post από την Καμπούλ.
Την ώρα που οι Ταλιμπάν συνεχίζουν να αλλάζουν την καθημερινότητα της πρωτεύουσας του Αφγανιστάν, ορισμένοι έχουν αρχίσει να αναρωτιούνται αν η πόλη έχει αρχίσει να αλλάζει τους ίδιους τους Ταλιμπάν. Ορισμένοι από τους μαχητές μετανιώνουν τώρα που θυσίασαν την απόλαυση των υλικών αγαθών και την προσωπική επιτυχία τους για χάρη της ένοπλης εκστρατείας τους.
Δεν υπάρχουν ουσιαστικές ενδείξεις ότι αυτές οι μικρές αλλαγές διάθεσης οδηγούν σε άμβλυνση των κατασταλτικών πολιτικών των Ταλιμπάν, ιδιαίτερα της εκστρατείας κατά των δικαιωμάτων των γυναικών. Αλλά, για πολλούς από τους μαχητές που το 2021 έσπευσαν στην Καμπούλ με καρότσες φορτηγών, η πόλη των περίπου 5 εκατομμυρίων κατοίκων είναι απογοήτευση.
Ισχυρίζονται ότι η αστική ζωή είναι πιο μοναχική, πιο αγχωτική και λιγότερο θρησκευόμενη από ό,τι είχαν φανταστεί. Πολλοί από τους μαχητές των Ταλιμπάν είχαν μεγαλώσει στην πρωτεύουσα προτού φύγουν για τις αγροτικές περιοχές του Αφγανιστάν ώστε να ενταχθούν στην εξέγερση. Αλλοι δεν έφυγαν ποτέ, προσφέροντας υποστήριξη τους Ταλιμπάν ως πληροφοριοδότες.
Αλλά για την πλειοψηφία των μαχητών που ανακατέλαβαν την πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, τα λαμπερά φώτα της πόλης ήταν άγνωστα και η Καμπούλ στοιχειοθετεί μια πρόκληση γεμάτη αποπλανήσεις. Υπάρχουν ήδη μέλη των Ταλιμπάν που οραματίζονται την Καμπούλ ως νέο Ντουμπάι – μια ευλαβική εκδοχή του λαμπερού εμπορικού κόμβου των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Κάποια ανώτερα στελέχη των Ταλιμπάν έχουν ήδη αρχίσει να αναπτύσσουν ακριβά γούστα. Σύμφωνα με τους εμπόρους αυτοκινήτων, ενώ αρχικά οι αξιωματούχοι της νέας κυβέρνησης ενδιαφέρονταν να αγοράσουν μοτοποδήλατα, τώρα καλοκοιτάζουν όλο και περισσότερο τα Land Cruisers.
Κάποιοι νεαροί μαχητές δηλώνουν απερίφραστα ότι η αξιόπιστη πρόσβαση στο διαδίκτυο παίζει όλο και σημαντικότερο ρόλο στη ζωή τους. Δηλώνουν εθισμένοι σε τηλεοπτικές σειρές όπως το τουρκικό αστυνομικό δράμα «Η κοιλάδα των λύκων», αλλά και σε νοτιοκορεατικά σίριαλ που απαιτούν υψηλή ευκρίνεια για να τα δει κάποιος.
Οι περισσότεροι από τους στρατιώτες που προέρχονται από τις επαρχίες δύσκολα φαντάζονται ζωή μακριά από την πρωτεύουσα. Οταν ανακατέλαβαν την πόλη δυσκολεύτηκαν να προσαρμοστούν στους ρυθμούς της. Οι κάτοικοι της Καμπούλ τους αντιμετώπιζαν με φόβο και οι οθόνες των υπολογιστών έκαναν τα μάτια τους να τσούζουν. Τώρα, όμως, με πρόσβαση σε ρεύμα, νερό, μαθήματα αγγλικών και πληροφορικής, έχουν αρχίσει να απολαμβάνουν την αστική ζωή.
Ορισμένοι Αφγανοί που είχαν αντιταχθεί στην κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν παρατηρούν ήδη διαφορά στη συμπεριφορά τους. Ορεσίβιοι βασικά, αρχικά δυσκολεύονταν να καταλάβουν τη γλώσσα και την κουλτούρα της πρωτεύουσας. Καταδίκαζαν τα τζιν και άλλα ρούχα της Δύσης και κατέστρεφαν μουσικά όργανα. Γρήγορα όμως άρχισαν να συνηθίζουν τον μοντέρνο τρόπο ζωής, τον αστικό ρουχισμό και τη δυνατή μουσική από τα ηχεία των αυτοκινήτων.
Σε συνεντεύξεις της Post, πάνω από μισή ντουζίνα νεότεροι και μεγαλύτεροι υπάλληλοι του καθεστώτος αναφέρουν την πρόσβαση στην εκπαίδευση ως κύρια ανταμοιβή για τους αγώνες τους. Οι πιο νέοι σε ηλικία έχουν εγγραφεί σε εντατικά μαθήματα αγγλικών, με το όνειρο να σπουδάσουν στο εξωτερικό κάποια στιγμή στο μέλλον.
Δεν δελεάζονται όλοι, όμως, από τα θέλγητρα της ζωής στη μεγάλη πόλη. Δύο 25χρονοι μαχητές, από τους πρώτους που μπήκαν στην Καμπούλ το 2021, συνδέουν την πόλη με αρνητικά χαρακτηριστικά και εστιάζουν στους πολλούς περισπασμούς που εμποδίζουν τον χρόνο προσευχής. Ισχυρίζονται ότι οι δεσμοί στα χωριά τους ήταν πιο στενοί και η ζωή τους πια είναι πιο μοναχική.
Παρ’ ότι πολλοί Αφγανοί εγκατέλειψαν την Καμπούλ κατά τη διάρκεια της κατάληψης της πόλης από τους Ταλιμπάν, η χώρα έχει μετατραπεί ξανά στη γεμάτη κίνηση πρωτεύουσα που ήταν κάποτε. Απαιτούνται και πάλι ώρες για να διασχίσει κάποιος τη γεμάτη αιθαλομίχλη πρωτεύουσα από τη μια πλευρά ως στην άλλη. Οταν οι στρατιώτες χρειάζονται διαφυγή, ανεβαίνουν σε έναν λόφο στο κέντρο της Καμπούλ, όπου το νέο καθεστώς έχει εγκαταστήσει μια γιγάντια σημαία του Ισλαμικού Εμιράτου.
Οι κάτοικοι της Καμπούλ, που παρακολουθούσαν με φόβο τους Ταλιμπάν να καταφθάνουν το 2021, ελπίζουν ότι ο αριθμός των πρώην μαχητών που ασπάζονται τη ζωή στη μεγάλη πόλη θα ξεπεράσει αυτούς που απωθούνται από αυτήν – και οι Ταλιμπάν θα γίνουν πιο μετριοπαθείς. Αλλά για τις γυναίκες της Καμπούλ τίποτε δεν έχει αλλάξει προς το προοδευτικότερο.
Τα πανεπιστήμια παραμένουν κλειστά για αυτές και τα κορίτσια πάνω από την έκτη τάξη εξακολουθούν να αποκλείονται από το σχολείο. Από την απομονωμένη πόλη Κανταχάρ, η ανώτατη ηγεσία των Ταλιμπάν έχει μετατρέψει το Αφγανιστάν στην πιο καταπιεστική χώρα στον κόσμο για τις γυναίκες, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Οι Ταλιμπάν έχουν φιλόδοξα σχέδια για τη μεταπολεμική ανοικοδόμηση, αλλά οι περιορισμοί των γυναικών μπορεί να εξελιχθούν στο μεγαλύτερο εμπόδιο. Πολλοί ξένοι δωρητές έχουν εγκαταλείψει τη χώρα σε ένδειξη διαμαρτυρίας τα τελευταία δυόμισι χρόνια, και οι ιδιώτες επενδυτές παραμένουν ελάχιστοι.
Τους τελευταίους μήνες, οι Ταλιμπάν προχώρησαν σε σχέδια για την επανέναρξη των εργασιών πάνω σε μια πόλη-πρότυπο στα περίχωρα της Καμπούλ –που θα ονομάζεται «Νέα Καμπούλ»– η οποία σχεδιάστηκε πρώτη φορά πριν από περισσότερο από μια δεκαετία από την προηγούμενη κυβέρνηση που υποστήριζαν οι ΗΠΑ, αλλά δεν χτίστηκε ποτέ.
Η κατασκευή της, αν ποτέ ολοκληρωθεί, αναμένεται να διαρκέσει πολλές δεκαετίες. Θα μπορούσε, άραγε, το δέλεαρ των ακριβών ουρανοξυστών, των επιβλητικών νέων τζαμιών και των δρόμων χωρίς λακκούβες αυτής της «Νέας Καμπούλ» να ωθήσει τελικά τους Ταλιμπάν σε συμβιβασμούς; Κάποιοι το ελπίζουν, αλλά οι περισσότεροι είναι πιο ρεαλιστές.