Ηταν μια ιστορική στιγμή για την Ισπανία. Η Γερουσία προχώρησε στην επίσημη καταδίκη της περιόδου της δικτατορίας του Φραντσίσκο Φράνκο και ζήτησε να κηρυχθούν παράνομα τα ιδρύματα που αποθεώνουν τον φασισμό, κάνοντας άμεση αναφορά στο Ιδρυμα «Φραντσίσκο Φράνκο».
Ο Φραντσίσκο Φράνο κυβέρνησε με σιδηρά πυγμή την Ισπανία, από το 1939 –όταν και με τη βοήθεια του Χίτλερ και του Μουσολίνι βγήκε νικητής από τον Ισπανικό Εμφύλιο– έως τον θάνατό του το 1975.
Οπως σημειώνει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, το ψήφισμα της καταδίκης επιτεύχθηκε παρά την αποχή του δεξιού Λαϊκού Κόμματος. Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης αρνήθηκε να ψηφίσει υπέρ, έπειτα από την απόρριψη εκ μέρους των Σοσιαλιστών του PSOE της τροποποίησης που πρότεινε, δηλαδή να απαγορεύονται και τα ιδρύματα που υποστηρίζουν «και άλλες ιδεολογίες, όπως τον κομμουνισμό».
Από την ψηφοφορία απείχαν, επίσης, και οι κεντρώοι Ciudadanos, που υποστήριζαν μία τροποποιητική διάταξη που θα συνέθετε τις άλλες προτάσεις και θα συμβίβαζε τις δύο πλευρές. Συνολικά, η πρόταση υπερψηφίσθηκε από τα 97 μέλη του PSOE και των Unidos Podemos, των καταλανικών κομμάτων ERC, PdeCat και του βασκικού PNV, ενώ απείχαν οι 136 Γερουσιαστές των ΡΡ, Ciudadanos, UPN (Ναβάρα) και Foro Asturias.
Η καταδίκη αυτή από τη Γερουσία αποτελεί ακόμη ένα σημαντικό έρεισμα για την κυβέρνηση του Πέδρο Σάντσεθ να φέρει εις πέρας την πρόθεσή της για εκταφή της σορού του Φράνκο από το μνημείο της «Κοιλάδας των Πεσόντων» (Valle de los Caidos), στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης του Νόμου για την Ιστορική Μνήμη, που έχει αποσταλεί επίσης για έγκριση στο ίδιο Σώμα.
«Στην Ισπανία υπάρχει ακόμη ένα Ίδρυμα “Φραντσίσκο Φράνκο” που διαδίδει τις αξίες μίας δικτατορίας που φέρει στους ώμους της το βάρος από έναν μεγάλο αριθμό από εξαφανισμένους και άλλα επονείδιστα εγκλήματα. Αυτό είναι κάτι ανήκουστο για άλλες χώρες της Ευρώπης. Ευελπιστούμε ότι ο Νόμος για την Ιστορική Μνήμη θα τερματίσει αυτήν την κατάσταση εξαίρεσης» τόνισε από του βήματος ο εισηγητής της πρότασης καταλανός σοσιαλιστής γερουσιαστής Φραντσέσκ Αντιτς.
Από την πλευρά του, το Λαϊκό Κόμμα κατηγόρησε τους Σοσιαλιστές για σχέδιο «διχασμού» της κοινωνίας και όπως τόνισε ο εισηγητής τους Ρεμίχιο Ντελγάδο Κάθερες «εσείς ζητάτε να απαγορευθούν ιδρύματα που αποθεώνουν τον φασισμό, αλλά επιτρέπετε παραδόξως να μην συμπεριληφθεί και ο κομμουνισμός, που αποτελεί μία επιβλαβή ιδεολογία». Ο ίδιος κατηγόρησε το PSOE για τις συμφωνίες του με τον (Καταλανό αυτονομιστή πρόεδρο) Κιμ Τόρα και τους Podemos, που «στάζουν μίσος από τους πόρους του δέρματός τους».
Το Λαϊκό Κόμμα υπενθύμισε, κατά τη διάρκεια της συζήτησης, πως οι ίδιοι καταδικάζουν τον φρανκισμό: «το κάναμε και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε», τόνισε ο εκπρόσωπός τους, αναφερόμενος στην καταδίκη της δικτατορίας από τη Βουλή το 2002, τη μοναδική στην οποία είχε ψηφίσει υπέρ και το ΡΡ.
Σε αυτό το σημείο ο σοσιαλιστής γερουσιαστής Αντόνιο Χουλιάν Ροδρίγεθ κατηγόρησε το Λαϊκό Κόμμα ότι «κρύβει τις βιολογικές ρίζες του σε ένα νέο ένδυμα, στις νικηφόρες σημαίες και το ‘πρόσωπο στραμμένο στον ήλιο’», αναφερόμενος στον ύμνο του Φρανκισμού. Από την πλευρά του, το βασκικό PNV κατηγόρησε το PSOE για ατολμία να τροποποιήσει πλήρως τον Νόμο για την Ιστορική Μνήμη.