Επρόκειτο για μια μιντιακή υπερβολή, από αυτές που συνηθίζει ο Βλαντίμιρ Πούτιν: Επικεφαλής μιας μικρής πομπής φορτηγών, ο ρώσος πρόεδρος οδήγησε ένα πορτοκαλί φορτηγό με ρωσικές σημαίες σε τμήμα της Γέφυρας της Κριμαίας το 2018, εγκαινιάζοντας περήφανα το κολοσσιαίο, μήκους 19 χλμ., έργο που συνδέει την ομώνυμη χερσόνησο, την οποία προσάρτησε παράνομα από την Ουκρανία, με την ηπειρωτική Ρωσία. Στο τέλος της διαδρομής, ο ισχυρός άνδρας του Κρεμλίνου έγινε δεκτός με επευφημίες και χειροκροτήματα.
Ακόμη και επί του τσαρικού καθεστώτος, «οι άνθρωποι ονειρεύονταν να χτίσουν αυτή τη γέφυρα», καυχιόταν ο Πούτιν. «Επιτέλους, χάρη στη σκληρή δουλειά και το ταλέντο σας, αυτό το έργο, αυτό το θαύμα, έγινε πραγματικότητα».
Με τις εικόνες αυτές περιέγραψαν την προ τετραετίας τελετή για τα εγκαίνια της Γέφυρας του Κρετς, ή της Γέφυρας της Κριμαίας, όπως επίσης ονομάζεται, οι δημοσιογράφοι της Washington Post Πολ Σον και Μάιτε Φερνάντεζ Σάιμον για να συμπληρώσουν, ωστόσο, ότι «νωρίς το Σάββατο, η γιγάντια έκρηξη στη Γέφυρα αυτή έκαψε το στέμμα του ίδιου του Πούτιν χάρη στη… δική του σκληρή δουλειά, θα μπορούσαμε να πούμε, εξαπολύοντας την εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο».
Κομμάτια της Γέφυρας, από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη, φάνηκε να βυθίζονται στο νερό. Αν και τμήματά της αναφέρθηκε ότι παραδόθηκαν στην κυκλοφορία λίγες ώρες μετά την έκρηξη, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δεν μπόρεσε να προσδιορίσει το χρονοδιάγραμμα για την πλήρη αποκατάσταση των ζημιών.
Οι πρώτες πληροφορίες που δόθηκαν από τις ρωσικές Αρχές ανέφεραν ότι τρεις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στο συμβάν, συμπεριλαμβανομένου ενός οδηγού φορτηγού.
Η Ουκρανία, αν και δεν ανέλαβε επίσημα την ευθύνη για το πλήγμα στη Γέφυρα, είχε απειλήσει ανοιχτά, μόλις τον Ιούνιο, ότι αποτελεί τον «νούμερο ένα» στόχο, λόγω της στρατηγικής σημασίας της. Πρόκειται άλλωστε για την κύρια αρτηρία μεταφοράς στρατευμάτων και όπλων από την ηπειρωτική Ρωσία προς την Κριμαία, και από εκεί στα μέτωπα του πολέμου στον ουκρανικό νότο.
Επρόκειτο, λοιπόν, για μία στρατηγική ήττα της ρωσικής πλευράς αλλά και για ένα συμβολικό πλήγμα, λόγω της προσωπικής ταύτισης του δαπανηρού έργου με τον ρώσο πρόεδρο, σε έναν πόλεμο όπου τα σύμβολα έχουν σημασία για το ηθικό –αφενός για το ηθικό της ρωσικής κοινωνίας, που παρακολουθεί την παραπαίουσα εισβολή, και αφετέρου για τους δυτικούς υποστηρικτές της Ουκρανίας.
Οπως έγραψαν οι δύο συνεργάτες της αμερικανικής εφημερίδας, το κομμάτι αυτό είναι κρίσιμο και για τη Δύση, καθώς οι «χειροπιαστές» ουκρανικές νίκες όχι μόνο βοηθούν να διατηρηθεί η ροή των όπλων προς το Κίεβο αλλά είναι σημαντικές και προκειμένου να πειστούν οι πολίτες ότι οι θυσίες τους, όπως οι πληρωμές υψηλών λογαριασμών ενέργειας, φέρνουν καρπούς.
Λίγα κέρδη της ουκρανικής πλευράς ήταν τόσο οφθαλμοφανή όσο οι φλόγες του Σαββάτου και η βύθιση τμημάτων της Γέφυρας στο νερό, προσέθεσαν. Μια Γέφυρα η οποία «κατέστη σύμβολο της μυθικής ανδρείας του Πούτιν, της ικανότητάς του να παραδίδει μεγάλα έργα υποδομών, της φιλοδοξίας του να επαναφέρει τη Ρωσία στο χαμένο μεγαλείο της», κατά τους Σον και Σάιμον.
«Ακόμη και τα πιο φιλόδοξα σχέδια μπορούν να υλοποιηθούν όταν υλοποιούνται από αυτόν (σ.σ. τον Πούτιν)», δήλωνε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ το 2018, αναφερόμενος στο συγκεκριμένο έργο, προσθέτοντας το δικό του λιθαράκι στον σχετικό μύθο που τώρα μοιάζει να καταρρέει.
Περαιτέρω, η κατασκευή της Γέφυρας ενίσχυσε το καθεστώς της παράνομης προσάρτησης της χερσονήσου, η οποία βρίσκεται υπό την κατοχή των στρατευμάτων της Μόσχας από το 2014. Οπως θύμισε η Post, μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, η Ρωσική Ομοσπονδία κλήθηκε να λύσει το πρόβλημα ότι η χερσαία σύνδεση της χερσονήσου με την Ευρώπη περνούσε, μέσω ενός ισθμού, από εδάφη που ελέγχονταν από την Ουκρανία, κάτι που σήμαινε ότι άνθρωποι και εμπορεύματα έπρεπε να μετακινούνται εκτός αυτής μόνο με πλοία ή αεροπλάνα.
Η ιδέα μιας γέφυρας πάνω από τα Στενά του Κερτς, που θα συνέδεε τη Ρωσία με την Κριμαία, έδινε την απάντηση στο συγκεκριμένο πρόβλημα.
Και ενώ ο Τσάρος Νικόλαος Β’ και οι Σοβιετικοί είχαν σκεφτεί να χτίσουν μια γέφυρα στα Στενά κατά το παρελθόν, και οι Ναζί είχαν ξεκινήσει να κατασκευάζουν μία προτού εκδιωχθούν από την περιοχή κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η ιδέα αμφισβητούνταν τακτικά λόγω τους κόστους της και των προκλήσεων για την κατασκευή της, λόγω των καιρικών συνθηκών και της σύστασης του εδάφους.
Μεταξύ άλλων, ο βυθός στα Στενά αποτελείται από λάσπη που έκανε δύσκολη τη θεμελίωση γέφυρας, ενώ μια σιδηροδρομική γέφυρα που έχτισαν οι Σοβιετικοί πάνω από το Στενά προς το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου παρασύρθηκε από κομμάτια πάγου, λίγους μήνες μετά τη διέλευση του πρώτου τρένου από αυτή.
Ο Πούτιν αποφάσισε να προχωρήσει με το έργο ούτως ή άλλως, και η κατασκευή της γέφυρας εξελίχθηκε γρήγορα σε ένα σύμβολο της προσάρτησης της περιοχής από τη Μόσχα αλλά και σε ένα πατριωτικό σύμβολο –κατά παρόμοιο τρόπο αξιοποιούσε και η σοβιετική προπαγάνδα ορισμένα μεγάλα έργα υποδομών στην ΕΣΣΔ, συμπλήρωσαν οι δύο συντάκτες.
Για το χτίσιμό της, ο ρώσος πρόεδρος αξιοποίησε τον παιδικό φίλο του και συναθλητή στο τζούντο Αρκάντι Ρότενμπεργκ, ο οποίος έγινε δισεκατομμυριούχος στα 22 του χρόνια, από τότε, δηλαδή, που ο Πούτιν ανέλαβε την εξουσία, παραχωρώντας του συμβάσεις για μεγάλα κρατικά έργα, και ο οποίος έγινε στόχος διεθνών κυρώσεων.
Η κατασκευή της γέφυρας, την οποία διασχίζει αυτοκινητόδρομος αλλά και σιδηρόδρομος, διήρκεσε τρία χρόνια και κόστισε περίπου 4 δισεκατομμύρια δολάρια.
«Επρόκειτο για ένα προσωπικό έργο για τον Πούτιν», δήλωσε ο Σάιμον Σλέγκελ, αναλυτής περί το Ουκρανικό στο International Crisis Group. Η Γέφυρα «συνδέει τη ρωσική ηπειρωτική χώρα και τη χερσόνησο της Κριμαίας που ισχυρίστηκαν ότι ήταν δική τους. Πραγματικά απλώς επανέλαβαν αυτόν τον ισχυρισμό με χάλυβα και σκυρόδεμα».
Η προσάρτηση της Κριμαίας και το χτίσιμο της γέφυρας αντιπροσώπευαν «την ανάκτηση, την επιστροφή της Ρωσίας στην ιστορική της επικράτεια» ύστερα από τη δωρεά της χερσονήσου στην Ουκρανία από τον Νικίτα Χρουστσόφ κατά τη σοβιετική εποχή, εκτίμησε από την πλευρά της μεταδιδακτορική ερευνήτρια στη Σχολή Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Τζορτζτάουν Μαρία Σνεγκόβαγια.
Εν μέσω μιας σειράς πρόσφατων ρωσικών αποτυχιών στο πεδίο της μάχης και ανακατατάξεων στη στρατιωτική ηγεσία, το πλήγμα στη Γέφυρα αποτέλεσε «απλώς μια ακόμη επιβεβαίωση, στην ουσία», ότι το πρόβλημα που αντιμετωπίζει τώρα ο Πούτιν «δεν μοιάζει με κανένα άλλο που έχει αντιμετωπίσει το καθεστώς του σχεδόν σε όλη την παραμονή του στην εξουσία», προσέθεσε η ίδια.
Οι στρατιωτικές αποτυχίες και η πιο πρόσφατη «ήττα», το πλήγμα στη Γέφυρα, πράγματι προκάλεσαν νέο κύμα κριτικής για τον πόλεμο του Πούτιν στην Ουκρανία, ακόμη και από εγχώρια ΜΜΕ.
«Το πιο ανόητο πράγμα που θα μπορούσαμε να κάνουμε τώρα είναι να αρχίσουμε να καθησυχάζουμε τη χώρα ότι δεν έχει συμβεί τίποτα τρομερό», έγραψε ο πολεμικός ανταποκριτής της ρωσικής Komsomolskaya Pravda, Αλεξάντερ Κοτς. Οι Ουκρανοί «χτύπησαν ένα σύμβολο», σημείωσε και πρόσθεσε: «Η γέφυρα της Κριμαίας είναι ένα σύμβολο ότι η χερσόνησος ανήκει με ασφάλεια στη Μητέρα Ρωσία και ότι τίποτα δεν μπορεί να την απομακρύνει».
Ωστόσο η στοχοποίηση της Γέφυρας της Κριμαίας –εφόσον πρόκειται όντως περί σκόπιμης επίθεσης– θα ήταν εύλογη στρατηγικά καθώς, πέραν των συμβολισμών, τροφοδοτεί τις ένοπλες δυνάμεις της Ρωσίας.
Η Ρωσία, συνέχισε ο δημοσιογράφος, θα έπρεπε να πάρει ένα μάθημα από την Ουκρανία. «Ας πολεμήσουμε πιο σκληρά, πραγματικά, χωρίς δικαιολογίες ότι είναι αδύνατη η ανατίναξη της Γέφυρας (…). Τίποτα δεν είναι αδύνατο, μας δείχνουν οι Ουκρανοί».