«Αλλαξαν οι εποχές, ήρθε η ώρα να πληρώσετε τους φόρους σας με δίκαιο τρόπο». Αυτό ήταν, από τον ίδιο τον Γερούν Ντάισελμπλουμ, το μήνυμα της ΕΕ προς τις πολυεθνικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο έδαφός της και συστηματικά αποφεύγουν να πληρώσουν το σύνολο των φόρων
Πιο καθαρά δεν θα μπορούσε να διατυπωθεί η πρόθεση της ΕΕ αν όχι να βάλει τέλος στις συνθήκες που ευνοούν την φοροαποφυγή, αλλά τουλάχιστον να βάλει μία τάξη σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Μέσα στη συγκυρία του Brexit, των Panama Papers και της απόφασης της Κομισιόν που ζητά από την Ιρλανδία να ανακτήσει 13 δισ. ευρώ σε φόρους που θα έπρεπε να είχε καταβάλλει η Apple, οι κινήσεις της Ενωσης αποκτούν ιδιαίτερο νόημα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήδη επεξεργάζεται δέσμη μέτρων που θα βάλουν τάξη στο σημερινό καθεστώς, αφήνοντας πάντως στις χώρες-μέλη της Ενωσης περιθώρια να ασκούν δική τους πολιτική σε κάποιους τομείς.
Οι σχετικές προτάσεις θα παρουσιαστούν τις ερχόμενες εβδομάδες και θα αποσκοπούν στην καθιέρωση ενιαίας φορολογικής βάσης για τις πολυεθνικές που δραστηριοποιούνται στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Το ζήτημα της αποφυγής εταιρικής φορολογίας τέθηκε την Παρασκευή και το Σάββατο στην συνεδρίαση του Ecofin στη Μπρατισλάβα. Προσερχόμενος στη συνάντηση των υπουργών ο επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί διευκρίνισε ότι θα ξεκινήσει αυτό το εξάμηνο «ένα σχέδιο για την Κοινή Ενοποιημένη Βάση Φορολογίας Εταιρειών (CCCTB-Common Consolidated Corporate Tax Base)». Η πρόταση για την CCCTB βρίσκεται στην ατζέντα της Κομισιόν για τη συνεδρίαση της 9ης Νοεμβρίου.
Η πρόταση της Κομισιόν ουσιαστικά θα διασφαλίζει ότι τα εταιρικά κέρδη θα φορολογούνται κατά κύριο λόγο εκεί που παράγονται. Η ως τώρα πρακτική είναι τα κέρδη να μεταφέρονται από τη μία χώρα στην άλλη με τρόπο ώστε να καταβάλλονται ελάχιστοι φόροι, που στην περίπτωση της Ιρλανδίας και της Apple έφταναν να είναι μέχρι και 0,005% επί του συνόλου. Πάντως η Κομισιόν δεν φαίνεται να σκέφτεται να προτείνει εναρμονιση ή καθιέρωση ενιαίου ελάχιστου φορολογικού συντελεστή.
Μία αρχική απόπειρα για τη σύσταση της CCCTB είχε γίνει και το 2011 αλλά απέτυχε καθώς τα κράτη-μέλη δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν στην πρόταση, για την οποία χρειάζεται ομοφωνία.
Τώρα το κλίμα είναι διαφορετικό: «Η πολιτική του περιορισμού της υπερβολικής χρήσης των διαφορετικών φορολογικών ρυθμίσεων είναι μια κοινή πολιτική, για την οποία εμείς στην Ευρώπη πιέζουμε ενεργά», δήλωσε σχετικά ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
«Μάχεστε την λάθος μάχη», είπε ο Γερούν Ντάισελμπλουμ απευθυνόμενος στις πολυεθνικές, «οι καιροί αλλάζουν». Κάποιοι φόροι θα πληρωθούν στην Ευρώπη, κάποιοι στις ΗΠΑ, πρόσθεσε, «οπότε ετοιμαστείτε»
Ο Πιέρ Μοσκοβισί είπε επίσης ότι τις ερχόμενες ημέρες η Κομισιόν θα παρουσιάσει στα κράτη-μέλη έναν «πίνακα βαθμολογίας» για τα φορολογικά καθεστώτα ξένων χωρών με στόχο να καταρτιστεί μια ευρωπαϊκή μαύρη λίστα φορολογικών παραδείσων που ίσως να υπόκεινται σε κυρώσεις.
Σε δηλώσεις προς τον Τύπο διευκρίνισε ακόμη ότι η υπόθεση της Apple «δεν ήταν απόφαση κατά των ΗΠΑ ή των αμερικανικών εταιριών» και συμπλήρωσε ότι «οι ΗΠΑ βοηθούν πολύ παραγωγικά στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής στο επίπεδο των G20, και κάθε άλλο παρά μήνυμα για εκδίωξη αμερικανικών επενδύσεων στην ΕΕ είναι αυτό που αποφασίσαμε».
Ωστόσο, κάποιες μικρότερες χώρες, με πρώτη και καλύτερη την Ιρλανδία, παραμένουν απρόθυμες για αλλαγές. «Υπήρξε μια πρόταση για μια κοινή ενοποιημένη φορολογική βάση πριν από μερικά χρόνια και έτυχε πολύ μικρής αποδοχής από τα μέλη», δήλωσε ο ιρλανδός υπουργός Οικονομικών, Μάικλ Νούναν, πριν από τη συνεδρίαση.