Εδώ και αρκετό καιρό, σημαίνοντα στελέχη της ΕΕ άρχισαν να συμβιβάζονται με μια ιδέα που μέχρι πρόσφατα ήταν ταμπού ακόμη και να την σκεφτούν: να κόψουν τη διαδρομή των προσφύγων και των μεταναστών στην Ελλάδα. Γνωρίζοντας πως κάτι τέτοιο θα προκαλούσε ανθρωπιστική κρίση στη χώρα.
Αυτό το λεγόμενο Plan B ήταν το… καλό χαρτί των λαϊκιστών ηγετών της Ευρώπη, τη στιγμή που άλλες φωνές μέσα στην Ενωση, επί παραδείγματι η Ανγκελα Μέρκελ, πόνταραν και συνεχίζουν να ποντάρουν στη συνεργασία με την Τουρκία. Το τρέχον αποτέλεσμα είναι ενδεικτικό: η Ελλάδα κινδυνεύει να γίνει αποθήκη ψυχών, όπως είπε πρόσφατα και ο Αλέξης Τσίπρας.
Με τη μόνη διαφορά ότι αυτό που ήθελαν οι ηγεσίες της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας, έγινε πλέον συμβεί. Η απόφαση της Αυστρίας και των άλλων βαλκανικών χωρών να σκληρύνουν τη στάση τους ως προς τους πρόσφυγες που θα δέχονται, έχει ως αποτέλεσμα να έχουν εγκλωβιστεί περίπου 10.000 άνθρωποι εντός της Ελλάδας.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της αμερικανικής εφημερίδας Wall Street Journal, αρκετοί ευρωπαίοι αξιωματούχοι ευελπιστούν ότι στη Σύνοδο της 7ης Μαρτίου θα υπάρξει αμέριστη συνεργασία ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία έτσι ώστε να περιοριστούν στο ελάχιστο οι προσφυγικές ροές και παράλληλα να ενισχυθεί η Ελλάδα για να αντιμετωπίσει την υπάρχουσα κρίση.
Κατά την άποψη ευρωπαίου αξιωματούχου, «η Ελλάδα δεν είναι το χειρότερο μέρος για να υπάρξει μια ανθρωπιστική κρίση τους επόμενους μήνες», με την έννοια ότι ο πληθυσμός της είναι πιο φιλικός με τους μετανάστες σε σχέση με άλλους λαούς των Βαλκανίων ή της Ανατολικής Ευρώπης.
Η άποψη της Γερμανίας
Πάντως το «σφράγισμα» της Ελλάδας δεν θα μπορούσε με τίποτα να γίνει επίσημη πολιτική της ΕΕ, καθώς κάτι τέτοιο αντιβαίνει στις καταστατικές αρχές της Ενωσης και πηγαίνει κόντρα στις διακηρυγμένες αξίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Επιπλέον, υπάρχουν πολλές κυβερνήσεις που δεν επιθυμούν αυτή την πολιτική. Ο βέλγος πρωθυπουργός, Σαρλ Μισέλ είναι ένας από τους αυτούς που κάνουν λόγο για φαινόμενο ντόμινο αν κλείσουν τα σύνορα στην Ελλάδα.
Η Γερμανία που έχει δεχθεί το μεγαλύτερο κύμα μεταναστών θέλει παντί τρόπω να υπάρξει συμφωνία με την Τουρκία έτσι ώστε να κοπεί το μεταναστευτικό ρεύμα και ως αντάλλαγμα η Αγκυρα να λάβει τρία δισ. ευρώ.
Αυτή τη στιγμή η ΕΕ στηρίζει τα αυστηρότερα μέτρα ασφάλειας στα ελληνισκοπιανά σύνορα και αναζητεί νόμιμους τρόπους για να επεκταθούν οι προσωρινοί έλεγχοι στα σύνορα των 26 κρατών. Η επίσημη θέση της Γερμανίας εκφράστηκε από τον υπουργό Εσωτερικών της, Τόμας ντε Μεζιέρ, ο οποίος τόνισε πως η Γερμανία δεν μπορεί να πάρει πάνω της όλο το βάρος και ότι αν αποτύχει η Σύνοδος της 7ης Μαρτίου τότε θα πρέπει να δοθεί άμεση βοήθεια στην Ελλάδα να διαχειριστεί την κατάσταση.
Η ευεργετική συνέπεια του «σφραγίσματος»
Η Κομισιόν, επισήμως, καταδίκασε την Αυστρία, αλλά ιδιωτικά αρκετοί αξιωματούχοι παραδέχονται πως η κρίση στην Ελλάδα θα έχει και μια ευεργετική πλευρά καθώς θα μείωνε τις ροές των μεταναστών. Θεωρούν ότι μπορούν να διαχειριστούν την κατάσταση, όσο μένει εντός της Ελλάδας, ενώ αν απλωθεί στα Βαλκάνια τότε τα πράγματα θα γίνουν επικίνδυνα. Ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη του την άποψη που έχει η κοινή γνώμη στις γειτονικές χώρες για τους μετανάστες. Επιπλέον, αν οι μετανάστες λάβουν το μήνυμα ότι δεν θα μπορούν να φύγουν από την Ελλάδα τότε θα αρχίσουν να κάνουν δεύτερες σκέψεις για το αν αξίζει να κάνουν το ταξίδι από τη Συρία προς την Ευρώπη μέσω Τουρκίας.
Είναι χαρακτηριστική η φράση ενός ευρωπαίου αξιωματούχου: «Η ίδια η οδός των Βαλκανίων δημιουργεί ζήτηση. Θα δούμε πολύ λιγότερους μετανάστες να έρχονται από την Τουρκία, αν μάθουν πως δεν θα μπορούν να φύγουν από την Ελλάδα».
Δεν φτάνουν τα 500 εκατ. ευρώ
Επιβεβαιώνεται, δε, ότι ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ πρόσφερε στον Αλέξη Τσίπρα 500 εκατομμύρια ευρώ για να αντιμετωπίσει την ανθρωπιστική κρίση. Ωστόσο, η ελληνική πλευρά απαντάει πως αυτά τα χρήματα δεν φτάνουν και όχι μέσα στο 2016 θα χρειαστεί τουλάχιστον ένα δισ. ευρώ εάν οι μετανάστες και οι πρόσφυγες παραμείνουν τελικά εντός της Ελλάδας. Επί του παρόντος από τις Βρυξέλλες δεν έχει κανένα μήνυμα ότι υπάρχει πρόθεση να αυξηθούν αυτά τα χρήματα.
Ανοιχτά πλέον οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι λένε πως πρέπει να αποκατασταθεί το δίκαιο της ΕΕ. Ετσι, η Ελλάδα και άλλες χώρες θα πρέπει να δίνουν συγκεκριμένη εναλλακτική στους πρόσφυγες: είτε θα κάνουν αίτηση για άσυλο στη συγκεκριμένη χώρα και δεν θα ζητούν να μεταφερθούν στο Βορρά, είτε θα τους αρνούνται την είσοδο.
Ενας άλλος αξιωματούχος της ΕΕ, μιλώντας ιδιωτικά, σημείωσε με νόημα ότι πολύ σύντομα το επιχείρημα των ανατολικών χωρών ότι η Ελλάδα δεν ελέγχει τα σύνορά της θα πάψει να έχει έρεισμα στην πραγματικότητα. Αν και οι πιθανότητες να αλλάξουν στάση η Ουγγαρία, η Σλοβακία και άλλες όμορες χώρες είναι μικρές.
Η αλήθεια είναι ότι ακόμη και χώρες που ψήφισαν υπέρ του προγράμματος μετεγκατάστασης άργησαν πολύ να το κάνουν στην πράξη. Αυτή τη στιγμή έχουν μετακινηθεί μόλις 500 άνθρωποι. Ακόμη και η Ιταλία, η οποία υποτίθεται ότι θα επωφελούνταν από το πρόγραμμα, είναι δύσπιστη ως προς τις στρατηγικές μετεγκατάστασης. Σύμφωνα με δύο ανθρώπους που γνωρίζουν πολλά καλά τα πράγματα, ο Ματέο Ρέντσι είπε την προηγούμενη εβδομάδα στους ομολόγους του: «Πιστεύω στην ανάσταση, αλλά όχι και στην μετεγκατάσταση».