Oταν έγινε σαφές ότι ο Τραμπ έχασε τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές, ένας άλλος Ντόναλντ πανηγύρισε. Και όχι μόνο πανηγύρισε, αλλά ευχαρίστησε και τον Τζο Μπάιντεν. Ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ έγραψε στο Twitter: «Η ήττα του Τραμπ μπορεί να γίνει η αρχή του τέλους του θριάμβου των ακροδεξιών λαϊκισμών και στην Ευρώπη επίσης».
Ο πολωνός πολιτικός, γράφει η Washington Post, έχει επικρίνει τόσο τον «φιλελεύθερο εθνικισμό» των κυβερνώντων στην πατρίδα του όσο και το τραμπικό σύνθημα «Πρώτα η Αμερική». Μάλιστα είχε πολύ νωρίς επισημάνει τους κινδύνους για την Ευρωπαϊκή Ενωση λόγω της πολιτικής του Τραμπ, μιλώντας για «απειλή».
Τώρα που ο Τραμπ μάς… σώθηκε, αλήθεια τι θα κάνουν οι Ευρωπαίοι υποστηρικτές και θαυμαστές του; Η απορία του αμερικανικού Μέσου αφορά και την Πολωνία βέβαια, αλλά κυρίως την Ουγγαρία του Βίκτορ Ορμπαν, την Ιταλία του Ματέο Σαλβίνι (και μερικών άλλων, ακόμη πιο δεξιά), τη Γαλλία της Μαρίν Λεπέν: «Με εκλεγμένο πρόεδρο τον Μπάιντεν, πανέτοιμο να εισέλθει στον Λευκό Οίκο τον Ιανουάριο, οι εθνικιστές και οι λαϊκιστές της Ευρώπης φαίνονται πιο μόνοι» γράφει.
Η σημερινή εικόνα τους είναι η αντίθετη εκείνης που οι ίδιοι είχαν δημιουργήσει τους πρώτους μήνες της διοίκησης Τραμπ, με τα παχιά τους λόγια. Τότε, όλοι αυτοί οι ιδεολογικοί σύμμαχοί του, ανέπεμπαν ύμνους στο πρόσωπό του, βάφτιζαν την προεδρία του μέχρι και «σημείο καμπής στην Ιστορία»! Ειδικά η Λεπέν είχε υπερθεματίσει σε εθνικιστική αισιοδοξία, αφού το 2017 είχε πομπωδώς δηλώσει ότι «βιώνουμε το τέλος ενός κόσμου και τη γέννηση ενός άλλου, επιστρέφουμε στο έθνος-κράτος». Αστειότητες οπωσδήποτε, και, αν τις δει κανείς από την απόσταση του χρόνου, ακόμη πιο μεγάλες τώρα.
Η Washington Post αναφέρει την περιοδεία τού (διατελέσαντος για ένα επτάμηνο και προεδρικός σύμβουλος του Τραμπ) Στίβεν Μπάνον στην Ευρώπη, το 2018, με αποστολή τη σύμπηξη μίας μαύρης διεθνούς νέου τύπου, μίας ακροδεξιάς γέφυρας μεταξύ των ΗΠΑ και της Γηραιάς Ηπείρου. Ο Μπάνον είχε τότε επαφές με την ιταλίδα νεοφασίστρια Τζόρτζια Μελόνι («Φρατέλι ντ’ Ιτάλια»), με τη Λεπέν φυσικά, ενώ είχε πλέξει και το εγκώμιο του δεξιού λαϊκιστή πρωθυπουργού Ορμπαν. Για όλους αυτούς είχε πει ότι συμμετέχουν «σε ένα παγκόσμιο κίνημα που υπερβαίνει την Ιταλία, τη Γαλλία, την Ουγγαρία» και τους διαβεβαίωνε ότι «η Ιστορία είναι στο πλευρό μας»…
Τώρα, γράφουν οι Αμερικανοί, η εθνικιστική παλίρροια υποχωρεί. Το «κίνημα» για το οποίο μιλούσε ο Μπάνον εξασθένησε. Στην Ανατολική Ευρώπη η Πολωνία και η Ουγγαρία μοιάζουν με παρίες παρά με πρωταγωνιστές, ενώ και οι Δυτικοί ανάλογοί τους περιορίζονται «σε θεωρίες συνωμοσίας για την πανδημία» και, συγχρόνως, αρνούνται να αποδεχθούν την ήττα του Τραμπ. Μάλιστα η Λεπέν, μόλις πριν από λίγες ημέρες, όταν ρωτήθηκε αν αναγνωρίζει τον Μπάιντεν ως τον επόμενο πρόεδρο των ΗΠΑ, είπε ξερά: «Απολύτως όχι, μέχρι να εξαντληθούν όλες οι νομικές κινήσεις του Τραμπ».
Για αυτήν, σχολιάζει η Washington Post, υπάρχουν οι εκλογές το 2022, άρα πρέπει να περιμένει μέχρι τότε για να αμφισβητήσει την προεδρία Μακρόν, όμως συνολικά τα ακροδεξιά ή λαϊκιστικά κόμματα της Ευρώπης είναι πλέον πιο μακριά από την πολιτική κυριαρχία εν σχέσει με το 2016 και την εκλογή του Τραμπ.
Αυτή η κατάσταση φθοράς έχει την εξήγησή της, και οπωσδήποτε θα παγιωθεί ως πρόβλημα για τους ακροδεξιούς μετά την άνοδο του Μπάιντεν στην εξουσία. Οι παρατηρητές, λέει το αμερικανικό Μέσο, αναμένουν ότι η διοίκηση Μπάιντεν θα ενισχύσει τις φιλελεύθερες και διεθνιστικές δυνάμεις και στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει στριμώξει τις κυβερνήσεις της Πολωνίας και της Ουγγαρίας για τις επιθέσεις τους στους δημοκρατικούς θεσμούς των χωρών τους. Ο Λευκός Οίκος του Μπάιντεν, «που θα στηρίξει περισσότερο τις Βρυξέλλες», μπορεί να κάνει αυτήν την πίεση περισσότερο αποτελεσματική.
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ήδη τοποθετήθηκαν με σαφήνεια, λέγοντας ότι, μετά την έξοδο του Τραμπ από τον Λευκό Οίκο, οι ευρωπαίοι λαϊκιστές ηγέτες θα απολαμβάνουν λιγότερη νομιμότητα. Θα συντελεστεί μεγάλη αλλαγή και σε επίπεδο διακρατικών σχέσεων, μιλώντας για την Ουγγαρία ή για την Πολωνία, λόγου χάρη, καθώς οι δημοκρατικές αξίες και η προσήλωση στο κράτος δικαίου θα καταστούν θεμελιώδους σημασίας για την Ουάσινγκτον.
Εξαίρεση στις παραπάνω σταθερές αποτελεί η Βραζιλία, όπου κυβερνά ο λαϊκιστής Ζαΐρ Μπολσονάρο. Υστερα από τη συντελεσθείσα αλλαγή στις ΗΠΑ, ο Μπολσονάρο αναδεικνύεται σε εξέχουσα μορφή εθνικιστή στο δυτικό ημισφαίριο λέει η Washington Post. Θα διαφωνήσει με την πολιτική του Μπάιντεν για το κλίμα. Αλλά η δημοφιλία του θα παραμείνει υψηλή στη χώρα του. Οι αναλυτές, λαμβάνοντας αφορμή και από αυτό, επισημαίνουν ότι οι αντίπαλοι του εθνικισμού πρέπει να εκπροσωπούν «κάτι περισσότερο από την επιστροφή στους φιλελεύθερους κανόνες».
Στις ΗΠΑ, επίσης, δεν θα εξαφανιστεί ο τραμπισμός. Εχει εισχωρήσει στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, και μία νέα γενιά αξιωματούχων του παρακολουθεί με ενδιαφέρον τη λαϊκιστική ρητορεία της ευρωπαϊκής ακροδεξιάς. Οπότε το βάρος από πλευράς Μπάιντεν, αλλά και από τις άλλες δημοκρατικές κυβερνήσεις σε όλον τον κόσμο, θα πέσει στις μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες ώστε να παροπλιστεί η ακροδεξιά. Η αντιμετώπιση των ακραίων ανισοτήτων, που διευρύνονται με την πανδημία, θα είναι η μόνη εγγύηση για την οριστική καθήλωση των δεξιόστροφων λαϊκιστών.