Πρόκειται ίσως για το πιο εμβληματικό τοπίο της Ιαπωνίας – η τριγωνική μορφή του όρους Φούτζι υψώνεται στους γαλάζιους ουρανούς, με τη χιονισμένη κορυφή του να αντανακλάται με απόλυτη ακρίβεια στα ήρεμα νερά μιας κοντινής λίμνης. Οι τουρίστες το λατρεύουν και το κατακλύζουν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Αλλά την περασμένη εβδομάδα η πόλη Φουτζικαβαγκούτσικο, κοντά στη λίμνη, δεν άντεξε τον υπερτουρισμό της περιοχής και ύψωσε ένα τεράστιο μαύρο φράγμα για να κρύψει το δημοφιλές σημείο θέασης του βουνού. Η απόφαση ήρθε μετά από σωρεία καταγγελιών από ντόπιους σχετικά με τουρίστες που ρυπαίνουν, παρκάρουν παράνομα και σκαρφαλώνουν σε κοντινές στέγες αναζητώντας την τέλεια φωτογραφική λήψη του Φούτζι.
Το οπτικό φράγμα ακούγεται ίσως ως ακραίο μέτρο –ιδιαίτερα για μια χώρα που φημίζεται για την καλή συμπεριφορά και τη στωικότητά της– αλλά αυτό δεν είναι ένα μεμονωμένο περιστατικό. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της Telegraph, τα ανοιχτά σύνορα μετά την πανδημία, σε συνδυασμό με ένα δελεαστικά αδύναμο γιεν, τροφοδοτούν υψηλά ρεκόρ για τον εισερχόμενο τουρισμό – με τους ξένους επισκέπτες να αγγίζουν τον Μάρτιο τα τρία εκατομμύρια για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας.
Η Ιαπωνία σφύζει από τουρίστες όπως ποτέ άλλοτε και η υπομονή των ντόπιων, που υπόκεινται το μεγαλύτερο βάρος, εξαντλείται. Ως αποτέλεσμα, μια σειρά από περιοριστικές πρωτοβουλίες σαρώνουν την Ιαπωνία, σε μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι αυξανόμενες προκλήσεις –και οι βαθιά ριζωμένες πολιτιστικές ευαισθησίες– του υπερτουρισμού.
Αξιωματούχοι της τοπικής αυτοδιοίκησης στην περιοχή του όρους Φούτζι, για παράδειγμα, ανακοίνωσαν πρόσφατα σχέδια για την έναρξη μιας νέας υποχρεωτικής χρέωσης 2.000 γιεν (περίπου 12 ευρώ) για την ανάβαση στην κορυφή. Οι τουρίστες θα αναγκαστούν να πληρώσουν τη χρέωση από την έναρξη των φετινών αναρριχητικών περιόδων, την 1η Ιουλίου, με τον ημερήσιο αριθμό αναβατών να περιορίζεται σε 4.000.
Μια άλλη εστία υπερτουρισμού είναι το Κιότο, η αρχαία πρωτεύουσα της χώρας, η οποία έχει εισαγάγει μια σειρά από όλο και πιο ακραία μέτρα για τον περιορισμό του υπερτουρισμού στους ιστορικούς δρόμους της τους τελευταίους μήνες – με κορυφαίο το κλείσιμο περιοχών όπως η Γκιόν, η ιστορική συνοικία με τις γκέισες, εξαιτίας καταγγελιών για τουρίστες που τραβούσαν τα κιμονό τους και τις ενοχλούσαν διαρκώς για φωτογραφίες.
Το τσουβάλιασμα στα τοπικά λεωφορεία του Κιότο είναι ένα άλλο βασικό ζήτημα, με τους αξιωματούχους της πόλης να ανακοινώνουν τον περασμένο Μάρτιο σχέδια για εισαγωγή λεωφορείων αποκλειστικά για τα τουριστικά αξιοθέατα, ώστε να μειώσουν την πίεση στα όλο και πιο επιβαρυμένα τοπικά δρομολόγια.
Το Νισέκο, στο βορινότερο νησί της Ιαπωνίας, το Χοκάιντο –ένας ολοένα και πιο περιζήτητος προορισμός για χειμερινά σπορ χάρη στη διάσημη λευκή άμμο του– αναπτύσσεται πλέον ιλιγγιωδώς τους χειμερινούς μήνες και παλεύει να αντιμετωπίσει το τουριστικό κύμα.
Ως αποτέλεσμα, το θέρετρο θα αρχίσει να χρεώνει τους επισκέπτες έως και 2.000 γιεν τη νύχτα για διαμονή από τον προσεχή Νοέμβριο –ακριβώς στο ξεκίνημα της επόμενης χειμερινής σεζόν για σκι και σνόουμπορντ–, ελπίζοντας ότι με αυτό τον τρόπο θα μειώσει τους αριθμούς των τουριστών.
Νοτιότερα, στην επαρχία Χιροσίμα, η πόλη Χατσουκάιτσι εφάρμοσε πρόσφατα ένα τέλος εισόδου 100 γιεν (0,60 ευρώ) για να βοηθήσει στην προστασία του εμβληματικού ιερού Ιτσουκούσιμα στο νησί Μιγιαζίμα – μια τοποθεσία που περιλαμβάνεται στη λίστα της UNESCO, γνωστή για την κόκκινη επιπλέουσα πύλη «τόριι» του τοπικού βωμού, που περιβάλλεται από θάλασσα κατά τη διάρκεια της παλίρροιας.
Η ιαπωνική κυβέρνηση διερευνά επίσης τρόπους για να ελαχιστοποιήσει τον αντίκτυπο του υπερτουρισμού στις ταλαιπωρημένες περιοχές της χώρας, ξεκινώντας ένα έργο που στοχεύει να εκτρέψει τους τουρίστες από τη δημοφιλέστατη τουριστική διαδρομή του λεγόμενου «Χρυσού Τριγώνου», μεταξύ Τόκιο, Κιότο και Οσάκα.
Αντ’ αυτού, η Ιαπωνία προωθεί 11 «προορισμούς-μοντέλα», ώστε να βοηθήσει τους τουρίστες να εξερευνήσουν λιγότερο γνωστά (και πιο ερημικά) σημεία σε ολόκληρη τη χώρα. Περιλαμβάνουν εξερευνήσεις της κουλτούρας των σαμουράι στην επαρχία Χοκουκίρο, φυσιολατρικές δραστηριότητες στην πόλη Νάσου, καθώς και επισκέψεις στα ηφαίστεια της Καγκοσίμα και στα εθνικά πάρκα του ανατολικού Χοκάιντο.
Οι τουριστικές αρχές προσπαθούν να προωθήσουν τέτοιες διαδρομές, που είναι ελαφρώς άγνωστες αλλά γεμάτες από τις αγαπημένες ιαπωνικές παραδόσεις. Είτε τα καταφέρουν είτε όχι, όλοι αναρωτιόνται αν τα ακραία μέτρα που εφαρμόζουν οι τοπικές κυβερνήσεις θα φέρουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Η δημοτικότητα της χώρας στους ξένους επισκέπτες φαίνεται να αυξάνεται, και με τους ντόπιους να ανησυχούν εύλογα για τη διατήρηση του όμορφου, αρχαίου –και εύθραυστου– πολιτισμού τους, ίσως το πρόβλημα εξακολουθήσει να απασχολεί τις αρχές μέσα στα επόμενα χρόνια.