Εχουν περάσει σχεδόν 24 ώρες από την δύσκολη απόφαση του καλλιτεχνικού διευθυντή της πρώτης σκηνής της χώρας να κατεβάσει πρόωρα την επίμαχη παράσταση «Η ισορροπία του Nash» με τα κείμενα του Σάββα Ξηρού. Και όμως η κατάσταση μέσα και έξω από το Εθνικό Θέατρο παραμένει κάτι παραπάνω από ηλεκτρισμένη.
Η ανακοίνωση του Στάθη Λιβαθινού – είχε προηγηθεί έκτακτη συνεδρίαση του ΔΣ σε τεταμένο κλίμα- αντί να ηρεμήσει τα πνεύματα, προκάλεσε νέα κύματα αντιδράσεων με αιχμή βεβαίως τις κατηγορίες για λογοκρισία. Ακόμη και όσοι κατά καιρούς είχαν εκφραστεί εναντίον της παράστασης, εξοργίστηκαν από την απόφαση του καλλιτεχνικού διευθυντή. Kαι ενώ σήμερα στις 7.30 το απόγευμα θα πραγματοποιηθεί συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το Εθνικό Θέατρο, το ΔΣ εξέδωσε ανακοίνωση το πρωί της Παρασκευής, με την οποία υποστηρίζει ότι διαφωνεί με την απόφαση να κατέβει η παράσταση. «Κατανοούμε τη δύσκολη θέση στην οποία βρέθηκε ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής και την αγωνία του μήπως συμβεί κάτι έκρυθμο στο κοινό, τους ηθοποιούς και τους συντελεστές της παράστασης η “Ισορροπία του Nash”, αλλά πιστεύουμε ότι έπρεπε να ολοκληρώσει τον κύκλο της και διαφωνούμε με το κατέβασμα του έργου», αναφέρεται μεταξύ άλλων στο ΔΣ.
Κι όμως, δεν ήταν οι φωνές και οι διαμαρτυρίες από τη Βουλή ως τα social media αυτές που οδήγησαν στην απόφαση του Στάθη Λιβαθινού (με τη σύμφωνη γνώμη των περισσότερων μελών του ΔΣ έλεγαν αργά το βράδυ της Πέμπτης οι πρώτες πληροφορίες). Ηταν το κύμα απειλών –και όχι μόνο- που έφταναν στα γραφεία διοίκησης στο εβληματικό κτίριο του Τσίλερ στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου.
Κάποιοι απείλησαν να χτυπήσουν με ρουκέτα (…), να επιτεθούν στους ηθοποιούς. Εφταναν επιστολές με υβριστικό ή απειλητικό περιεχόμενο. Σοκαρισμένοι οι ηθοποιοί εύλογα φοβόντουσαν να παίξουν, ενώ ο διευθυντής δεν μπορούσε να διασφαλίσει πως δεν θα γινόταν επίθεση κατά τη διάρκεια της παράστασης. Ανάμεσα στα κείμενα, τις επιστολές και τα σχόλια, έφταναν στο Εθνικό Θέατρο και φωτογραφίες του αδικοχαμένου Θάνου Αξαρλιάν. Του νεαρού που έχασε τη ζωή του κατά τη διάρκεια της τρομοκρατικής επίθεσης που εξαπέλυσε η 17Ν σε βάρος του τότε υπουργού Οικονομικών Γιάννη Παλαιοκρασσά. Μέσα σε αυτό το κλίμα ελήφθη η απόφαση να κατέβει η παράσταση τέσσερις μέρες πριν την επίσημη λήξη της (ήταν προγραμματισμένη για τις 31 Ιανουαρίου).
Οι νέες διαμαρτυρίες – αυτή τη φορά για το πρόωρο τέλος της παράστασης- καθώς και η ανακοίνωση του ΔΣ εντείνουν τις φήμες πως σφίγγει ο κλοιός γύρω από τον καλλιτεχνικό διευθυντή. Κάποιοι δεν αποκλείουν ακόμα και παραίτησή του. Καλλιτέχνες και εργαζόμενοι παρακολουθούν άναυδοι τις εξελίξεις και αναρωτιούνται «μα πως είναι δυνατόν να κατηγορεί κάποιος τον Λιβαθινό για λογοκρισία. Δεν ξέρουν το παραμικρό για το έργο του και την παρουσία του τόσα χρόνια;». Το υπουργείο Πολιτισμού παρακολουθεί τις εξελίξεις από την πρώτη στιγμή διαμηνύοντας όμως σε κάθε τόνο ότι δεν έκανε καμία παρέμβαση.
Διαβάζουμε στην ανακοίνωση που εξέδωσε το πρωί της Παρασκευής το Εθνικό Θέατρο: «Το Θέατρο είναι τόπος ελεύθερης έκφρασης και ελεύθερου διαλόγου. Κατανοούμε τη δύσκολη θέση στην οποία βρέθηκε ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής και την αγωνία του μήπως συμβεί κάτι έκρυθμο στο κοινό, τους ηθοποιούς και τους συντελεστές της παράστασης η “Ισορροπία του Nash”, αλλά πιστεύουμε ότι έπρεπε να ολοκληρώσει τον κύκλο της και διαφωνούμε με το κατέβασμα του έργου. Μα πιο πολύ απ’ όλα θέλουμε να εκφράσουμε δημοσίως την αγωνία μας γι’ αυτή την αδιανόητη επίθεση που υφίσταται η τέχνη τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας.
Κάποιοι επιθυμούν να μας ρίξουν σ’ ένα βαθύ συντηρητισμό και μάλιστα σε μια στιγμή που γύρω μας καταρρέουν όλα τα αυτονόητα. Εξαφανίζεται πλέον και η απλή λογική: από πού κι ως πού όταν ο καλλιτέχνης μιλάει για ένα θέμα και το ερευνά, σημαίνει ότι το αγκαλιάζει και το ενστερνίζεται; Από πότε υπάρχουν στην τέχνη θέματα ταμπού; Θα ‘πρεπε να διαγραφούν λαμπρά κομμάτια από τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο, το θέατρο, αν υπερίσχυε αυτή η αόρατη λίστα απαγορεύσεων!
Ο Αισχύλος θα περνούσε πολύ άσχημα, αν ήταν σύγχρονός μας, επειδή είχε την τόλμη στους “Πέρσες” να εστιάσει στον πόνο και στο θρήνο των εχθρών και μάλιστα λίγα χρόνια αφότου αυτοί είχαν κατακάψει τη χώρα του. Πολεμιστές από τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας ζούσαν ακόμη όταν πρωτοανέβηκε η παράσταση. Κι απ’ ότι ξέρουμε δεν απειλήθηκε η σωματική του ακεραιότητα. Η τέχνη οφείλει να φιλοξενεί τη φωνή των αδικημένων αλλά και των αδικούντων. Αλλιώς δεν θα ‘πρεπε να ανεβαίνει κανένα έργο του Σαίξπηρ.»