Οι πύραυλοι και τα τεθωρακισμένα και οι πληροφορίες και τα χρήματα, όλα αυτά είναι πάρα πολύ βοηθητικά για να κερδίσει η Ουκρανία τον πόλεμο.
Η επίσκεψη του Τζο Μπάιντεν στο Κίεβο, όμως, ήταν ίσως πιο σημαντική από όλα αυτά, γράφει στο Atlantic ο Ελιοτ Κόεν, καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς.
Ο Μπάιντεν δεν ήταν ο πρώτος αρχηγός κράτους που πήγε στην Ουκρανία. Είναι διαφορετικό, όμως, όταν πηγαίνει ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ο ηγέτης του Ελεύθερου Κόσμου, λέει ο Κόεν. Και όσα είπε έχουν σημασία. Διακήρυξε «την αταλάντευτη και ακλόνητη δέσμευσή μας στη δημοκρατία, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας». Και ακόμη πιο σημαντικό, είπε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα σταθούν στο πλευρό της Ουκρανίας «όσο χρειαστεί».
Οι συμβολισμοί έχουν σημασία, επισημαίνει ο αρθρογράφος: ένας Κένεντι στο Τείχος του Βερολίνου, ένας Τσόρτσιλ με το πούρο του, εν προκειμένω ένας ντυμένος στα πράσινα Ζελένσκι που να λέει «χρειάζομαι πυρομαχικά, όχι βόλτες». Ο Μπάιντεν με το ταξίδι του στο Κίεβο έκανε μια στρατηγική κίνηση τεράστιας σημασίας.
Ενώ ο αμερικανός πρόεδρος σκόπευε ξεκάθαρα να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση της Ουκρανίας και τη δέσμευση των αμφίθυμων Ευρωπαίων και των νεο-απομονωτιστών Αμερικανών, το πραγματικό ακροατήριό του βρισκόταν αλλού, όπως έδειξαν τα σχόλια που έκανε για τη δύναμη της Δύσης. Η Ρωσία έχει δημιουργήσει μια σειρά από σενάρια για το πώς θα νικήσει στην Ουκρανία: ότι οι ηγέτες της χώρας θα τραπούν σε φυγή, ότι ο πληθυσμός της Ουκρανίας δεν θα πολεμούσε, ότι ο στρατός της θα διαλυόταν. Πλέον, έχει περιοριστεί σε μια τελευταία ελπίδα: ότι η θέληση του Βλαντίμιρ Πούτιν είναι ισχυρότερη από αυτήν του Τζο Μπάιντεν.
Και ο Μπάιντεν απλώς απάντησε, τόσο με πράξεις όσο και με λέξεις: «Οχι, δεν είναι».
Αυτό ήταν σαν γροθιά στο πρόσωπο του ρώσου προέδρου. Οι Ρώσοι ενημερώθηκαν για το ταξίδι, όπως αποκαλύπτεται και πιθανώς μαζί πήραν και μια προειδοποίηση ότι θα είχαν μια βίαιη και συντριπτική απάντηση εάν επιχειρούσαν να το παρεμποδίσουν. Για έναν ηγέτη που έχει εμμονή με τη δύναμη, όπως ο Πούτιν, αυτό είναι ένα πλήγμα. Οι δικοί του άνθρωποι θα ρωτήσουν ήσυχα ή ανοιχτά: «Γιατί δεν μπορούσαμε να το αποτρέψουμε αυτό;» Και η απάντηση, που δεν θα δοθεί, θα πρέπει να είναι: «Επειδή φοβηθήκαμε».
Η οπτική αντίθεση ανάμεσα στον αμερικανό πρόεδρο με τα χαρακτηριστικά γυαλιά ηλίου που περπατά στο ηλιόλουστο κέντρο του Κιέβου μαζί με τον πρόεδρο της Ουκρανίας και έναν ρώσο πρόεδρο που δεν έχει επισκεφθεί ακόμη την εμπόλεμη ζώνη είναι επίσης εντυπωσιακή, θεωρεί ο Κόεν. Όπως και η διαφορά ανάμεσα σε έναν αμερικανό πρόεδρο που μιλάει με τον κόσμο από κοντινή απόσταση, κουνώντας τα χέρια, αγκαλιάζει και χτυπάει στην πλάτη τους ανθρώπους και έναν ρώσο πρόεδρο που κρατά τους υφισταμένους του σε φυσική απόσταση και που θέλει να περιβάλλεται από λάτρεις του. Καμία πολεμική ανακοίνωση από το Κρεμλίνο δεν πρόκειται να αλλάξει αυτές τις εικόνες, που θα παιχτούν ξανά και ξανά στη Ρωσία καθώς και σε όλο τον κόσμο, προσθέτει ο αμερικανός καθηγητής.
Αυτό που έκανε ο Μπάιντεν δεν ήταν ένα κόλπο, αλλά μια βαθιά πολιτική πράξη. Η επίσκεψη ήλθε σε μια στιγμή που πολλά διακυβεύονται. Οι Κινέζοι έχουν αρχίσει να σκέφτονται να δώσουν όπλα στη Ρωσία, κάτι που θα φέρει πολύ μεγάλη αλλαγή σε αυτόν τον πόλεμο. Οι δυτικοί σύμμαχοι, συμπεριλαμβανομένων των δημοκρατιών της Ασίας, έχουν αρχίσει να κινητοποιούν τις στρατιωτικές τους βιομηχανίες. Οι ρωσικές επιθέσεις που υποτίθεται ότι θα έφερναν μεγάλα κέρδη, ενόψει της επετείου της εισβολής, έχουν καλύψει το Ντονμπάς με τα πτώματα χιλιάδων ανδρών που έμαθαν πολύ αργά ότι, όπως είπε ένας γάλλος στρατηγός του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, «τα πυρά σκοτώνουν». Και στο μεταξύ, η Ουκρανία χτίζει την πολεμική της μηχανή για να τη χρησιμοποιήσει στη δική της αντεπίθεση.
Ο Κόεν επισημαίνει ότι «ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας δεν είναι απλώς μια ανθρωπιστική καταστροφή, μια τερατώδης επίδειξη εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, μια κατάφωρη παραβίαση των επίσημων συμφωνιών και του διεθνούς δικαίου. Είναι επίσης μια κατάσταση από την οποία θα καθοριστούν πολλά για το μέλλον του διεθνούς συστήματος». Θα μπορούσε – κατά τον αρθρογράφο- να οδηγήσει «σε μια πολύ σκοτεινή πραγματικότητα, όχι διαφορετική από εκείνη των δεκαετιών του 1930 και του 1940, αν οι δικτάτορες αφεθούν να κάνουν ό,τι θέλουν. Αλλά εάν οι φιλελεύθερες δημοκρατίες ενωθούν και επιδείξουν την αποφασιστικότητα, την επιχειρηματικότητα και τη στρατιωτική ικανότητα που έχουν δείξει στο παρελθόν, αυτό το αποτέλεσμα μπορεί να αποφευχθεί».
Για τον σκοπό αυτόν, τίποτα δεν έχει περισσότερη σημασία από την αμερικανική ηγεσία και πώς αυτή μπορεί να ανακτήσει το κύρος και το ειδικό βάρος που απώλεσε τις τελευταίες δεκαετίες.
«Δεν βρισκόμαστε κοντά στην ολοκλήρωση αυτού του πολέμου και πρέπει να γίνουν πολλά ακόμη για να φτάσει η σύγκρουση πιο κοντά στο τέλος της» καταλήγει ο Κόεν. «Τα λόγια και οι χειρονομίες έχουν νόημα, αλλά μόνο όταν συνοδεύονται από πράξεις. Προς το παρόν, κάνοντας ένα τολμηρό βήμα, ο πρόεδρος Μπάιντεν έκανε πολύ πιο φωτεινό το μέλλον για την Ουκρανία, την Ευρώπη και την υπόθεση της ελευθερίας στον κόσμο όλο».