Είναι ένα θέμα που πουλάει. Τόσο στην Ελλάδα όσο και στη Βρετανία. Το θέμα λοιπόν της επιστροφής των Γλυπτών στην Ελλάδα επαναφέρει αυτή τη φορά ο Guardian καθώς πλησιάζει η επέτειος των 200 ετών από τότε που το βρετανικό Δημόσιο αποφάσισε την αγορά τους από τον λόρδο Ελγιν.
Η έγκυρη εφημερίδα επικαλείται αφενός δηλώσεις του υπουργού Πολιτισμού Αριστείδη Μπαλτά και αφετέρου το κείμενο πολυσέλιδης έκθεσης με το οποίο δίνονται στην Ελλάδα συμβουλές για το πώς να κινηθεί νομικά διεκδικώντας τα Γλυπτά από το Βρετανικό Μουσείο.
Η Ελλάδα, όπως επισημαίνει η ανταποκρίτρια της Guardian στην Αθήνα Ελένα Σμιθ, ποτέ δεν εγκατέλειψε την ιδέα να διεκδικήσει τα γλυπτά διά της δικαστικής οδού και συγκεκριμένα με προσφυγή στα διεθνή δικαστήρια. Τώρα πλέον εξετάζει και νέους τρόπους με τους οποίους θα μπορέσει να εγείρει αξιώσεις κατά του Βρετανικού Μουσείου.
Ο υπουργός Πολιτισμού στις δηλώσεις του τονίζει ότι η Ελλάδα «προσπαθεί να αναπτύξει συμμαχίες με τις οποίες ένα διεθνές όργανο όπως τα Ηνωμένα Εθνη θα έλθει τελικά μαζί μας κατά του Βρετανικού Μουσείου». Εξηγεί δε ότι «αν ο ΟΗΕ αντιπροσωπεύει όλα τα κράτη του κόσμου και όλα τα κράτη λένε ότι ‘τα μάρμαρα πρέπει να επιστρέψουν’, τότε θα πάμε στο δικαστήριο γιατί το Βρετανικό Μουσείο θα είναι κατά της ανθρωπότητας». Οπως προσθέτει «θεωρούμε τον Παρθενώνα κληρονομία της ανθρωπότητας».
Παραδέχεται πάντως ότι μπορεί να υπάρξει και αρνητική εξέλιξη για την Ελλάδα από μια τέτοια διαδικασία. «Εξ ορισμού τα δικαστήρια δεν κοιτάνε τα ζητήματα στη βάση της ιστορίας, της ηθικής ή της ανθρωπότητας εν γένει», λέει και επισημαίνει ότι δεν υπάρχει σχετική αδιαμφισβήτητη νομική βάση.
Η εφημερίδα παραθέτει ένα πολυσέλιδο έγγραφο στο οποίο εξετάζεται νομικά η υπόθεση μετά από σχετικό αίτημα της κυβέρνησης Σαμαρά. Σε αυτό επισημαίνεται ότι ο Ελγιν, που ήταν πρεσβευτής της Βρετανικής Αυτοκρατορίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, σαφώς και παρέβη την εξουσία που του έδινε το σουλτανικό φιρμάνι όταν απέσπασε από το μνημείο τα γλυπτά.
Φέτος -και συγκεκριμένα στις 7 Ιουνίου- συμπληρώνονται 200 χρόνια από την ημέρα κατά την οποία το βρετανικό Κοινοβούλιο ψήφισε για την αγορά των γλυπτών από τον λόρδο Ελγιν με τον όρο να εκτεθούν στο Βρετανικό Μουσείο.
Οι νομικοί που υπογράφουν την έκθεση -μεταξύ τους και η Αμάλ Κλούνεϊ- σημειώνουν ότι το διεθνές δίκαιο έχει εξελιχτεί ώστε να αναγνωρίζει, σαν μέρος της κυριαρχίας μίας χώρας, το δικαίωμα να ανακτά πολιτιστικά αγαθά μεγάλης ιστορικής αξίας που αφαιρέθηκαν παράνομα στο παρελθόν.
Η Ελλάδα, σύμφωνα με το έγγραφο, θα μπορούσε να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ή να ζητήσει η Unesco συμβουλευτική κρίση από το Διεθνές Δικαστήριο στη Χάγη. Αυτό θα ανάγκαζε την Βρετανία -που συστηματικά αποφεύγει κάθε δικαστική εμπλοκή για το θέμα- να ζητήσει είτε διαιτησία ή μεσολάβηση.
Παρά ταύτα, οι δικηγόροι τονίζουν ότι η Ελλάδα πρέπει να δράσει γρήγορα, αλλιώς κινδυνεύει να κατηγορηθεί ότι «αποκοιμήθηκε πάνω στα δικαιώματα που είχε για πάρα πολύ χρόνο ώστε να ασκηθούν τώρα».