Η πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για το ευρώ και την πορεία του έχει διατυπωθεί από τα πλέον επίσημα χείλη, αυτά του επικεφαλής της Μάριο Ντράγκι, με τρεις λέξεις: «Whatever it takes». Η Τράπεζα δεσμεύτηκε να κάνει ό,τι χρειαστεί για την σωτηρία του.
Φιλόδοξη και απόλυτη, αλλά, όποια και αν είναι αυτή, μήπως κινδυνεύει να συμπαρασύρει την Τράπεζα και μαζί της ολόκληρο το οικοδόμημα του ευρώ; Ναι, υποστηρίζει ο γερμανός καθηγητής Οτμαρ Ισινγκ, ο οποίος ήταν ο πρώτος επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ και ένας από τους αρχιτέκτονες της νομισματικής ενοποίησης.
Ο Ισινγκ βλέπει πλέον την ΕΚΤ σαν «πύργο από τραπουλόχαρτα που κινδυνεύει να καταρρεύσει μία ημέρα» γιατί η Τράπεζα έχει εκτεθεί υπερβολικά. Το ευρώ με την παρούσα μορφή και αρχιτεκτονική δεν μπορεί να λειτουργήσει, υποστηρίζει.
Το μεγάλο σφάλμα της ΕΚΤ, εξηγεί ο Ισινγκ σύμφωνα με τoν Telegraph, που την έβαλε σε αυτόν τον ολισθηρό δρόμο ήταν ότι παρέβη τις Συνθήκες της ΕΕ και διέσωσε χρεοκοπημένες χώρες – προφανώς μεταξύ τους και την Ελλάδα.
Ο Ισινγκ ήδη από το 2010 είχε επιχειρηματολογήσει υπέρ της εξόδου (καλύτερα: της αποπομπής με γενναία ενίσχυση) της Ελλάδας σαν μάθημα για τις άλλες χώρες. Η ρήτρα απαγόρευσης διάσωσης χωρών «παραβιάζεται κάθε ημέρα», τονίζει.
Για τον Ισινγκ όχι μόνο το Σύμφωνο Σταθερότητας «είναι λίγο-πολύ αποτυχημένο», αλλά και οι παρεμβάσεις της ΕΚΤ όπως και η απουσία δημοσιονομικών μηχανισμών ελέγχου έχουν φέρει την καταστροφή στη νομισματική ένωση. Η εξαγορά ομολόγων σε πολύ χαμηλές τιμές στο πλαίσιο της πολιτικής ποσοτικής χαλάρωσης (QE) μπορεί να προκαλέσει τεράστιες απώλειες όταν ανέβουν και πάλι τα επιτόκια. Αυτό κατά τον Ισινγκ κάνει την έξοδο από την EE όλο και πιο δύσκολη.
Το αποτέλεσμα είναι να έχει φτάσει η ΕΚΤ στη θέση να πρέπει να συμβιβάσει διαφορετικούς ρόλους. Είναι και εποπτική τραπεζική αρχή και μέλος της τρόικας στη χώρες υπό διάσωση και φορέας της νομισματικής πολιτικής.
«Κερασάκι» σε όλα αυτά κατά τον γερμανό οικονομολόγο είναι η ρητορική και η πρακτική της ΕΚΤ: παραπλάνηση, ψευδολογία και «ενδημική άρνηση», αλλά και ηγέτες καταχρεωμένων χωρών που συμπεριφέρονται σαν είναι η δημοσιονομική ένωση και η αμοιβαιοποίηση του χρέους πολύ κοντά ενώ στην πράξη «δεν υπάρχει ελπίδα να γίνει στο ορατό μέλλον». Αρα για την ώρα είτε η ένωση θα προχωρήσει σαν κυρίαρχα κράτη ή θα επέλθει αποτυχία.
Από τα πυρά του Ισινγκ δεν έχει ξεφύγει ούτε η Κομισιόν: Είναι, υποστηρίζει, δημιούργημα πολιτικών δυνάμεων το οποίο απλά έχει εγκαταλείψει την προσπάθεια να εφαρμόσει τους κανόνες με τρόπο που να βγάζει κάποιο νόημα.
Η προδοσία του ευρώ
Σε ό,τι αφορά το ευρώ, ο Ισινγκ πιστεύει ότι το κοινό νόμισμα προδόθηκε από την πολιτική, ότι από την αρχή το πείραμα του ευρώ πήγε στραβά και ότι στην πορεία εκφυλίστηκε σε κάτι που απλά απέκρυπτε σοβαρά και ανοιχτά προβλήματα. Χώρες όπως η Ιρλανδία, η Ελλάδα και η Ιταλία συμπεριφέρονταν εντός ευρώ σαν να μπορούσαν ακόμη να υποτιμούν το (εθνικό) νόμισμά τους.
Το ευρώ, κατά τον Ισινγκ, «ρεαλιστικά μιλώντας θα ζορίζεται από τη μία κρίση στην άλλη. Δύσκολα μπορεί να προβλέψει κανένας πόσο θα συνεχιστεί αυτό, αλλά δεν μπορεί να είναι για πάντα»
Ο Telegraph (ας θυμηθούμε ότι δεν είναι και η πιο φιλοευρωπαϊκή εφημερίδα και ότι στήριξε το Brexit) σχολιάζει ότι οι αναφορές του Ισινγκ υπενθυμίζουν ότι η ευρωζώνη δεν έχει ξεπεράσει «την δομική της ασυναρτησία». Σε μια εποχή όπου το πετρέλαιο είναι φτηνό, είναι σε ισχύ ο μηχανισμός ποσοτικής χαλάρωσης και η λιτότητα έχει κάπως χαλαρώσει, αυτή η ασυναρτησία κάπως καλύπτονταν, αλλά οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις έχουν αρχίσει να ξεθωριάζουν. Η επόμενη δοκιμασία για την ευρωζώνη θα είναι η επόμενη παγκόσμια επιβράδυνση, εκτιμά ο Telegraph.
Η εφημερίδα και ο γνωστός αρθρογράφος της Αμπροοουζ Εβανς-Πρίτσαρντ που υπογράφει το κείμενο, θυμίζουν ότι πρόσφατα άλλος ένας από τους αρχιτέκτονες του κοινού νομίσματος, ο Ζακ Ντελόρ μοιράζεται και αυτός με τον Ισινγκ την εκτίμηση ότι το ευρωοικοδόμημα έχει αποτύχει. Ωστόσο η εκτίμηση τα αίτια και τις λύσεις διαφέρει από αυτήν του Αυστριακού.
Ο Ντελόρ, δια μέσου του ιδρύματός του, ζητά στην πράξη να υπάρξει μια ακόμα βαθύτερη ενοποίηση με κοινή οικονομική διακυβέρνηση και πολιτικές δημοσιονομικής επέκτασης. «Η επόμενη κρίση μπορεί να έλθει σε έξι εβδομάδες, έξι μήνες ή έξι χρόνια, αλλά με την τρέχουσα δομή του το ευρώ δύσκολα θα επιβιώσει από αυτήν».