Η χθεσινή συνεδρίαση στη Βουλή ήταν ιστορική, έστω και αν δεν ολοκληρώθηκε λόγω της πρότασης του ΣΥΡΙΖΑ για ονομαστική ψηφοφορία επί της συμφωνία με την Αίγυπτο για ανακήρυξη ΑΟΖ: για πρώτη φορά στη Μεταπολίτευση κυρώνονταν δύο συμφωνίες ΑΟΖ με γειτονικά κράτη, ενώ από το βήμα της Βουλής ο Κυριάκος Μητσοτάκης προανήγγειλε νομοσχέδιο για επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια στο Ιόνιο, προς Δυσμάς.
Είναι κινήσεις που ίσως σε ορισμένους φαντάζουν αυτονόητες, όμως έχουν γίνει μέσα σε κάτι περισσότερο από δύο μήνες. Είναι σαφές ότι το τουρκολιβυκό Μνημόνιο λειτουργεί ως καταλύτης εξελίξεων στην περιοχή. Η Ελλάδα σπεύδει να κατοχυρώσει τα συμφέροντά της και να διεμβολίσει το τουρκολιβυκό σύμφωνο. Με την κίνηση στο Ιόνιο, δε, στέλνει το μήνυμα στην αντίπερα όχθη ότι διατηρεί δικαίωμα αυτοδικαίως να κάνει ακριβώς το ίδιο και στο Αιγαίο, όσο και αν η κατάσταση εκεί είναι de facto πιο περίπλοκη. Ευρύτερα, δε, στέλνει το μήνυμα ότι η χώρα κινείται και κατοχυρώνει όσα θεωρεί ότι της ανήκουν, με γνώμονα τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου.
Την ίδια ώρα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έσπευδε να απαντήσει στο τηλεφώνημα του Ντόναλντ Τραμπ. Με δεδομένη τη σχέση Τραμπ – Ερντογάν ίσως δεν πρέπει κανείς να περιμένει πολλά, αλλά, όπως το έθετε αρμόδια πηγή, και μόνο το γεγονός ότι την πρωτοβουλία ανέλαβε ο Αμερικανός πρόεδρος, δείχνει ότι στην αντίπερα όχθη υπάρχει έντονη ανησυχία για τις εξελίξεις. Κατά τις πληροφορίες, μοχλός πίεσης ήταν ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μαικ Πομπέο και ο εδώ πρέσβης Τζέφρι Πάιατ, αλλά και το Ισραήλ. Και μπορεί στο τηλεφώνημα που διήρκεσε πάνω από 20 λεπτά να μην περιγράφηκε κάποια αμερικανική πρωτοβουλία, ήταν σαφές, όμως, ότι οι ΗΠΑ καταλαβαίνουν τι συμβαίνει σε αυτή τη γωνιά του κόσμου και δεν ενθουσιάζονται με τους χειρισμούς Ερντογάν.
Ευρύτερα, όπως το έθετε κυβερνητικό στέλεχος στο Protagon, «από τα κυριαρχικά σου δικαιώματα παραιτείσαι, όταν δεν τα ασκείς». Υπάρχουν, δε, πιο εύκολες και πιο δύσκολες αποφάσεις. Για παράδειγμα, η απόφαση για επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης με την Ιταλία είναι στο μπουκέτο των επιλογών της ελληνικής διπλωματίας από το τέλος της δεκαετίας του ’70. Δεν προκρίθηκε, καθώς θεωρήθηκε ότι μπορεί να δημιουργούσε ένα καθεστώς δύο μέτρων και δύο σταθμών με το Αιγαίο. Με το δεδομένο της ΑΟΖ με την Ιταλία, όμως, και την ενημέρωση της Αλβανίας, η χώρα προχωρά και επιλύει μια σημαντική εκκρεμότητα, με παράλληλη προβολή του τι μπορεί να κάνει ανά πάσα ώρα στο Αιγαίο. Κατά τα άλλα, η Ελλάδα, όπως εξηγούσε το ίδιο κυβερνητικό στέλεχος, παίρνει αποφάσεις πλέον. Ομολογουμένως, οι αποφάσεις αυτές εμπεριέχουν συμβιβασμούς, όχι όμως στις μείζονες ελληνικές θέσεις. «Αν μέναμε στο 100% των απαιτήσεων μας και έμεναν και οι απέναντι στο 100%, δεν θα είχαμε καμία συμφωνία για ΑΟΖ», έλεγε η κυβερνητική πηγή, εξηγώντας τη συλλογιστική των αποφάσεων.
«Βοηθούντος» και του τουρκολιβυκού Μνημονίου, λοιπόν, η ελληνική εξωτερική πολιτική «αλλάζει πίστα». Περνά από το στάδιο του να θεωρεί ορισμένα πράγματα απλώς ως «κυριαρχικά της δικαιώματα»· τώρα η ελληνική διπλωματία προχωρά στην άμεση κατοχύρωση αυτών και μάλιστα με τρόπους που νομικά είναι απρόσβλητοι έναντι διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων, όπως η συμφωνία με την Αίγυπτο. Και, βεβαίως, οι κινήσεις έχουν και συνέχεια. Για παράδειγμα, ο Νίκος Δένδιας φωτογράφισε ΑΟΖ με την Αλβανία. Δεν είναι μια εύκολη άσκηση μια συζήτηση με την κυβέρνηση Ράμα. Προγραμματισμένο ραντεβού επίσκεψης του κ. Δένδια δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή στο καλαντάρι και δεν πρέπει να υποτιμηθεί η στρατηγική σχέση Αλβανίας – Τουρκίας, αλλά η ελληνική διπλωματία έχει σημειώσει και αυτή την εκκρεμότητα που προέκυψε μετά την ακύρωση της συμφωνίας του 2009 από το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας με «τουρκικό δάκτυλο». Και, βεβαίως, εκκρεμεί και το δικαίωμα της χώρας μας να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα στα 12 ν.μ. νοτίως της Κρήτης, όπως υπαινίχθηκε χθες ο κ. Δένδιας.
Προτεραιότητα προς ώρας, πάντως, έχει η κατάσταση με την Τουρκία, όπου ήδη αναμένεται ένα νέο τηλεφώνημα της Άνγκελα Μέρκελ στον Ταγίπ Ερντογάν την Παρασκευή, μετά το «ναυάγιο» της πρωτοβουλίας Μαας για αποκλιμάκωση.