Τα δάκρυα του Δημήτρη Ιτούδη στο παρκέ της «Φερνάντο Μπουέσα Αρίνα», αγκαλιά με τους (έλληνες) στενούς του συνεργάτες, ήταν ένα ξέσπασμα χαράς. Η λύτρωση από το άγχος μιας σεζόν γεμάτης «πρέπει». Μα, πάνω απ’ όλα, μια έκρηξη δικαίωσης, που ακούστηκε μέχρι τη Μόσχα και την Αθήνα.
Στη Ρωσία δεν ήταν μυστικό: εάν η ΤΣΣΚΑ επέστρεφε από το Φάιναλ-Φορ με άδεια χέρια, τον περίμενε το χαρτί της απόλυσης. Ο πρόεδρος, Αντρέι Βατούτιν, που δεν έχει ιδέα από ψυχολογία, είχε στείλει τον προπονητή του στη Βιτόρια «με το πιστόλι στον κρόταφο», φορώνοντας τον ίδιο και τους παίκτες του με ένα αχρείαστο βάρος. Το είχε πει, δημοσίως, ότι σε περίπτωση αποτυχίας ο Ιτούδης δεν θα είχε μέλλον στην ομάδα. Αλλά χθες (Κυριακή), αμέσως μετά την κόρνα της λήξης, ήταν ο πρώτος που έτρεξε να τον αγκαλιάσει. Κι ενώ έκλαιγαν και οι δύο, του φώναξε: «Με έκανες περήφανο, όπως μου είχες υποσχεθεί». Τώρα θα τον παρακαλεί να μείνει, όμως ο καλός κόουτς -είναι βέβαιο- θα δεχτεί προτάσεις και πέρα από τον Ατλαντικό.
Στην Ελλάδα οι αμφισβητίες του… το είχαν τερματίσει. Στα ειρωνικά και πικρόχολα σχόλιά τους τον έγραφαν «Ηττούδη». Τον περιέγραφαν, από καιρό, ως ανεπαρκή και λιπόψυχο διαχειριστή ενός τεράστιου μπάτζετ, ανίκανο να οδηγήσει τους «παιχταράδες» του στην κορυφή. Τη μεγαλύτερη απαξίωση, αυτή που τον «πόνεσε» περισσότερο, ο Ιτούδης την εισέπραξε από τους πατριώτες του.
Διότι, ως γνωστόν, «ουδείς προφήτης στον τόπο του». Ιδίως σε αυτόν τον τόπο, που διώχνει μακριά τα καλύτερα παιδιά του.
Λίγους μήνες πριν κλείσει τα 50, τον Σεπτέμβριο, ο Ιτούδης έγινε ο πρώτος έλληνας προπονητής που κατακτά το τρόπαιο της Euroleague για δεύτερη φορά ως head coach. Εχει πάρει κι άλλες Κούπες, αλλά ως βοηθός (του Ομπράντοβιτς) στον Παναθηναϊκό. Αυτή είναι κατα-δική του. Οπως ήταν και η προηγούμενη (2016), πάλι με την ΤΣΣΚΑ. Διόλου τυχαίως, κανένας ξένος τεχνικός της «ομάδας του στρατού» δεν έχει μακροημερεύσει στον… ηλεκτρικό της πάγκο, όσο εκείνος.
Ο τελικός ήταν το φινάλε που άξιζε στο πιο θεαματικό Φάιναλ-Φορ, της πιο ανταγωνιστικής Ευρωλίγκας όλων των εποχών. Η καλύτερη έκδοση της ΤΣΣΚΑ μετά το 2014 (που την ανέλαβε ο Ιτούδης) νίκησε την υπέροχη εφετινή έκπληξη, Εφές Αναντολού, με 91-83, σκοράροντας -όπως και στον ημιτελικό με τη Ρεάλ Μαδρίτης- περισσότερους από 90 πόντους. Η κυριαρχία της ρωσικής ομάδας στο παιχνίδι υπήρξε ολοκληρωτική. Μόνο μια φορά, στις αρχές της τρίτης περιόδου, η Εφές κατάφερε να την προσπεράσει στο σκορ. Σε όλη τη διάρκεια του ματς η ΤΣΣΚΑ έπαιξε έξυπνο (και ελκυστικό στο μάτι) μπάσκετ, με άψογες συνεργασίες των παικτών της ακόμη και στα τρίποντα. Εξ’ ού και η σχεδόν εξωπραγματική ευστοχία της (14 στα 22) στα σουτ πίσω από τη γραμμή των 6,75 μέτρων. Στον ημιτελικό και τον τελικό, το μέσο ποσοστό της στα μακρινά σουτ ήταν… 57,5%!
Η εφετινή ΤΣΣΚΑ δεν ήταν, μόνον, η καλύτερη της τελευταίας πενταετίας. Ηταν και πολύ διαφορετική σε σχέση με τις προηγούμενες σεζόν. Στην κανονική διάρκεια του πρωταθλήματος και στα πλέι-οφ έδειξε πιο «τρωτή» από κάθε άλλη φορά, όμως έφτασε στο ζενίθ της φόρμας της στη Βιτόρια: την πιο κατάλληλη στιγμή. Συνήθως, συνέβαινε το αντίστροφο: έπειτα από μια άψογη διαδρομή μέχρι τα Φάιναλ-Φορ, εκεί (στον ημιτελικό ή στον τελικό) αδικούσε τον εαυτό της. Επιπλέον, ο «λούζερ» Ιτούδης πήρε ένα ρίσκο που λίγοι θα αναλάμβαναν στη (λεπτή) θέση του. Εκοψε χρόνο συμμετοχής από τους πιο «ποιοτικούς» του παίκτες, και τον έδωσε σε «πολεμιστές». Ο Ντε Κολό και ο Σέρχιο έπαιξαν λιγότερο, για να χωρέσει στα γκαρντ ο Χάκετ. Το ίδιο και οι Πίτερς, Βοροντσέβιτς, για χάρη του Κουρμπάνοφ. Ο Ροντρίγκεθ δεν έμενε στο παρκέ πάνω από 15 λεπτά.
Στις αρχές της δεκαετίας ο θριαμβευτής της εφετινής Ευρωλίγκας λίγο έλειψε να γίνει head coach του Παναθηναϊκού, στον οποίο εργαζόταν από το 1999. Εκείνο το καλοκαίρι, στα 29 του, ο Ζέλικο Ομπράντοβιτς τον είχε επιλέξει ως διερμηνέα του στο «Τριφύλλι», επειδή είχε σπουδάσει στο Ζάγκρεμπ (φυσική αγωγή με ειδίκευση το μπάσκετ) και μιλούσε απταίστως τα σερβικά. Ο «Ζοτς» δεν άργησε να εκτιμήσει τις μπασκετικές γνώσεις του «Τσέρνι» (έτσι αποκαλεί τον Ιτούδη ακόμη και σήμερα, δηλαδή «µαυροκέφαλο»), και στην πράξη τον έχρισε βοηθό του. Με τον καιρό, του ανέθεσε και τις προπονήσεις της ομάδας. Ο Ομπράντοβιτς «άραζε» σε μια καρέκλα, και ο Ιτούδης έκανε τη δουλειά. Αλλά η πιο σημαντική αρμοδιότητα του Ιτούδη, ήταν να φέρνει νέες ιδέες, να τις συζητούν, και να κρίνουν αν αυτές µπορούσαν να βοηθήσουν τους παίκτες. Επίσης, να παρακολουθεί αγώνες στο ∆ιαδίκτυο και να σκιαγραφεί τα προφίλ ομάδων και παικτών. Οι δύο άνδρες ήρθαν τόσο κοντά, ώστε έγιναν και κουμπάροι (ο «Ζοτς» βάφτισε την κόρη του Ιτούδη, Αλεξάνδρα).
Οταν ο Ομπράντοβιτς αποχώρησε από τον «Εξάστερο», ο Δημήτρης Γιαννακόπουλος πρότεινε στον Ιτούδη να τον διαδεχθεί. Εκείνος έθεσε κάποιους όρους, και τότε ο ιδιοκτήτης του Παναθηναϊκού έγινε έξαλλος. Ο «ιδανικός διάδοχος του Ζοτς» έγινε, αίφνης, «αχάριστος διερμηνέας». Σε συνέντευξή του, μερικούς μήνες αργότερα, ο Γιαννακόπουλος είχε ξεκαθαρίσει: «Για τον Δημήτρη Ιτούδη, η πόρτα μας θα είναι ερμητικά κλειστή. Για πάντα».
Η συνέχεια είναι γνωστή. Αφού πέρασε μια σεζόν στην τουρκική Μπάνβιτ, τον Ιούνιο του 2014 ο Ιτούδης προσελήφθη ως head-coach στην ΤΣΣΚΑ Μόσχας (με τις θερμές συστάσεις του Ομπράντοβιτς). Δύο χρόνια αργότερα, υπό την καθοδήγησή του, η «ρωσική αρκούδα» επέστρεψε στην κορυφή της Ευρώπης για πρώτη φορά μετά το 2008. Ο Ιτούδης έγινε ο δεύτερος έλληνας προπονητής -μετά τον Γιώργο Μπαρτζώκα το 2013- που κατέκτησε την Κούπα, και ο πρώτος που το κατόρθωσε με ξένη ομάδα. Την Κυριακή επανέλαβε τον άθλο του, ενώ ο Παναθηναϊκός ακόμη προσπαθεί να επιστρέψει στα Φάιναλ-Φορ…
Οσοι δεν… αντέχουν την επιτυχία του, την αποδίδουν στο δυσθεώρητο μπάτζετ του ρωσικού συλλόγου. Ναι, η ΤΣΣΚΑ είναι πολύ πλούσια. Αλλά, πλούσια ήταν και το 2012, το 2013, το 2014 και το 2015, που έμεινε με άδεια χέρια. Η αλήθεια -και σε όποιους αρέσει- είναι ότι ο Ιτούδης τη λύτρωσε από την κατάρα της αιώνιας αποτυχίας. Ο άνθρωπος που δεν κατάφερε να βρει δουλειά στο ελληνικό μπάσκετ, σήμερα είναι ένα από τα πιο «καυτά» ονόματα στην παγκόσμια αγορά των κόουτς. Δυστυχώς για τον πρόεδρο Βατούτιν και τον μέγα χορηγό της ΤΣΣΚΑ, που τώρα «καίγονται» να τον κρατήσουν κοντά τους, αυτό θα αποδειχθεί πολύ σύντομα.