Την έχουν αποκαλέσει, και όχι άδικα, «ντίβα της μουσικής», «ντίβα της σόουλ», ενώ για τους περισσότερους είναι η «βασίλισσα της σόουλ». Πάνω από τιμητικό τίτλο, έχει ερμηνεύσει τραγούδια που συνόδευσαν τις ζωές και τις στιγμές μας.
Το ξέραμε, όμως, δεν πέσαμε από τα σύννεφα, κάποια στιγμή θα συνέβαινε. Δεν αποτελεί άκρατο κυνισμό, αλλά έναν ρεαλισμό που εκπορεύεται από βαθύτατο σεβασμό: έχει κάνει τόσα στη μουσική ζωή της, είναι σε αυτή την ηλικία, κάποια στιγμή θα μας έλεγε «αποσύρομαι, – ας συνεχίσει το έργο μου η Αντέλ». Παράλληλα, άλλωστε, ξέραμε ότι η τραγουδίστρια είχε υποχρεωθεί να ακυρώσει πολλές συναυλίες τα τελευταία χρόνια, λόγω προβλημάτων υγείας. Αν και η ίδια είχε αρνηθεί ότι υπέφερε από καρκίνο στο πάγκρεας, κάποια στιγμή παραδέχθηκε ότι είχε αφαιρέσει έναν όγκο.
Η σπουδαία ερμηνεύτρια, που θα κλείσει τα 75 της τον επόμενο μήνα, θέλει να αφιερώσει χρόνο στα εγγόνια της, όπως η ίδια δήλωσε. Ταυτόχρονα, θα κυκλοφορήσει και τον τελευταίο δίσκο τον Σεπτέμβριο – την παραγωγή του οποίου θα αναλάβει και ο Στίβι Γουόντερ.
«Αυτή θα είναι η τελευταία μου χρονιά» είπε στο τοπικό τηλεοπτικό δίκτυο του Ντιτρόιτ WDIV. «Αποσύρομαι φέτος», είπε στην τηλεφωνική συνέντευξη.
Αν και ανακοίνωσε ότι σταματά τις περιοδείες, η Αρίθα Φράνκλιν παραμένει, εντούτοις, ανοικτή στην ιδέα να κάνει μερικές εμφανίσεις, «κάποια επιλεγμένα πράγματα, μία τον μήνα, για έξι μήνες τον χρόνο. Νιώθω πολύ μεγάλη ικανοποίηση, όταν βλέπω από πού ξεκίνησε η καριέρα μου και πού έχω φθάσει σήμερα», τόνισε η ίδια. «Ομως, δεν πρόκειται να πάω κάπου και απλά να κάτσω χωρίς να κάνω τίποτα. Ούτε αυτό θα ήταν καλό». Βασικά, και για εμάς…
Τη 19η Απριλίου αναμένεται να εμφανιστεί στο πλαίσιο της έναρξης του κινηματογραφικού φεστιβάλ Τραϊμπέκα, στη Νέα Υόρκη, μετά την προβολή ενός ντοκιμαντέρ για τη ζωή του κυνηγού ταλέντων Κλάιβ Ντέιβις. Η Αρίθα και το συγκρότημα Earth, Wind & Fire θα δώσουν συναυλία στα εγκαίνια του (16ου) φεστιβάλ, αποδίδοντας τιμή στον άνθρωπο ο οποίος τη βοήθησε να δώσει νέα πνοή στην καριέρα της τη δεκαετία του ‘80. Πρόκειται για τον ίδιο άνθρωπο που ανακάλυψε την Τζάνις Τζόπλιν, τον Μπρους Σπρίνγκστιν, τον Μπίλι Τζόελ, τους Aerosmith, τον Κάρλος Σαντάνα, τη Γουίτνεϊ Χιούστον (ανιψιά τής Αρίθα) και ίδρυσε την εταιρία Arista Records.
Αυτή είναι η είδηση, η οποία μας έδωσε το μουσικό έναυσμα προκειμένου να θυμηθούμε ή να μάθουμε…
…Οσα (δεν) ξέρουμε για την Αρίθα
- Η Αρίθα (Aretha Louise Franklin είναι το πλήρες όνομά της) γεννήθηκε στις 25 Μαρτίου 1942 στο Μέμφις του Τενεσί. Γονείς της ήταν ο βαπτιστής ιερέας Σ. Ελ. Φράνκλιν και η Μπάρμπαρα Σίγκερς Φράνκλιν – θα χωρίσουν όταν η Αρίθα ήταν έξι ετών, ενώ η μητέρα της πέθανε όταν ήταν δέκα. Επειτα από μετακινήσεις εγκαταστάθηκαν στο Ντιτρόιτ του Μίσιγκαν όπου ο αιδεσιμότατος Φράνκλιν απέκτησε φήμη ως κήρυκας. Η Αρίθα τραγουδούσε από μικρή στην ενορία της και γρήγορα χαρακτηρίστηκε ως παιδί-θαύμα για την απίστευτη φωνή της, αλλά και τις ικανότητές της στο πιάνο. Οταν ήταν δεκατεσσάρων υπέγραψε το πρώτο της συμβόλαιο με την Checker Records και το 1956 κυκλοφόρησε το «Songs of Faith». Από ποιες επηρεάστηκε; Από τις μεγαλύτερες φωνές των γκόσπελ, Μαχάλια Τζάκσον και Κλάρα Γουόρντ – οι οποίες έτσι κι αλλιώς περνούσαν αρκετές ώρες στο σπίτι της, ως φίλες του πατέρα της.
- Δύο ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες σε ηλικία 14 και 16 ετών, όταν η Αρίθα γέννησε τους δύο από τους τέσσερις γιους της, καθυστέρησαν -προσωρινά- την εξέλιξη της πορείας της. Οταν επέστρεψε στο τραγούδι, κινήθηκε προς την ποπ μουσική. Το 1960 υπογράφει συμβόλαιο με την Columbia Records, απορρίπτοντας τη Motown και την RCA. Οι ηχογραφήσεις της από αυτή την περίοδο είναι περισσότερο επηρεασμένες από την τζαζ και όχι από τις γκόσπελ ρίζες της. Πολύ μεγάλες επιτυχίες εκείνη την εποχή έκανε με τα τραγούδια «Rock-A-Bye Your Baby (With A Dixie Melody)», «Today I Sing The Blues», «Won’t Be Long» και «Operation Heartbreak». Στο τέλος του 1966, έπειτα από έξι χρόνια στην Columbia, υπέγραψε συμβόλαιο στη δισκογραφική εταιρεία Atlantic Records. Σύμφωνα με την ίδια, «με έβαλαν να κάτσω στο πιάνο και οι επιτυχίες ήρθαν».
- Υπήρξε παντρεμένη για οκτώ χρόνια με τον Τεντ Γουάιτ μέχρι το 1969, ενώ το 1978 παντρεύτηκε τον Γκλιν Τούρμαν, με τον οποίο χώρισε ύστερα από έξι χρόνια. Το 2012 η Φράνκλιν ανακοίνωσε τους αρραβώνες της με τον επί χρόνια στενό της φίλο Γουίλιαμ Γουίλκερσον, με τον οποίο επρόκειτο να παντρευτούν τον Ιούνιο εκείνης της χρονιάς. Ομως, έδωσαν αναβολή στα σχέδιά τους, καθώς -σύμφωνα με τους ίδιους- «τα πράγματα άρχισαν να πηγαίνουν υπερβολικά γρήγορα».
- Η Αρίθα είναι η δεύτερη πιο πολυβραβευμένη γυναίκα στην ιστορία των βραβείων Γκράμι. Εχει κερδίσει 20 βραβεία, στα οποία συμπεριλαμβάνονται το βραβείο του «Ζωντανού Θρύλου» και αυτό της «Συνολικής Προσφοράς» στη μουσική. Μεταξύ του 1968 και του 1975 κέρδισε έξι συνεχόμενα βραβεία, ενώ για το διάστημα αυτό η κατηγορία «Καλύτερη Γυναικεία R&B Φωνητική Ερμηνεία» πήρε το παρατσούκλι «Το βραβείο της Αρίθα».
- Το 1985, ο τότε κυβερνήτης του Μίτσιγκαν ανακήρυξε τη φωνή της Αρίθα «εθνικό αγαθό» – άδικο είχε; Στις 3 Ιανουαρίου του 1987 έγινε η πρώτη γυναίκα που συμπεριλήφθηκε στο Rock and Roll Hall of Fame. Το 1968 ήταν μόλις η δεύτερη αφροαμερικανή που εμφανιζόταν στο εξώφυλλο του περιοδικού Time. Τον Σεπτέμβριο του 1999 τής αποδόθηκε το βραβείο Εθνικό Μετάλλιο των Τεχνών από τον πρόεδρο Κλίντον.
- Δεκάδες είναι οι βραβεύσεις της από άλλους οργανισμούς, αλλά η σημαντικότερη έρχεται από τη Βίβλο της Μουσικής – που, για να συνεννοούμαστε, το αποκαλούμε «Rolling Stone»: την αποκάλεσε ως τη σημαντικότερη εκπρόσωπο της περιόδου της ροκ, από το 1955 και μετά, μεταξύ των 179 μεγαλύτερων ονομάτων της μουσικής που είχαν τεθεί προς ψήφιση. Το 2004, το ίδιο περιοδικό την τοποθέτησε στην 9η θέση στον κατάλογο των 100 Greatest Artists of All Time. Στις πιο πάνω θέσεις προηγούνται οι Μπιτλς, ο Μπομπ Ντίλαν, ο Ελβις Πρίσλεϊ, οι Rolling Stones, ο Τζακ Μπέρι, ο Τζίμι Χέντριξ, ο Τζέιμς Μπράουν και ο Λιτλ Ρίτσαρντ – ακολούθησε ο Ρέι Τσάρλς, στη 10η θέση. Το 2005 της απονεμήθηκε το βραβείο Presidential Medal of Freedom από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους.
- Η πρώτη της εμφάνιση στους καταλόγους επιτυχιών έγινε το 1956, με το «Today Ι Sing The Blues» και η τελευταία το 2007 με το «Put You Up In Game» – υπήρχε σε ένα άλμπουμ με τα ντουέτα που έκανε κατά καιρούς με ονόματα όπως οι Φρανκ Σινάτρα, Ελτον Τζον, Μέρι τζέι Μπλάιτζ, Κιθ Ρίτσαρντς, Γουίτνεϊ Χιούστον, Τζορτζ Μάικλ. Το τραγούδι με τον Μάικλ «I Knew You Were Waiting (For Me)» ανέβηκε μέχρι την πρώτη θέση του Billboard Hot 100, επαναφέροντας, ουσιαστικά, την Αρίθα στη δημοσιότητα, έπειτα από πολύ καιρό που είχαμε να μάθουμε μουσικά νέα της. Αυτό ήταν απόλυτα λογικό. Εκείνη την εποχή, στο τέλος της δεκαετίας του ΄80, το MTV, εάν πληρούσες τα «δεδομένα» του, εάν είχες το «πακέτο», σε έκανε σταρ. Η Αρίθα μπόρεσε να καθιερωθεί σε μια εποχή που οι τραγουδιστές έκαναν επιτυχία μέσω ραδιοφώνου, με όπλο την ερμηνεία, όχι την εμφάνισή τους. Σκεφτείτε, λοιπόν, να εμφανιζόταν για πρώτη φορά η Αρίθα εν μέσω της «θύελλας» του MTV. Διαφωνώ με αυτό, αλλά είναι βέβαιο ότι δεν θα μπορούσε να κάνει καριέρα μια ευτραφής, μαύρη κυρία.
Ευτυχώς, λοιπόν, που η πορεία της ήταν διαφορετική για τη γυναίκα με τη θεσπέσια φωνή -και σίγουρα αναγνωρίσιμη- η οποία μπόρεσε να παντρέψει τα μπλουζ, τα γκόσπελ, τη σόουλ, το φανκ, το ροκ, να πασπαλίσει με αφρικάνικες μουσικές ρίζες, να κεντήσει μελωδίες με τις χορδές στο λαρύγγι της.
Η Αρίθα βάζει τέλος στη λαμπρή καριέρα της, αλλά δεν μπορεί να γράψει το τέλος σε όσα ζήσαμε και σε όσα επένδυσε με τη φωνάρα της, ενώνοντας τα κομμάτια στις ζωές μας, παίρνοντάς μας από το χέρι στην εφηβική ηλικία και οδηγώντας μας στην ενηλικίωση και στα πάρτι. Για όλα αυτά, της χρωστάμε μια βαθιά υπόκλιση και απεριόριστο σεβασμό.
Ρισπέκτ, Αρίθα…