Λίγο μετά τις 10:30 το πρωί της Κυριακής, έφτασε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στους Ψαράδες Πρεσπών, μαζί με τους υψηλούς προσκεκλημένους: την Επίτροπο Μογκερίνι, τον Επίτροπο Χαν, την εκπρόσωπο του Γ.Γ. του ΟΗΕ Ντι Κάρλο, και τον ειδικό διαπραγματευτή, Μάθιου Νίμιτς.
Μαζί, φυσικά, και η ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών: ο υπουργός Κοτζιάς, ο αναπληρωτής υπουργός Κατρούγκαλος και ο υφυπουργός Αμανατίδης. Ο έτερος υφυπουργός, Τέρενς – Νικόλαος Κουίκ δεν παρέστη, επειδή το κόμμα του δεν στηρίζει τη συμφωνία αν και στηρίζει την κυβέρνηση, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα μας.
Επειδή η αντιπροσωπεία της ΠΓΔΜ* δεν είχε, ακόμη, φτάσει, ο Πρωθυπουργός κάθισε στο εστιατόριο «Η Συντροφιά», το κοντινότερο στην τέντα με την εξέδρα και τις καρέκλες που είχαν στηθεί προκειμένου να φιλοξενήσουν την τελετή υπογραφής της συμφωνίας Ελλάδας – ΠΓΔΜ.
Οι υπόλοιποι επίσημοι κατηφόρισαν τα λίγα κακοτράχαλα μέτρα ως την εξέδρα. Ο υπουργός Κοτζιάς αποκόπηκε από την πομπή των επισήμων, έβγαλε το ψαθάκι που φορούσε στο κεφάλι του αλλά αντί να το πετάξει στον αέρα και να φωνάξει «Hip Hip Hooray!» γύρισε προς τις κάμερες και τους δημοσιογράφους.
«Σήμερα έχει τα γενέθλιά του ο κύριος Νίμιτς!», μας πληροφόρησε. «Μια τόσο σημαντική ημέρα, έχει τα γενέθλιά του και κλείνει τα 78!», είπε και πέρασε μέσα στη σκηνή. Εκεί, ενώπιον των προσκεκλημένων, επανέλαβε την πληροφορία και κάλεσε τον κόσμο να τραγουδήσει το Happy Birthday στον Μάθιου Νίμιτς. Έτσι κι έγινε. Μέχρι να σιγουρευτούμε εμείς ότι ακούμε καλά κι ότι δεν έχουμε βρεθεί σε μια σφαίρα του λυκόφωτος, από κάπου εμφανίστηκε μια κοπέλα με μια τούρτα με ένα ερωτηματικό αντί για κεριά, αλλά κανείς δεν την είδε στη συνέχεια και δεν μάθαμε τι απέγινε η τούρτα. Μετά τις ευχές, κατέβηκε ο Πρωθυπουργός να υποδεχτεί τον Ζόραν Ζάεφ και την αντιπροσωπεία της ΠΓΔΜ κι άρχισε η σεμνή τελετή.
Άρχισε με αυτόν τον γκροτέσκο τρόπο και ολοκληρώθηκε στο ίδιο ύφος: με τον πρωθυπουργό Ζάεφ να βγάζει τη γραβάτα του και να τη δίνει στον Αλέξη Τσίπρα. Να ήταν, άραγε, μια κίνηση προς τη διεθνή κοινότητα δηλωτική της πρόθεσης Ζάεφ να γίνει κι αυτός Τσίπρας; Μήπως ήταν μια ευχή προς τον Αλέξη Τσίπρα να έχει κι εκείνος καλές εξελίξεις στο χρέος και να φορέσει κι εκείνος γραβάτα; Ίσως και να μην σήμαινε τίποτε, να ήταν απλώς από την χαρά του, η οποία κρυβόταν πίσω από την έντονη συγκίνηση. Δεν ήταν και λίγο αυτό για τον Ζόραν Ζάεφ: έβαλε τη χώρα του στο κλαμπ των δυνατών χωρών, μπήκε ο ίδιος στο κλαμπ των δυνατών χωρών. Από ένα χωριάτικο κακοχτισμένο σπιτάκι, πέρασε στα σαλόνια.
Ο Μάθιου Νίμιτς έδωσε κι εκείνος μια χαριτωμένη νότα στην εκδήλωση, μέσω της ομιλίας του. Αφού εξήρε τις ικανότητες των πολιτικών ηγετών των δυο χωρών, δήλωσε ενώπιον του κόσμου: «Είπα στην οικογένειά μου να μην μου πάρουν δώρο για τα γενέθλιά μου φέτος, επειδή θα μου κάνουν δώρο οι δυο πρωθυπουργοί».
Αλλά βεβαίως, δεν έγινε τέτοια φιέστα για τα 78α γενέθλια του Μάθιου Νίμιτς. Έγινε προκειμένου να υπογραφεί η συμφωνία. Οι προσκεκλημένοι της ελληνικής πλευράς, εκτός των θεσμικών, ήταν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ από τη Δυτική Μακεδονία και βουλευτές από όλη τη Μακεδονία. Κόσμος έτοιμος να καταχειροκροτήσει τον Αλέξη Τσίπρα ακούγοντάς τον να δίνει τη συμβολική διάσταση της τοποθεσίας στην οποία αποφάσισε να δώσει το δικό του ραντεβού με την ιστορία. «Βρισκόμαστε σε ένα σημείο που στο διάβα της Ιστορίας το έχουν διασχίσει νικητές και ηττημένοι της Ιστορίας. Θριαμβευτές, αλλά και τραγικοί ήρωες. Κυνηγοί και κυνηγημένοι, όπως μας έχουν αφηγηθεί με λόγο και εικόνες οι μεγάλοι ποιητές της ανθρώπινης περιπέτειας», είπε ο Πρωθυπουργός.
Και παρακάτω: «Δεν ανταμώνουμε σήμερα εδώ, για να θρηνήσουμε τις ήττες του παρελθόντος». Κι ακόμη, όταν μιλούσε για την αγάπη του στη Βαλκανική μουσική: «Στην τεράστια Βαλκανική μουσική παράδοση, εξέχουσα θέση έχουν τα μοιρολόγια. Τραγουδισμένα από μυριάδες μαυροντυμένες γυναίκες των χωρών μας, αποχαιρετούσαν τους άνδρες και τα παιδιά τους, πεσόντες στο βωμό των πολέμων. Άλλοτε πολεμώντας για πανανθρώπινη λευτεριά και άλλοτε πέφτοντας θύματα του φανατισμού και των εθνοτικών συγκρούσεων». Η «πανανθρώπινη λευτεριά» ταυτισμένη με το αντάρτικο επαναστατικό τραγούδι, είναι στίχος από το «Βροντάει ο Όλυμπος, αστράφτει η Γκιώνα».
Ο Ζόραν Ζάεφ ήταν εξίσου συμβολικός. «Καλή μας τύχη», ήταν η πρώτη του κουβέντα. «Οι Έλληνες, οι Μακεδόνες, οι Ευρωπαίοι είναι πιο ισχυροί από τους εκφοβισμούς», είπε, θέλοντας να μιλήσει εναντίον της ξενοφοβίας. Μαζί με μια άλλη αποστροφή για την «Μακεδονική κοινωνία», αλλά κι ένα τουίτ που ανέβασε αργότερα για τις «Μακεδονικές επιτυχίες», κατέστησε σαφές ότι στο εξής όποτε ακούμε τη λέξη «Μακεδόνες» καλά θα κάνουμε να μη γυρνάμε, διότι δεν θα πρόκειται για εμάς.
Στη συνέχεια, όλοι οι επίσημοι μετέβησαν με σκάφη του Λιμενικού στο Οσέτοβο της Βόρειας Μακεδονίας, όπου και παρακάθισαν σε γεύμα το οποίο ο κ. Τσίπρας παρομοίωσε με «τραπέζι γάμου».
Ο δημοσιογράφος του kozanimedia.gr βρέθηκε κοντά στον Αλέξη Τσίπρα, στο τέλος της τελετής. «Κύριε πρόεδρε νομίζαμε ότι θα φορέσετε εσείς γραβάτα, μας ξαφνιάσατε», είπε ο δημοσιογράφος Παναγιώτης Πλιάτσιος στον Πρωθυπουργό. «Όταν πρέπει», απάντησε εκείνος γελώντας. «Σύντομα μήπως;» τον ξαναρώτησε. «Ελπίζω», ήταν η απάντηση.
Πένθιμες καμπάνες και ξύλο
Οι καμπάνες χτυπούσαν πένθιμα στην περιοχή, μέχρι και τη Φλώρινα. Λίγο παρακάτω, είχαν συγκεντρωθεί κάποιοι για να διαμαρτυρηθούν, αλλά διαλύθηκαν γρήγορα με την παρέμβαση της Αστυνομίας και τη χρήση χημικών. Οι μεγάλες φασαρίες έγιναν στο Πισοδέρι, 20 χιλιόμετρα μακριά, όπου είχε συγκεντρωθεί ο μεγάλος όγκος των διαδηλωτών. Το χωριό Βίγλα πνίγηκε στα δακρυγόνα, ενώ αναφέρθηκαν τελικά 14 άτομα ως τραυματισμένα και μεταφέρθηκαν στα νοσοκομεία της Καστοριάς και της Φλώρινας.
*Ο όρος ΠΓΔΜ χρησιμοποιείται από το πρωθυπουργικό γραφείο στην ανακοίνωση με την ομιλία του Πρωθυπουργού. https://primeminister.gr/2018/06/17/20104